Enfeksiyonlar trafik kazalarını artırıyor

Hayvanlardan insanlara bulaşan ve şizofreni, alzheimer, migren, psikoz ve baş ağrısı gibi hastalıklardan sorumlu olabileceği bilimsel olarak kanıtlanan 'toxplasmosis' adlı enfeksiyonun, sürücü hatalarına bağlı trafik kazalarının artışında da önemli rol oynadığı belirtildi.

Erciyes Üniversitesi (ERÜ) Veteriner Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah İnci, Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye'de 2010 yılında 1 milyon 104 bin 388 trafik kazası meydana geldiğini, son 10 yılda artış indeksinin yüzde 150, bir önceki yıla göre artış indeksinin ise yüzde 11 olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Abdullah İnci, son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye'de yapılan çalışmalarda toxplasmosisin şizofreni, alzheimer, migren, psikoz, cinayet işleme eğilimi ve baş ağrısı gibi olguların etiyolojisinde, sorumlu olabileceğinin bilimsel olarak ortaya konulduğuna dikkati çekti. Prof. İnci, şu bilgileri verdi:
'Bunlara ilave olarak Türkiye'de yakın zamanlarda İzmir-Manisa ve İstanbul illerinde trafik kazalarına yol açan sürücüler üzerinde gizli toxoplasmosis seropozitifliği araştırılmış ve sırasıyla yüzde 32.4 ve yüzde 53.5 seropozitiflik rapor edilmiştir. Bu çalışmalarda, trafik kazalarındaki artışta toxoplasmosisin de önemli bir faktör olduğu bilimsel olarak ortaya konmuştur. Bu durumda, Türkiye'de toxoplasmosisin trafik kazalarının oluşumundaki rolünün kamuoyuna iyi anlatılması ve bu enfeksiyona karşı yeni mücadele stratejileri geliştirmesinde sayısız yararlar bulunmaktadır.'

"TRAFİK KAZALARININ YÜZDE 99.09'UNDA İNSAN KUSURLU"
Trafik kazalarının oluşmasında üç temel unsur bulunduğuna dikkati çeken İnci, şöyle konuştu: "Bunlar yol, taşıt ve insandır. Türkiye'de yaşanan trafik kazalarının yüzde 0.60'ında yol, yüzde 0.31'inde taşıt ve yüzde 99.09'unda ise maalesef insan kusuru yer almaktadır. İnsan hataları da kendi içerisinde; taşıt kullanırken cep telefonu ile konuşma, alkollü araç kullanma, yaya kusuru ile uykusuz ve yorgun araba kullanma gibi alt gruplara ayrılmıştır. Ancak, bütün kazaları bu alt başlıklara sığdırmak mümkün olamamıştır. Bu durumda, trafik kazalarının oluşumunda bilinenlerin dışında insana dair başka sebepler de aramak gerekir. Bu sebepleri de başlıca sosyal, psikolojik ve insan davranışlarına etki eden merkezi sinir sistemi kaynaklı bozukluk dinamiklerinde aramak gerekir. Bu dinamikler arasında merkezi sinir sistemi bozukluklarına yol açan birçok faktör vardır. Ancak bunlar içerisinde toxoplasmosis, çok önemli ve çok özel bir yer teşkil etmektedir."
Prof. Dr. İnci, Toxplasmosisin, 'Toxoplasma gondii' isimli tek hücreli (protozoon) parazitin insan ve sıcak kanlı hayvanlarda meydana getirdiği zoonotik (hayvan ve insanlarda ortak görülen) ve fırsatçı karakterli bir bulaşıcı enfeksiyon olduğunu ifade etti. İnci, enfeksiyona yol açan Toxoplasma gondii'nin dünyada en yaygın protozoon paraziti olduğunu anlattı. Bu parazitin, bulaştığı canlının her türlü hücresine kolayca girebileceğini kaydeden İnci, "Vücut savunmasından sorumlu hücreleri adeta (Truva atı) gibi gizlenerek kolayca enfekte edebilir ve tercihen uzun ömürlü sinir hücrelerine yerleşir." diye konuştu.

"PARAZİTİN ESAS KONAĞI KEDİ DIŞKISI, BULAŞIK SU VE GIDA"
Hastalığın, parazitin esas konağı kedi tarafından dışkı ile dışarı atılan gelişme formu ile bulaşık su ve gıdaların ağız yolundan alınmasının yanında, çiğ veya iyi pişirilmemiş hayvansal gıdaların tüketilmesi, kan ve organ nakli ile hamilelik döneminde anneden yavruya bulaşıyor. Prof. Abdullah İnci, "Hastalık bütün dünyada yaygındır. Geviş getiren çiftlik hayvanlarında gizli toxoplasmosise oldukça sık rastlanmaktadır. Avrupa'da koyunlarda gizli toxoplasmosis seropozitifliği yüzde 20-90 arasında rapor edilmiştir. Türkiye'de etleri çok tüketilen ve belki de bulaşmada önemli rol oynayan koyunlarda seropozitifliğin yüzde 33,20-88,70 arasında olduğu bildirilmiştir. Hastalık açısından önemli bir kaynak olan ev kedilerinde, değişik ülkelerde yapılan seroepidemiyolojik çalışmalarda, özellikle genç hayvanlarda yüzde 10-80 arasında seropozitiflik saptanmış ve bu oranın Türkiye'de yüzde 37,5-55,5 arasında değiştiği rapor edilmiştir." dedi.

"DÜNYADA YAKLAŞIK 500 MİLYON İNSAN TOXOPLASMA GONDİİ İLE ENFEKTE"
İnsanlar, kedi kaynaklı oocystlerin dışında ara konaklarda gelişen kalıcı kistler aracılığıyla da enfekte olabildiklerini anlatan Prof. İnci, "Dünyada yaklaşık 500 milyon insanın Toxoplasma gondii ile enfekte olduğu ileri sürülmüştür. Son yıllarda gizli toxoplasmosis seropozitifliği, Orta Avrupa'da doğurma yaşındaki kadınlarda yüzde 37-58, ABD'de yüzde 3-35, Batı Afrika'da yüzde 54-77, Latin Amerika'da ise yüzde 51-72 arasında olduğu, ilerleyen yaşlarda ise arttığı rapor edilmiştir. Türkiye'de ise seropozitifliğin, doğurma yaşındaki kadınlarda ortalama yüzde 37 olduğu, bölgesel olarak farklılık gösterdiği bazı bölgelerde oranın yüzde 67'e kadar vardığı ve genel olarak oranının yüzde 10-48,83 arasında değiştiği bildirilmiştir.' şeklinde konuştu.