Krizin merkezindeki İtalya

KFH Research*

Avrupa dipsiz uçuruma dikkatle bakıyor

Euro bölgesindeki ülke borçları krizi son zamanda (baskıyı) yeni bir seviyeye yükseltti. İtalya geçen hafta Avrupa borç krizi sorununun merkezine kaydı. Devam eden siyasi istikrarsızlık ve son zamandaki zayıf makro-ekonomik veriler birleşince (ikisi de Reyting kuruluşları tarından risk faktörü olarak belirtilmiştir) büyük miktarda İtalyan tahvilinin satılmasına sebep olduğu ve Maliye Bakanı Giulio Tremonti’nin istifa edebileceği iddia ediliyor. Bu endişeye sebebiyet verdi ki, neredeyse Yunanistan kadar kötü kamu borç yükünün (GSYİH’nin %120’si civarında) zayıflattığı Euro bölgesinin üçüncü büyük ekonomisi İtalya krize düşen bir sonraki domino taşı olabilir. Kemer sıkma paketinin ilan edilmesine rağmen piyasa yine de İtalyan hükümetinin kredibilitesini sorguladı.

Alman tahvilleri, çatışan Avrupa liderlerine kargaşayı kontrol altına alacak önlemler bulmaları için baskı yaparak yayılan ülke borç krizinin tevarüs etmesine karşı fiyat yükseltirken İtalyan ve İspanyol 10 yıl vadeli tahvil getirileri euro döneminin rekoruna yükseldiği gibi sözde az gelişmiş euro bölgesi uluslarının borç getirileri hızla yükseldi. Anlaşmazlık, reyting şirketlerinin başarısızlıkla sonuçlanabilecek uyarısını yaptığı bir önlem olarak Akdenizli ulus borcunun özel hamillerini kurtarma paketi maliyetine katkıda bulunmaya mecbur bırakabilecek ikinci bir Yunan kurtarma planı olup olmadığı noktasında toplanıyor. İspanyol ve Yunan tahvillerinin getirileri 18 Temmuz’da euro döneminin rekorunu kırdı. İspanyol 10 yıllık tahvil getirileri yaygın Alman tahvillerini 367 baz puana taşıyarak 25 baz puan yükselip %6,32 oldu. Yunan 2 yıllık tahvil getirileri 291 baz puan artarak %36 oldu. İtalya’nın 10 yıllık tahvil getirisi 21 baz puan artarak %5,97 oldu.

Bu arada, gösterge (Alman) tahvil getirileri sekiz ayın en düşük 12 baz puanı içinde dip yaparken Yunan, İrlanda ve Portekiz 2 yıllık borç getirileri de 17 ulusun ortak paraya geçişinden bu yana en yükseğe ulaştı. Euro bölgesi liderleri 21 Temmuzda Brüksel’de toplanmaya hazırlanırken Avrupa Merkez Bankası başkanı Jean-Claude Trichet Yunan borcunun yeniden yapılandırılmasına olan itirazını tekrarladı. Yunanistan ve İspanya’nın ikisi de zirve toplantısından önce kargaşa içindeki Avrupalı borç piyasaları aracılığıyla bu gün hazine bonosu satacak. Yunanistan 1,25 milyar EUR’luk 3 ay vadeli bono satışı yaparken İspanya 1 yıl ve 18 ay vadeli 4,5 milyar EUR’luk bono ihalesi yapacak.

Stres testleri yatırımcıları yatıştırmada başarısız oluyor

15 Temmuz 2011 tarihinde Avrupa Bankacılık Kurumu, Avrupa bankacılık sistemi üzerinde böyle kapsamlı bir şekilde üçüncü kez yapılan stres testinin sonuçlarını açıkladı. Test görünüşte sağlıklı bir bankacılık sistemi resmi çizdi. 16 banka tehlikeli bir şekilde düşük %5 ile %6 genel kredi karşılığı oranı arasında görünürken zorunlu %5 genel kredi karşılığı oranı altında kalan ve 2,5 milyar EUR ilave yükseltilmeye ihtiyaç duyan, 90 bankadan sadece 8 banka başarısız olarak test edildi. Avrupa Bankacılık Kurumu, bu yıl bankalardan 3200 maddelik veri rapor etmesini isteyen testin sadece son 150 sefere kıyasla daha fazla detaylı olduğunu savunmasına rağmen başarısızlığın az sayıda oluşu piyasanın testlerin yeterince zor olmadığına dair alay etmesine sebep oldu. Kredi-temerrüt takaslarının yatırımcıların neredeyse %90 bir şans gördüklerine işaret etmesine rağmen piyasa, düzenleyicilerce Yunan temerrüt etkisinin değerlendirmelere dahil edilmediğini de savundu. Banka stres testi sonuçları bölgenin ülke borç krizi yayılıyor endişesini bastırmada başarısız olduğu izlemini uyandırmaktadır.

Avrupalı liderler, yatırımcıları korkutan ve IMF’yi sirayet etmesi hususunda uyarı yapmaya sevk eden açmazı kırmak gayesiyle borç krizi mücadele stratejilerini yenilemek için 21 Temmuzda bir ay içinde ikinci kez bir araya gelmeyi planlıyor. Avrupa Merkez Bankası başkanı Jean-Claude Trichet herhangi bir Yunan yeniden borç yapılandırılmasına olan itirazını tekrarlarken Almanya, yetkililerin Yunanistan için ikinci bir kurtarma paketinin finansmanında anlaşmaya varacaklarına emin olduğunu söyledi.

Borsalara etkisi

Geçen haftanın düşüşü devam ederek hisse senetleri dünya genelinde düştü ve euro, yetkililerin Avrupa borç krizini çözmeye yakın olmadıkları endişesi arasında geriledi. Avrupa’da piyasalar, kıtanın banka stres testlerinin yeterince sıkı olmadığı endişesine bağlı olarak hızlı düşüş yaşadı. Piyasa katılımcılarına göre, sonuçları geçen Cuma günü açıklanan testler Avrupalı büyük bankalar için sistematik bir risk olarak görünen Yunan borç temerrüdü senaryosuna açıklık getirmede başarısız olmuştur. Sonuç olarak hisse senetleri, bankalara uygulanan stres testlerinin sonuçlarını müteakip Avrupalı bankaların 80 milyar EUR tutarında ilave sermaye artırımına ihtiyaç duyabileceği endişesine düştü. Stoxx Europe 600 Endeksinin neredeyse %10 olan 2011 yüksekliğinden kayması genişleyerek %1,8 düşüşle 262,1 puanda kapanmasıyla Avrupalı banka hisselerinin bir göstergesi iki yılın en düşük seviyesine geriledi. Milli temel endeksler İzlanda hariç her bir batı Avrupa piyasasında düştü. Birleşik Krallığın FTSE 100 endeksi ve Almanya’nın DAX endeksi her biri %1,6 düşerken Fransa’nın CAC 40 endeksi %2 geriledi.

Birleşik Devletlerde, Avrupa’nın borç krizi hakkında büyüyen endişenin ardından 10,70 puan veya %0,8 düşerek 1305,44 puanda kapanan (28 Haziran’dan bu yana ölçülen en düşük kapanış) S&P 500’de finansal hisseler zarara yol açtı. Bu arada Asya’da MSCI Asia Pasific Excluding Japan endeksi %0,6 kayıpla 473,18 puana geriledi, Güney Kore’nin Kospi endeksi %0,7 düştü. Hong Kong’un Hang Seng endeksi %0,7 çıkıp %0,7 düştükten sonra %0,3 düştü ve Çin’in Shanghai Composite endeksi %0,1 kaybetti. Açıkçası, Avrupa Bankacılık Kurumu’nun stres testlerinde 91 bankadan sadece 8 bankanın – İspanya’dan 5 adet ve Yunanistan’dan 2 adet dahil- başarısız olduğu Cuma açıklaması işlemcileri az harekete geçirdi.

Euro’ya etkisi

Pazartesi, Euro İsviçre Frangı karşısında rekor düşüklüğe erişti ve Avrupalı liderlerin üç gün içindeki zirvesinde bölgenin borç krizini kontrol altına almada somut adımlar atmayacağı endişesi üzerine Dolar karşında neredeyse bir hafta içinde en çok geriledi. Euro, 15 Temmuz’daki 1,4157 USD seviyesine kıyasla, önceki işlemi New York’ta saat öğleden sonra 5’te 1,4112 USD olan 12 Temmuz’dan beri en büyük günlük düşüşle %1,0 oranında düşerek 1,4014 seviyesine geriledi. Sonuç olarak İsviçre Frangı, Avrupa Merkez Bankası başkanı Jean-Claude Trichet’in herhangi bir Yunan yeniden borç yapılandırmasına muhalif olduğunu tekrarlamasından sonra güvenlik talebi üzerine Dolar karşısında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Frang işlemciler için gözde bir para birimidir. Çünkü İsviçre cari hesap fazlasına ve en geniş ticari tedbirlere sahiptir yani onun Birleşik Devletler gibi ticaret açığını finanse etmek için yabancı sermayeye bel bağlamaya ihtiyacı yoktur. Ulusun, Euro bölgesinin 17 üyesinin %9,9 (işsizlik) oranına kıyasla %3,0 işsizlik oranı vardır ve ekonomi, İsviçre ihracatının yaklaşık %20’sini satın alan coğrafi yakını Almanya’dan faydalanmaktadır.

Avrupa’nın Ekonomik Tahminleri

Avrupa borç sorunlarına dair artan endişeye rağmen, İMF 17 Haziran’da güncelleyerek yayınladığı en son Dünya Ekonomik Görünüm’ünde Euro bölgesinin büyüme oranını Almanya ve Fransa’daki daha çok iyimser yatırım ile destekleyerek 0,4 puan arttırarak %2’ye yükseltti. Almanya ve Fransa’nın ikisinin de GSYİH büyüme oranları Nisan ayında ön görülen %2,7 ve 1,6 oranlarından sırasıyla %3,2 ve %2,1 olarak revize edildi. Bununla birlikte aşağı yönlü riskler aynen kalmaktadır özellikle de büyümeye devam eden ve piyasa güvenini azaltan ülke borç krizinin yayılma ihtimali (riski). Sorunun çözümündeki başarısızlık, finansal piyasa istikrarsızlığının diğer bir dairesine sokarak bölgenin ekonomik iyileşmesine darbe vuracaktır ve muhtemelen 2011 yılı içindeki global iyileşmeyi de etkileyebilecektir.

*Hakkı Erçetin Timeturk.com için tercüme etmiştir.