Sudan, resmen ikiye ayrılıyor

Ülkenin güneyindeki referandumda bölge halkının ezici çoğunluğunun kuzeyden ayrılma fikrine destek vermesinin ardından, güneyin anayasa taslağına göre 9 Temmuz 2011'de güney, kuzeyden bağımsız bir ülke olacak.

Kuzey ile güney arasında sınır sorunları nedeniyle zaman zaman çıkan çatışmalara, tarafların ekonominin can damarı petrol sanayini nasıl yönetecekleri ve borçların nasıl paylaşılacağı gibi sorunlara rağmen, 9 Temmuz'da güney resmen bağımsızlığını ilân etmiş olacak.

Reuters haber ajansının derlediği verilere göre Sudan'daki yeni durum şöyle olacak:

Güney Sudan:

Resmi adı: Güney Sudan Cumhuriyeti
Başkent: Juba
Devlet Başkanı: Salva Kiir
Nüfus: 8,26 milyon
Yüzölçümü: 640 bin kilometrekare
Din: Çoğu Hristiyan ve geleneksel inançlar
Ekonomi: 2010 rakamlarına göre Güney Sudan gelirinin yüzde 98'ini petrolden elde ediyor. Petrol gelirine rağmen Güney Sudanlıların yüzde 90'ı fakirlik sınırının altında, günde yarım dolarla geçiniyor. Güney Sudan dünyanın en yüksek çocuk ölümü oranına, en düşük eğitim göstergelerine sahip. Her 10 çocuktan biri bir yaşına gelmeden hayatını kaybediyor, kız çocuklarının ilkokulu bitirme oranı yüzde 1'in altında.

Sudan: (Kuzey)

Başkent: Hartum
Devlet Başkanı: Ömer Hasan El Beşir
Nüfus: 31 milyon
Yüzölçümü: 1 milyon 860 bin kilometrekare
Din: Çoğunluğu Müslüman
Ekonomi: Yurtiçi gelirlerinin yüzde 50'inden fazlasını, ihracat gelirlerinin yüzde 90'ından fazlasını petrol geliri oluşturuyor. Diğer gelir kalemlerini ise pamuk, susam, canlı hayvan ve deri ihracatı oluşturuyor. Gayrisafi Milli Hasıla 2010 rakamlarına göre 68,44 milyar dolar. Kişi başına milli gelir 2300 dolar. Büyüme hızı yüzde 5,1.
Not: Kuzey için verilen rakamlar, güneyi de kapsamaktadır.

ABD Güney Sudan'ın yüzde 10'ununu satın aldı

2011’in ilk ve dünyanın 193’üncü ülkesi olan Güney Sudan’ın bağımsızlığını kazanmadan gizlice satıldığı ortaya çıktı. Amerikan tekellerinin, ülkenin yüzde 10'unu hektarı 0.06 dolardan 49 yıllığına kiralamış.

İngiliz The Times gazetesi, Güney Sudan’ın referandumdan bir hafta önce batılı yatırım şirketlerinin Nil nehri ve kollarının suladığı bereketli toprakları aşiret reislerine verdikleri komik paralar karşılığında 49 yıllığına kiraladığını yazdı.

HEKTAR BAŞINA 0.6 DOLAR

Gazetenin haberine göre batılım şirketleri hektar başına 0.06 dolar, karşılığında ülke topraklarının yüzde 9'u üzerinde hak sahibi oldu.

Norveç Halk Yardımı (NPA) isimli yardım kuruluşunun araştırmasına göre 49 yıllığına kiralanan topraklar 2.6 milyon hektar. En çok toprağı ise Teksas ve New York'lu iki şirket yaptı.

Teksas merkezli Nile Trading & Development isimli şirket 27 bin dolar karşılığında Güney Sudandan 600 bin hektar terim arazisi satın almış.

New York'taki Jarcn Management ise petrol yataklarının bulunduğu 800 bin hektarlık alanı 49 yıllığına kiraladı.

YÜZDE 70'İ EL DEĞİŞTİRECEK

Araştırmaya göre önümüzdeki yıl Sahraaltı Afrika’daki ekilebilir alanların yüzde 70'i de aynı şekilde el değiştirecek. Yardım kuruluşları simdi bu topraklar üzerinde yaşayanların zorla göçe zorlanacağına dikkat çekiyor.

ABD ÖZEL İLGİ GÖSTERİYOR

Petrol zengini Güney Sudan’a Amerikan yönetimi uzun yıllardır özel ilgi gösteriyor. Nitekim WikiLeaks belgelerinde de ABD’nin 2009 yılında Güney Sudan’da referandum yapılmasını planladığına ilişkin yazışmalar ortaya çıkmıştı.

Sudan’daki referandum sürecini yerinde izleyen Amerikan Özel Temsilci J.Scott Gration yaptığı açıklamada ‘'Başkan Obama, Sudan'a şahsen çok önem veriyor; burada ne olup bittiğini günbegün izliyor; her gün brifing alıyor’' ifadeleri dikkat çekmişti.

ÇİN'İN GÜÇLÜ VARLIĞI

Amerika’nın Güney Sudan’a yönelik ilgisi ve dikkatinde şüphesiz yalnız değil. Bir başka büyük güç olan Çin’de Sudan'da oldukça güçlü durumda. Sudan ile yakın ilişkileri 1970'li yıllarda başlayan Çin, Sudan'ın petrol kaynakları, bunların çıkarılmaları ve işletilmeleri konularında tek dış güç durumunda. Petrol ilişkisinin yanı sıra Çin inşaat, madencilik ve ticaret alanlarında da Sudan'da oldukça güçlü durumda.

Afrika’nın en büyük beşinci petrol üreticisi olan ülkede rezervlerin çoğu Güney Sudan'da bulunuyor. 2005 anlaşmasına göre iki taraf bu rezervlerin gelirini paylaşmak için yeni bir anlaşma yapacak, ayrıca en zengin rezervlerin bulunduğu Abyei bölgesinin hangi tarafa dahil edileceği ikinci bir oylamayla belli olacak.

YATIRIM SİLAHA GİDİYOR

8.5 milyon kişinin yaşadığı 640 bin kilometrekarelik Güney?Sudan bugüne kadar petrolden kazandığı 10 milyar doların büyük bölümünü tank, füze, silah almaya ve 125 bin kişilik bir orduya ayırdı. Güney Sudan’da halkın yüzde 90’ı günde 1 dolardan daha az parayla geçiniyor.

ŞİDDETLİ ÇATIŞMALAR YAŞANIYOR

1956 yılında İngiltere’den bağımsızlığını ilan ettiğinden beri 40 yılı iç savaşla geçiren ülkenin ayrılık sürecinde de çatışmalara sahne oluyor. Güney Sudan, Hartum yönetimini, bölge petrolünün kontrolünü elinde tutmak amacıyla istikrarsızlık yaratmak için isyancıları desteklemekle suçluyor. Hartum yönetimi bu suçlamayı kabul etmiyor. Milis liderleri ise güneydeki otokratik yönetime karşı ayaklandıklarını savunuyorlar. Son aylarda yaşanan çatışmalarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti.

Ajanslar

Sudan, resmen ikiye ayrılıyor

Afrika'nın ihtilâflı ülkesi Sudan, 9 Temmuz'da resmen ikiye ayrılıyor. Bu arada, ABD'nin Güney Sudan'ın yüzde 10'ununu satın aldığı bildirildi.