Batı'nın öksüzü Arap dünyası!

Alberto Negri *

Piyasalardaki yıkıcı kayıpları hesaplamakla meşgul ve Libya çıkmazı içinde gömülmüş olan ABD ile Avrupa, Orta Doğu'da başkalarının doldurmaya hazırlandığı bir boşluk bırakıyor.

Dünya petrol rezervlerinin yüzde 60'ını barındıran bölgede, Batı her geçen gün daha az başrol oynuyor. İngiltere Dışişleri Bakanı Hague, Tunus ve Kahire isyanlarında dahi hayal edilemeyecek yağmalamaların yerle bir ettiği bir Londra'dan Müslümanlara seslenerek “Suriye'ye baskı konusunda siz çaba sarf edin.” dedi.

Avrupa ve ABD, Kaddafi nezdinde muallak bir başarı aradıktan sonra devam eden depremin seyircisi hâline geldiler: Araplar için Marshall planından somut şekilde bahsedeni bir daha duyan oldu mu?

Suriye'deki şiddete yönelik BM'de birkaç zayıf kınama, Şam'a bir avuç yaptırım ve biraz daha fazlası: Askerî müdahale ihtimal dışı bırakılırken diplomatik ilişkilerde ise mesafe konulmuş görünüyor.

Arap isyanları patlak verdiğinde tahmin edilebileceği üzere Orta Doğu'nun jeopolitik kaderi, Sünni güçler Türkiye ve Suudi Arabistan ile Şii güç Ahmedinejat'ın İran'ı arasında oynanacak; İsrail ise Lübnan, Suriye ve Filistin sınırlarında sürekli hareket hâlinde olacak.

Yeni bir Orta Doğu savaşı senaryoları düşünülenden çok daha yakın; özellikle de Esad'ın düşmesi durumunda. Çünkü Esad, Sünni Müslümanlar tarafından sevilmeyen ve Irak'ta Saddam'ın Sünnilerinin (şimdi ise Şii ve Kürtlerin baskın olduğu bir hükûmet tarafından izole ediliyorlar) düşüşünden sonra bölgede iktidarda kalan son azınlık Alevileri temsil ediyor. Buralarda azınlık olmak neredeyse çaresi olmayan bir ceza.

Ancak bölgede en karmaşık müsabakayı Türkiye oynuyor. Başbakan Erdoğan, Cicero'nun Catilinam'a karşı söylevinin ünlü başlangıç cümlesini bilmeden yankılandırarak, “Şam nereye kadar sabrımızı suistimal edecek?” diye sordu.

Aslına bakılırsa Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nu Şam'a gönderen ve “teröristlere” karşı baskıyı sürdürmek tehdidiyle Türklere meydan okuyan Esad tarafından kötü karşılık gören Türkiye oldukça büyük sabır gösterdi.

“Komşularla sıfır sorun” sloganıyla özetlenen Davutoğlu'nun iddialı dış politikası yorgunluk sinyalleri veriyor. 800 kilometrelik sınırı ve Türkiye'de PKK gerilla savaşına taraf bir Kürt azınlığıyla Şam bir sorun yaratabilir ancak sınırlarda güvenlik konusunda Türklerle iş birliğini geri çeviren İran da bir sorun.

Stratejik, siyasi ve dinî üstünlük için birbiriyle rekabet hâlinde olan bu devletler arasındaki pek gizli olmayan bu gerginlikler bölgesel ihtilaflara dönüşecek olursa enerji tedarikinden askerî ve savunma meselelerine kadar bizler burada da bunun etkilerine maruz kalırız. Piyasalarda dram ve Orta Doğu'da savaş: bizi yere sermek için mükemmel bir fırtına.

* Il Sole 24 Ore, İtalya, Tercüme: BYEGM