Joe Parkinson *
Uluslararası diplomasinin yaşça en büyük devlet adamlarından biri olan ABD eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, bugün büyük güçler diplomasisine yeni giren Türkiye’ye altın öğütler verdi.
İstanbul’daki Teksas Pasifik Grubu (TPG) tarafından düzenlenen konferansta konuşan Kissinger’ın hayret uyandıran en önemli söylemi, Irak’tan ve Afganistan’dan çekilmekte olan ABD’nin bölgede bırakacağı boşluğu, Türkiye’nin dolduracağıydı. Kissinger, Ankara’nın Washington’un bölgedeki hayati derecede önemli çıkarlarına ters düşmemek için dikkatli olması gerektiğini de belirtti.
Kissinger konuşmasında, “ABD’nin Irak ve Afganistan’dan çekildiği ve Libya’nın açılım yapmaya başladığı bir dönemde, Türkiye’nin nüfuzu artıyor. Bu yüzden Türkiye, önemli bir rol oynayabilir. Türkiye, ABD’nin zaruri gördüğü çıkarlarla ters düşmemeli. Ben ilişkilerin yapıcı olacağını düşünüyorum.” dedi.
Kissinger, rekabete rağmen Türkiye-ABD ilişkilerinin sağlam temellere dayandığının kanıtı olarak ise NATO’yu İran’a karşı korumak için ABD’den esinlenerek tasarlanan ve Türkiye’nin kısa bir süre önce bir kısmına ev sahipliği yapmayı kabul ettiği füze savunma sistemini öne çıkardı.
Kissinger, “Ben bunu aslında Türkiye ve ABD’nin bazı konularda aynı doğrultuda çıkarları olduğunun bir ifadesi olarak görüyorum.” dedi.
Türkiye’nin komşusu ve İran’ın ticari ilişkileri olduğu Suriye’de yaşanan şiddet ve Arap baharının ortamı hızla değiştirmesi, ortak sınırları olan Türkiye ile İran arasındaki ilişkilerin son dönemde önemli derecede karmaşık bir hâl almasına neden oldu. Türkiye daha geçen sene, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde ABD tarafından desteklenen, İran’a yönelik yaptırımların aleyhine oy kullanarak, Washington’un öfkesine maruz kalmıştı.
Türkiye, radarın belirli bir ülkeye yönelik olmadığını söylemeyi sürdürüyor.
Washington’un bölgedeki diğer güçlü müttefiki İsrail ve Türkiye ilişkilerindeki bozulmadan bahseden Kissinger, geçen yıl İsrail’in Gazze’deki ablukasını kırma arayışında olan yardım gemisi Mavi Marmara’da sekiz Türk ve bir Türk asıllı ABD vatandaşının öldürülmesiyle ilgili olarak İsrail’in özür dilemesi gerektiğine yönelik anlaşmazlık konusunda, her iki tarafın da hatalı olduğunu ima etti.
Kissinger, “Her iki taraf da tavırlarında yeni bir düzenlemeye gitmek zorunda, bu sadece İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun sorunu değil. İnsanlar sorunun da çözümünün de ne olduğunu biliyor ancak bunu yapmaktan kaçınıyorlar.” dedi.
* The Wall Street Journal, New York, Tercüme: BYEGM
