BENJAMIN DANGL*
José Cláudio Ribeiro da Silva ve karısı Maria do Espírito Santo da Silva, 24 Mayıs sabahının erken saatlerinde, Brezilya Amazonu'nun kuzeyinde, 20 yılı aşkındır üzerinde çalıştıkları doğal rezerv yakınlarında motorlarına bindiler. İkili, motosikletlerini hayatlarını korumaya adadıkları balta girmemiş orman ötesine sürdüklerinde, köprünün yakınlarında gizlenen silahlı bir kişi ateş açarak her ikisini de öldürdü.
Brezilya kolluk kuvveti yetkilileri, cinayetin kiralık katil işine benzediğini söyledi, çünkü kurbanların her ikisinin birer kulağı kesilmişti. Genellikle bu, cinayet için ödemede bulunanlara işin halledildiğini göstermek için yapılır.
Cinayet, büyük tarım çiftlikleri ve tarım sanayine Amazon cangılında daha fazla tarım alanı açma izni veren ormancılık düzenlemesinin Brezilya Kongresi'nden geçtiği gün gerçekleştirildi. Ormansızlaştırma Ağustos 2010'dan Nisan 2011'e yüzde 27 yükseldi, büyük ölçüde soya fasulyesi plantasyonundan kaynaklı. Düzenleme, Senato'dan geçerse muhtemelen oranlar daha da artacak.
Ribeiro, Amazon'u ormansızlaştıran kütük sökücülere, büyük çiftlik sahiplerine ve büyük ölçekli tarım ile uğraşanlara karşı mücadelesi nedeniyle tehlikenin farkındaydı ve öldürülebileceğini biliyordu. Gerçekte, sadece altı ay önce Ekim 2010'da, Manaus'ta düzenlenen bir çevre konferansında dinleyicilere şöyle seslenmişti: "Bugün burada size konuşabilirken, bir ay içinde kaybolduğumun haberini alabilirsiniz. Bedeli ne olursa olsun ormanı koruyacağım. Kafama her an bir kurşun yeme ihtimalimin nedeni bu... Yürüme gücüm olduğu sürece ormana zarar verenleri alenen suçlamayı sürdüreceğim."
Ribeiro'nun yaşamı ve ölümü tıpa tıp Chico Mendes'e benzetilebilir. Mendes; ormanda büyük çiftlik arazileri açılmasına ve kütüklerin sökülmesine karşı savaşırken, ormansızlaştırmaya karşı başarılı kampanyaları ile uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken Brezilyalı bir kauçuk toplayıcısı, sendika lideri ve çevreciydi. Mendes, 1998'de büyük çiftlik sahipleri tarafında kiralanan silahlı bir kişi tarafından öldürülmüştü.
Öldürülmeden sadece iki hafta önce, o da aktiviteleri nedeniyle öldürülebilme ihtimalini hiç aklından çıkarmadan konuşmuştu: "Çiçekler istemiyorum, çünkü onları ormanlardan kopacaksınız biliyorum. İstediğim tek şey, ölümümün katillerin cezasızlıklarının durdurması..."
Yine de Mendes'in katlinden beri, Brezilya kırında cezasızlık normal bir uygulama haline geldi. Son 20 yılda, bin 150'yi aşkın kır aktivisti arazi çatışmalarında öldürüldü. Arazi çatışmalarını gözlem altında tutan Katolik Land Pastoral örgütüne göre, bu cinayetlerin 100'den fazlası mahkemeye intikal etti, sadece katillerin 80'i ve onları kiralayanların 15'i suçlu bulundu. Kırsal alanlarda cezasızlık hükümdarlığı, polis ve yargı yetkililerinin yozlaşması ve genellikle cinayet emrini veren büyük çiftlik sahipleri, çiftçiler ve kütük sökücülerinin varlık ve güçlerinden kaynaklı.
Son Ribeiro ve Santo cinayeti, ormanlık düzenlemesi değişikliğinin getirdiği tehlike ile birlikte, Brezilya'nın Amazonlar'da başını çektiği yıkımın göstergesi. Bazılarına göre; kütük sökümü, büyük tarım çiftlikleri ve soya fasulyesi operasyonlarının genişlemesi, ekonomik ilerleme doğrultusunda atılması gereken kaçınılmaz adımlar. Fakat başkalarına göre; gezegen hayatta kalacaksa başka türlü bir ilerlemeye ihtiyaç var. Chico Mendes'in 1998'de, ölümünde sadece günler önce açıkladığı gibi: "Yıkım olmadan ilerlemenin mümkün olduğunu göstermek istiyorum."
*Paraguay'da yaşayan Benjamin Dangl, "Ateşin Bedeli: Kaynak Savaşları ve Bolivya'da Sosyal Hareketler" ve "Dinamitle Dans: Sosyal Hareketler ve Latin Amerika'da Durumlar" kitaplarının yazarıdır. 1 Haziran 2011'de CounterPunch'ta yayımlanan makaleyi Şenol Gürkan ETHA için çevirdi.
ETHA
