Ortadoğu’da kayan eksen ve güçlü hamleleriyle Türkiye, dünya basınını meşgul etmeye devam ediyor. CNN International’da haftada bir gün yayımlanan ve Fared Zakaria tarafından yayınlanan GPS isimli programda bu konu özel bir tartışma programıyla masaya yatırıldı. Arap Baharı ile yeniden yapılanan Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölgesinde İsrail ile Mısır ve Türkiye arasında yaşanan gerilim ve Türkiye’nin hamleleri programın ana tartışma konusuydu.
Programa konuk olarak önemli isimler katıldı. Columbia Üniversitesi Profesörü ve Filistin kökenli ABD'li tarihçi Rashid Khalidi, eski başkanlardan George Bush ve Ronald Reagen'ın dış politika ekibinde görev yapmış, şu an Dış İlişkiler Konseyi'nde görevli alan Elliott Abrams, Wall Street Journal yazarı, Jerusalem Post eski yazarı Bret Stephens ve Foreign Affairs Genel Yayın Yönetmeni Gideon Rose programın konukları arasındaydı.
“ARAP COĞRAFYASININ İSRAİL’E TEPKİSİNİN SEBEBİ FİLİSTİN”
Filistin sorunuyla başlayan programda, Mavi Marmara baskını ve Türkiye-İsrail geriliminin Arap Baharı yaşayan coğrafyadaki kritik önemine de dikkat çekildi.
İsrail gazetesi Jerusalem Post’un eski genel yayın yönetmeni Wall Street Journal Editörü Bret Stephens, mevcut durumdan daha ziyade gelecekte İsrail’in Mısır ve Türkiye ile olan ilişkileri konusunda çok endişeli olduğunu söylerken, Fared Zakaria Türk, Mısır ve Arap kamuoyunun İsrail’e bu kadar büyük tepki duymasının sebebinin Filistin olduğuna dikkat çekti.
“İSRAİL GERİ ADIM ATIP UZLAŞMALI”
Rashid Khalidi ise İsrail’in bölgede yaşadığı gerilimler arasında özellikle Türkiye ile ilgili olana dikkat çekti. Türkiye’nin bir özür beklediğini söyleyen Khalidi, “Sadece bir özür. Yok aktivistler şöyle yaptı... O botta ne yaptılarsa yaptılar. Yok askerler böyle dedi… Ne dedikleri ne fark eder? Sadece bir özür” diyerek durumu özetledi. İkinci önemli bir nokta olarak Türkiye’nin bölgedeki uzun süredir demokratik olan ülkelerden biri olduğunu, Mısır’ın da son gelişmelerin ardından öyle olacağını umduklarını söyleyen Khalidi, İsrail’in geri adım atıp uzlaşması gerektiğini savundu.
“TÜRKLER GERİLİM İSTEMİYOR” DİYEN ABRAMS’A VTR ŞOKU
Elliott Abrams ise Davos’ta yaşananlardan yola çıkıp aslında Türk kamuoyunun İsrail’e karşı çok güçlü bir dış politika talep etmediğini ve Akdeniz’de bir sorun istemediğini, sadece Başbakan Erdoğan’ın bir planı, bir politikası olduğunu iddia etti. Buna karşılık programda bu dakikada ilginç bir VTR girildi ve programın moderatörü Zakaria, Erdoğan’ın Davos’tan dönüşünde havalaalanında yüzlerce kişinin Erdoğan’ı bayraklarla ve coşkuyla karşıladığı görüntüleri yayına verdi. Abrams ise görüntüler karşısında “Erdoğan tehlikeli bir lider. İşte problem bu” demekle yetinmek durumunda kaldı.
Khalidi ise Abrams’ın sadece demagoji yaptığını söyledi.
Bölgede özellikle Müslüman çoğunluğun gözönüne alınması halinde Arap Baharı yaşayan ülkelerde yeni bir İslamcı dış politika gelişip gelişmeyeceğini soran Zakaria’ya, Khalidi, rejimlerin birer İslam rejimleri olacağını sanmadığını fakat hep beraber bekleyip görecekleri cevabını verdi. Khalidi, “Halkın nasıl bir demokrasiyi tercih edeceğini ve dizayn edeceğini hep beraber bekleyip göreceğiz” dedi.
Programın bir bölümünde bölgedeki laik ve İslam odaklı gruplar değerlendirildi.
Filistin'in BM'de tanınma ve devlet olma mücadelesi de programın tartışma konularından biriydi. Rashid Khalidi, Filistin'in stratejisinin, net olarak belli olmadığını, Bret Stephens ise İsrail'in azınlık olmasını isteyeceğini söyledi.
Elliott Abrams ise olaya başka bir açıdan bakarak, Filistin'in tanınmasıyla ilgili olarak aslında Abbas'ın koltuğunun tehlikede olduğuna dikkat çekti. Seçimle gelmediği için kendisinin emekli edilip, başa, seçimle birinin getirilmesi gerektiğini belirten Abrams, ama bu kişini kim olacağının önemli bir soru işareti olduğunun altını çizdi ve bunun Filistin'e zarar verebileceğini dile getirdi.
Vİdeoyu izlemek için tıklayın
