Hangi tutuklu 'vekil' ne ile suçlanıyor?

12 Haziran seçimlerinde CHP listesinden seçilen Ergenekon sanığı Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal, MHP'den seçilen Balyoz darbe planı sanığı Engin Alan ile, BDP'nin desteklediği 6 bağımsız adayın durumu tartışılıyor. Anayasa'nın 14 ve 83. maddeleri Anayasa'ya, devlet ve hükümete karşı işlenen suçlara milletvekilliği dokunulmazlığı tanımıyor. 9 tutuklu milletvekili de bu suçu işlediği iddiasıyla yargılanıyor.

YSK'nın Diyarbakır bağımsız milletvekili ve KCK'dan tutuklu bulunan Hatip Dicle'nin 1 yıl 8 ay kesinleşmiş cezası bulunduğu ve bihakkın tahliyesinin üzerinden 3 yıl geçmeden aday olamayacağı kararı ile birlikte vekilliği düştü. Diğer 5 KCK tutuklusu ile 2 Ergenekon ve bir Balyoz darbe planı sanığı ise milletvekili seçilmelerinin tahliye edilmelerini gerektirdiğini belirterek tek tek yargılandıkları mahkemelere başvurdu.

İlk karar İstanbul 13.Ağır Ceza Mahkemesitarafından Ergenekon sanıkları Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay hakkında verildi. Mahkeme, talepleri Anayasa'nın 83'üncü maddesinin 2. Fıkrasına göre “anayasal düzene karşı suç işlendiği iddiası ile yargılanan sanıkların milletvekili seçilseler bile dokunulmazlık kazanamayacağı” ve “kuvvetli suç şüphesi” gerekçesiyle reddetti.

PKK'nın şehir yapılanması ve dağ kadrolarının lojistiğini sağlayan KCK'da yönetici olmak ve üyelik suçlamalarıyla tutuklu bulunan BDP destekli bağımsız milletvekillerinin durumu birbirinin aynısı. Terör suçu kapsamında tutuklu bulunan vekillerin dokunulmazlığı bu kapsamda işe yaramıyor. Tahliye talebinde bulunulan Diyarbakır Özel Yetkili Ağır ceza Mahkemesi, kuvvetli suç şüphesi ve delil durumu nedeniyle bu milletvekillerinin tutukluluk halinin devamı yönünde karar verebilir. Delil ve suç durumuna göre aralarından bazılarının serbest bırakılması durumu da mümkün.

Ergenekon iddianamesinde Haberal'ın da yer aldığı sanıklarla ilgili olarak bu sanıkların toplumda ve devletin önemli kademelerinde görev yaptıkları belirtilerek, “amaçlarına ulaşmak için gerekli silah mühimmat ve diğer malzemeleri kolaylıkla temin edebildikleri, Devletin çok gizli belgelerini kolaylıkla ele geçirdikleri” değerlendirmesi yapıldı. Sanıkların yargılandıkları davalar, haklarındaki suç isnatları ve hukuki durumları şöyle:

1- Mehmet Haberal / Ergenekon sanığı
Meclis'i ve Hükümeti devirmeye teşebbüs

17 Nisan2009'da İstanbul 14. Ağır Ceza tarafından ‘Silahlı Terör Örgütü yöneticisi' olduğu iddiasıyla tutuklanan Haberal 2.5 yıl, hastanede kaldıktan sonra Mart 2011'de Silivri Cezaevi'ne konuldu. Haberal “Silahlı Terör Örgütü Kurma veya Yönetme, TBMM'yi Ortadan Kaldırmaya veya Görevini Yapmasını Engellemeye Teşebbüs, Hükümeti Ortadan Kaldırmaya veya Görevini Yapmasını Engellemeye Teşebbüs”ten yargılanıyor. Bu suçlar Anayasa'nın 14. maddesi uyarınca dokunulmazlık kapsamında değil. Haberal'ın talebi “kuvvetli suç şüphesi”, “delilleri karartma” gibi nedenlerle reddedildi. Haberal için 2 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 22.5 yıla kadar hapis talep ediliyor.

2- Mustafa Balbay / Ergenekon sanığı
Günlükleri darbe planlarının kanıtı

Gazeteci Mustafa Balbay “Ergenekon üyesi olmak, Meclis'i ve hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs”le suçlanıyor. Suçlamalardan bir diğeri ise 2003-2004 yıllarında hükümeti silah zoru ile devirmek için hazırlanan “Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven” darbe planlarına destek vermek. Balbay'ın günlükleri Özden Örnek'ten sonra davanın temelini oluşturan esas deliller arasında yer alıyor. Tahliye talebi “kuvvetli suç şüphesi”, “delilleri karartma şüphesi” gibi nedenlerle reddedildi. Anayasa'nın 14.maddesi uyarınca anayasa, hükümet ve Meclis'i değiştirmeye yönelik suçlar dokunulmazlık dışında. Balbay için, 2 kez ağırlaştırılmış müebbet, 34-58 yıl arası hapis isteniyor.

3- Engin Alan / Balyoz sanığı
Balyoz Darbesi'ne eksik teşebbüs

Emekli Korgeneral Engin Alan, “Cebir ve şiddet kullanarak Hükümeti ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs etmek” suçlamasıyla yargılanıyor. Alan ayrıca, Balyoz darbe planının ayaklarını oluşturan Oraj, Suga, Çarşaf ve Sakal isimli eylem planları kapsamında asker ailelerini fişlemekle de suçlanıyor. Engin Alan'a yöneltilen suçlamaların tamamı da dokunulmazlık kapsamı dışında yeralıyor. Milletvekili olması tutukluluğunu ortadan kaldırmıyor. Alan'ın tahliye talebi Balyoz davasına bakan İstanbul 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından reddedildi. 10 ile 20 yıl arasında hapis cezası istemiyle tutuklu yargılanıyor.

4- Hatip Dicle / KCK sanığı
Hapis cezası kesinleşince vekilliği düştü

KCK davasında halen tutuklu bulunan Hatip Dicle, 2010 Nisan'dan bu yana cezaevinde bulunuyor. İddianamede Dicle “KCK terör örgütüne üye olmak”la suçlanıyor. Dicle, PKK'nın “meşru müdafaa hakkını kullanacağını” söyleyinceAnkara11.Ağır Ceza Mahkemesi'ne “terör örgütü propagandası yapmak”tan 18 Şubat 2009'da 1 yıl 8 ay hapis cezası aldı. Cezası, Yargıtay 9 .Ceza Dairesi tarafından 22 Mart 2011'de oybirliği ile onandı. YSK, geçtiğimiz günlerde milletvekilliğini düşürdüğü Dicle'nin, memnu haklarını 3 yıl daha kullanamayacağına hükmetti. Böylece, KCK'dan tahliye olsa bile 3 yıl daha vekil olamayacak.

5- Selma Irmak / KCK sanığı
Belediye Başkanlarına ceza kesen isim

Şırnak Bağımsız Milletvekili seçilen Selma Irmak, KCK/TM'ye yönelik operasyonlar kapsamında 14 Nisan 2009'da “terör örgütüne üye olmak” iddiasıyla tutuklandı. KCK iddianamesinde Irmak ile sanık Mehmet Abbasoğlu arasında geçen ilginç telefon görüşmesi de yer aldı. Bu görüşmede, yerel seçimler öncesinde bir adayla ilgili yapılan değerlendirmede “kendisinde bir şey var, silaha karşıdır. Ama biz tümüyle silaha karşı değiliz, yani bizim de silahlı güçlerimiz vardır, biz var olmasının gerektiğini düşünüyoruz” diyor. İddianamede Irmak'ın, canlı bombalardan da “arkadaş” diye bahsettiği, pek çok eylemi yönlendirdiği ve belediye başkanlarına para cezaları kestiği anlatılıyor.

6- Kemal Aktaş / KCK sanığı
Belediye imkanları örgütün hizmetinde

KCK soruşturması kapsamında 14 Nisan 2009'de tutuklanan Van Bağımsız Milletvekili Kemal Aktaş, “KCK adına mali çalışmalar yapmak ve para desteği vermeyenleri tehdit etmekle” suçlanıyor. İddianamede “Aktaş'ın belediye başkanları hakkında KCK adına soruşturma başlattığı, talimatları yerine getirmeyen Belediye Başkanlarına para cezası kestiği, Belediye Meclis üyelerini PKK üyelerinden seçtiği, DTP'li belediyelerin personel, maaş işlerini düzenlediği, Belediye çalışanlarının maaşlardan yaz aylarında örgüt adına kesinti yaptığı, belediyelerde örgütsel işlerde kullanılmak üzere mekan tesis ettirdiği, PKK örgütü yararına Belediye gelirlerini kullandığı...” ifade dikkat çekiyor.

7- İbrahim Ayan / PKK tutuklusu
Seçmeni tehdit edip sandığı sokağa attı

Şanlıurfa Bağımsız Milletvekili İbrahim Ayhan, 1 Ekim 2010'da Şanlıurfa'da PKK adına eleman temini ve illegal sokak gösterilerini yapanlara yönelik operasyon kapsamında tutuklandı. Ayan, Şanlıurfa'da öğretmenlik yaparken 27 Eylül 2005'te tayininin çıktığı Kastamonu/Şenpazar İlçesi'ndeki görevine başlamadığı gerekçesi ile istifa etmiş sayıldı. 26 Ocak 2002 tarihinde “elektrik hırsızlığı” suçundan hakkında işlem yapıldı. Ayhan hakkında iddianamede “12 Eylül 2010 referandumunda Öcalan'ın direktifleri doğrultusunda halkın oy kullanmaması için müdahalede bulunmak, Direkli İlköğretim Okulu 1088 numaralı seçim sandığını camlarını kırarak aşağıya atmakla” da suçlanıyor.

8- Gülser Yıldırım / KCK sanığı

BDP'NİN desteklediği adaylardan Mardin Bağımsız Milletvekili Gülser Yıldırım, KCK'ya yönelik Mardin'de yapılan operasyonlar kapsamında 13 Şubat 2010'da gözaltına alınarak tutuklandı. Halen Mardin E Tipi Cezaevinde tutuklu bulunuyor. KCK iddianamesinde Yıldırım hakkında “KCK Kent Meclislerinde PKK amaçları doğrultusunda çalıştığı, Abdullah Öcalan'ın talimatları ile hareket ettiği” iddia ediliyor. BDP desteğiyle cezaevinde iken seçilen Şırnak bağımsız milletvekili Faysal Sarıyıldız, KCK/TM'ye yönelik yapılan operasyonlar kapsamında 17 Haziran 2009'da Şırnak'ta gözaltına alındı ve akabinde tutuklandı.

Niye tahliye edilmiyorlar

MADDE 14: Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz. Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz.

MADDE 83. - TBMM üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, ileri sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine Meclisce başka bir karar alınmadıkça sorumlu tutulamaz. Seçimden önce - sonra bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorgulanamaz, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır.

ihlassondakika

Hangi tutuklu 'vekil' ne ile suçlanıyor?

CHP, MHP ve BDP'nin tutuklu vekilleri arasında; terör sanığı da var, haraç toplayan da var, Meclis'i devirmekle suçlanan da var. Peki hangi vekil neyle suçlanıyor?