Obama'nın cevaplaması gereken zor soru

Beyaz Saray, bir süredir bölgeye ilişkin dış politikasıyla ilgili önemli bir açıklama yapacağının ipuçlarını veriyor.

Açıklamanın yeni bir Orta doğu barış girişimi olması planlanıyordu.

Ancak gelişmelerin çok da parlak olmaması nedeniyle çapı küçültüldü ve İsrail başbakanının Amerikan kongresinde yapacağı konuşma öncesinde kendi kozlarını göstermeye indirildi.

Obama'yı Natenyahu ile bir yarıştan kurtaran ise Bin Ladin'in öldürülmesi oldu.

Obama şimdi Orta Doğu'ya daha geniş bir açıyla yaklaşabilir.

Kuşkusuz, konuşmanın ana vurgusu, Arap Baharı'nın Bin Ladin'in ideolojisiyle taban tabana zıt olduğu ve dolayısıyla el Kaide'nin eski ve gündem dışı kaldığı olacak.

Obama, Amerika'nın yurttaşlık hakları hareketini hatırlatan bir dille, demokrasi yanlısı barışçıl gösterileri, otokrasi yanlısı şiddetli eylemlerle karşılaştıracak ve gösterileri destekleyecek. Mısır, Libya, Tunus, Bahreyn ve Suriye'de göstericiler Amerikan bayrağı yakmıyor.

Obama bunu açıkça söylemeyebilir, ancak bu hükümet de bir önceki gibi, Amerika'nın istisnai oluşunun küresel olarak ihraç edilebileceği çelişkili inancına sahip. Obama da büyük ihtimalle, göstericilerin çoğunun Amerika ve batının sahip çıktığı değerleri yıkmak istemediğini, aksine bu değerleri talep ettiklerini belirtecektir.

Buraya kadar olan kısım son derece makul. Ancak bu sayfalarda, hem benim yazdığım, hem de birlikte tartıştığımız üzere, tüm ülkelere aynı muamele yapılmıyor. Mısır sokaklarını Obama kenardan izledi ve bunu da gösteriler başladıktan bir süre sonra yapmaya başladı. Libya'ya müdahale konusunda çekimserdi. Ancak Amerika göstericileri korumak için askeri girişimlerde bulundu. Suriye cumhurbaşkanı Beşar Esad'a herhangi bir yaptırım getirilmedi. Bu duruma inanamayan çok sayıda kişi var. Söylem her zaman reform ve demokrasi yanlısı. Ancak Bahreyn ve Yemen'i yönetenlerin güvenlik güçleri göstericileri öldürdüğünde azarlanmayla karşı karşıya kalıyorlar, evlerini hedef alan bombalarla değil.

Suudi Arabistan'da çok az huzursuzluk yaşandı. Beyaz Saray bu duruma müteşekkir olmalı. Suudi Arabistan'da yaşanacak bir ayaklanma, Washington'ın reelpolitik ve ilerici ahlak arasında kurmaya çalıştığı huzursuz dengeyi hemen bozacaktır.

Ancak odadaki fil Suudi Arabistan da değil. Bazıları şimdi Obama'nın yapacağı konuşmada İsrail'in bölgenin, tarihin ve yaşanmakta olan değişimin dışında olmadığını söyleyip söylemeyeceğini bekliyor. İsrail'i bölgedeki tek gerçek demokrasi olmakla mı övecek? Göstericileri öldürdüğü için kınayacak mı? Yıllardır, siyasetçiler ve gazeteciler, "Orta doğu" derken İsrail-Filistin sorununu kastettiler. Obama, bu sorunu çözmenin Müslümanlar ve Arap dünyası ile daha iyi ilişkilerin anahtarı olduğunu düşünüyor. Ancak İsrail'de Obama'ya güven duyulmuyor, ayrıca Obama'nın gerçekçi bir planı yok ve sabrıyla bilinen elçisi George Mitchell'ı kaybetti.

"Barış girişimi" ile ilgili bir şeyler söylemesi lazım ve hepimiz haber değeri taşıyan bir açıklama bekliyoruz. Ancak nasıl tutarsa tutsun, mevcut yol haritası işe yaramayan Obama'nın daha gelişkin bir cihaza ihtiyacı var.

Daha önce hiçbir başkanın Orta doğu barışını getiremediği için sınıfta kalmaması gerektiğini söylemiştim. Fakat Obama'nın mevcut durumla nasıl baş edeceği kritik öneme sahip. Hangi önerilerin ve nasıl bir söylemin Obama'nın açıklamasını bariz olanın ötesine ve tarihe taşıyacağını ise öngörebilmek zor.

bbcturkce

Obama'nın cevaplaması gereken zor soru

Basitçe söylecek olursak, Obama'nın cevaplaması gereken soru şu: 'İsrail'in göstericileri öldürmesiyle, Suriye ve Libya'nın bunu yapması aynı şey mi?'