'30 Ağustos daha sivil olsun'
'Sivilleşme'de bir adım da 30 Ağustos törenlerinde atıldı ancak büyük askeri gösterilerle ilgili uzmanlardan 'militarizm' eleştirisi var. İşte uzmanları konu ile ilgili görüşleri:
14 Yıl Önce Güncellendi
2011-08-31 16:30:38
Türkiye dün hem Ramazan Bayramı’nı hem 30 Ağustos Zafer Bayramı’nı bir arada kutladı. Bayram ziyaretleri nedeniyle yoğun bir hareketlilik yaşanırken, şehir merkezleri ve stadyumlarda düzenlenen törenler için yine caddeler kapandı, askeri araçların ‘nizami’ geçişi sağlandı.
Asker sivil ilişkilerinde yaşanan dönüşümün tartışıldığı bugünlerde, 30 Ağustos törenlerinin ‘militer’ bir havada geçtiği ve ‘askerin güç gösterisi olarak ele alındığı’ yönündeki eleştiriler yine gündeme geldi.
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Işık Koşaner ve kuvvet komutanlarının istifası sonrasını izleyen bir aylık süreçte yaşanan gelişmeler asker-sivil ilişkilerinin yeni bir rotaya girdiği yönünde yorumlara yol açtı.
Yüksek Askeri Şura toplantısı öncesi ve sonrası başlayan ‘değişim süreci’, Genelkurmay’ın internet sitesinden e-muhtırayı kaldırmasının ardından dün de 30 Ağustos törenlerinde bir yenilik yaşandı.
Törenlerde Genelkurmay Başkanı yerine Cumhurbaşkanı’nın ev sahipliğini üstlendi ve kutlamaları kabul etti.
Gerçekleşen bu değişikliklerin ‘sembolik’ olup olmadığını ve askerlerin 30 Ağustos’taki geçit törenlerini uzmanlara sorduk.
Dicle Üniversitesi Öğretim Yard. Doç. Vahap Coşkun, 30 Ağustos törenlerinin militer bir havada kutlandığına işaret etti. Törenlerde oluşan görüntünün 1930’ların İtalya-İspanya’sını anımsattığını söyleyen Coşkun, Türkiye’de kutlanan tüm milli bayramların militer bir havada kutlandığını söyledi.
“Oluşan görüntü demokratik hukuk devletine yakışmıyor” diyen Coşkun, şöyle devam etti:
“Bayramlar, askerin ne kadar güçlü olduğunu göstermekten geçmiyor. Bu törenlerde oluşan hava topluma militer duyguların aşılanmasına, militer değerlerin daha önemli olduğunu hissettiriyor. Oysa bayram ritüellerinin de sivilleştirmemiz gerekir.
Şaşalı askeri törenler yapacağımıza, farklı kimlikleri kültürleri bir araya getirebileceğimi piknik, konser benzeri organizasasyonlar düzenlenmeli.”
‘27 Mayıs’la başladı’
Askerlerin, Zafer Bayramı benzeri törenlerde sahip olduğu silah ve asker gücü ile dünyaya bir tür ‘hava atma’ yoluna gittiğini, aynı ‘hava’nın halka da atıldığını söyleyen Zaman yazarı Prof. Dr. Mümtaz’er Türköne, 30 Ağustos’larda askerin ağırlığının 27 Mayıs darbesi sonrası yaşandığına dikkat çekti.
Cumhuriyet’in kuruluşu sonrasında özellikle 29 Ekim törenlerinde, akşamları Fener Alayları’nın geçtiğini hatırlatan Türköne “Fener Alayları’nda ilçedeki itfaiye aracı, traktör, ambulans, iş makinesi gibi araçlar halkın önünde geçerdi” bilgisini verdi.
Türköne, 30 Ağstos törenlerinin önümüzdeki dönemde kapalı alanlarda yapılması gerektiğini ifade etti.
Siyaset Bilimci Dr. Murat Yılmaz ise değişim dönüşümen bir anda olamayacağını hatırlatarak önümüzdeki dönemde 30 Ağustos törenlerinin daha sivil bir havada olmasını beklediğini söyledi.
Yılmaz da askeri araç geçişleri ve yapılan törenlerin militer bir hava yansıttığı görüşünde. 30 Ağustos törenlerinin sivilleşmesi ve toplumsallaşması gerektiğini söyleyen Yılmaz’ın bu alanda farklı bir önerisi de var:
“Zafer bayramı zaferin geçtiği yerlerde sivil etkinliklerle kutlanabilir. Ankara Polatlı’dan başlayarak, Afyon, Kocatepe ve İzmir’e uzanacak bir dizi sivil etkinlik bu alanda icra edilebilir.”
Sivilleşme yolunda ilkler
Başbakan, 1 Ağustos’taki YAŞ toplantısında masanın başında tek oturdu. Ardından 18 Ağustos’ta MGK toplantısında da bir ilk yaşandı; asker ve sivil üyeler masada protokol sırasına göre karışık halde oturdu.
Dün ise Genelkurmay Başkanı değil, ‘Başkomutan’ sıfatıyla Cumhurbaşkanı Gül, 30 Ağustos tebriklerini kabul etti.
Avrupa’da nasıl?
Fransa: Ülkenin ulusal bayramı olan Fransız Devrimi’nin başlangıç tarihi 14 Temmuz, her yıl coşkuyla kutlanıyor. Fransızlar büyük meydanlarda toplanıp askeri ve sivil geçit törenleri eşliğinde dans ve müzik gösterisi yaparak bu günü kutluyorlar.
ABD: 4 Temmuz Bağımsızlık Günü, havai fişek gösterileri ve halkın düzenlediği çeşitli etkinliklerle kutlanıyor.
Almanya: Her yıl 3 Ekim’de Batı ve Doğu Almanya’nın birleşmesi kutlanıyor. Alman kültürünün sergilendiği kutlamalara konserler, konuşmalar ve havai fişekler eşlik ediyor.
Yunanistan: ‘Bağımsızlık günü’ ilan edilen 25 Mart, her yıl resmi geçit törenleri eşliğinde büyük meydanlarda kutlanıyor.
Radikal
Haber Ara