2010 yılında Mavi Marmara gemisine yönelik İsrail ordusu operasyonunda 9 vatandaşı ölen Türkiye, İsrail’in 27 Temmuz’a dek özür dilemesi için söylemini sertleştirdi. Başbakan Tayyip Erdoğan 22 Temmuz’da yapılması planlanan Mısır ziyaretini ağustosa erteledi ve “Mısır ziyaretinden sonra Gazze’ye geçme arzumuz var. Kesinleşmiş değil. Şartlar oluşursa Gazze ziyareti doğrusu düşünüyorum” dedi. İsrail 27 Temmuz’a dek özür dilemezse, Türkiye ile yaşayacağı diplomatik kriz Erdoğan’ın Gazze ziyaretiyle sınırlı kalmayacak, ilişkiler daha da kötüye gidecek. Türkiye ile İsrail heyetleri bu hafta sonu New York’ta bir araya gelecek. Türk tarafı bu kez New York’a daha umutlu giderken, Türkiye’nin müzakerecisi Büyükelçi Özdem Sanberk “Olumlu gelişmeler olabilir” dedi.
İlişkiler dikiş tutmuyor
Türkiye ile İsrail ilişkileri, İsrail’in Gazze ve Lübnan saldırılarından sonra bozulmuştu. Erdoğan’ın 2009’da Davos’taki ‘One minute’ çıkışı, TRT’nin İsrail’i bebek katili gösteren belgeseliyle yaşanan kriz, alçak koltuk krizi, İsrail’in Anadolu Kartalı tatbikatından dışlanması ilişkileri durma noktasına getirmişti. İsrail’in Mavi Marmara’ya kanlı operasyonu bardağı taşıran son damla oldu. Türkiye Tel Aviv’e Büyükelçi göndermezken, İsrail’in Ankara’daki büyükelçilinde işler durma noktasına geldi.
Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da taşlar yerinden oynarken iki “müttefik”in kanlı bıçaklı olması ABD’nin çabalarını artırdı. ABD Başkanı Barack Obama ve Dışişleri Bakanı Hillary Clinton bizzat devreye girdi. Türkiye’nin İsrail’deki orman yangınına müdahale amaçlı uçak göndermesi, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile İsrail hükümetinden önemli bir ismin İsviçre’de buluşması ve Mavi Marmara krizinin aşılması için BM Paneli kurulması çözüm umutlarını artırdı. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun 12 Haziran’dan sonra Erdoğan’a kutlama mesajında “İşbirliği arzusunu” iletmesi, Türkiye’nin Mavi Marmara’yı ikinci Gazze filosunda yer almamaya ikna etmesi normalleşme sürecini hızlandırdı. Bu süreci Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile İsrailli muadilinin New York’ta yaptıkları bir haftalık görüşme trafiği izledi. Edinilen bilgiye göre BM Paneli’nin raporuyla ilgili süreç nedeniyle Türkiye İsrail’e “27 Temmuz’a kadar özür dileyin” talebini ve bu gerçekleşmediği takdirde yaşanabilecekleri aktardı. New York’taki Türk heyeti, İsrail heyetine 27 Temmuz’a dek özür gelmezse Türkiye-İsrail ilişkilerini daha da kötüye götürecek ve İsrail’i çok zor durumda bırakacak adımların atılacağını bildirdi. Üst düzey bir Türk diplomat, İsrail’in durumun ciddiyetinin farkında olduğunu, 27 Temmuz öncesinde özür gelmesi konusunda umutlu olduğunu söyledi.
İlk adım Erdoğan’dan
Başbakan Tayyip Erdoğan dün Kıbrıs’a giderken, İsrail’le ilişkileri bozabilecek adımlardan birinin Gazze ile ilgili olacağının sinyalini verdi. Mısır ziyareti planlayan Erdoğan’ın Gazze’ye de geçeceği iddia ediliyordu. Erdoğan, “Mısır ziyaretinden sonra Gazze’ye geçme arzumuz var. Kesinleşmiş değil. Şartlar oluşursa Gazze ziyareti doğrusu düşünüyorum. Dışişleri’nin çalışmalarını yaparak alacağımız neticeye göre böyle bir ziyareti arzuluyorum” dedi. Gazze ziyaretinin özür restinin bir parçası olduğu kısa süre içinde anlaşıldı. Çünkü Erdoğan, bu haftasonu yapmayı planladığı ziyareti ağustosa ertelemiş ve İsrail’e verilen süre bitmeden Gazze ziyaretinden vazgeçmişti. İsrail özür dilerse Gazze ziyareti gerçekleşmeyecek.
radikal
