Betül Akyüz / TİMETURK
İsrail Milli Güvenlik Kurulu yayınladığı bir bildiriyle, vatandaşları Irak’a gitmekten men etti. Bu kararın İsraillilerin Irak’ta kol gezdiğine işaret olduğuna dikkat çeken uzmanlar, iki ülke arasındaki ilişkinin görünürde sadece ticaret ve pazarlama babından olduğunu ancak gerçekte çok daha öte; askeri ve güvenlik ilişkilerini de kapsadığını vurguladı. İsrail’in Irak’taki hareketliliğinin baş sebebinin ise ilk düşman olarak görülen İran’a karşı bir hazırlık olarak değerlendirildi.
Tel Aviv’deki Milli Güvenlik Kurulu, İsraillileri Irak’a gidip orada kalmamaları hususunda uyardı. Kurul gerekçe olarak Irak’a yolculuğun tehlike oluşturuyor olmasını ve İsrail Ceza Kanunu’na ters düşmesini gösterdi. Analistler bu uyarının bir anlamda İsraillilerin Bağdat’a ve Kuzey Kürdistan’a girdiklerinin resmi itirafı anlamına geldiğine işaret etti.
Uyarıda İsrail’in vatandaşlarının Irak’a yolculuk yapma olgusunun genişlemesine büyük bir endişeyle baktığı açıklanarak bu yolculukların sadece iş adamlarıyla sınırlı kalmadığı aynı zamanda Irak asıllı olup, Irak’ta köklerini arayan bir grup Yahudi’ye kadar uzandığı ifade edildi.
Uyarı gayri resmi ilişkinin delili
Güvenlik Kurulunun sert bir dille kaleme alınan bildirisinde şöyle dendi: ‘Irak’a yolculuk, bölgedeki tehdidin –İsrail’e göre- şiddetinin giderek artması nedeniyle tehlike oluşturmaktadır. Bu devleti ziyaret eden İsrailliler için endişe kaynağı birçok unsur bulunmaktadır. Güvenlik Kurulu tarafından oluşturulan ‘terörle mücadele ekibi’, yakın tehlikeler nedeniyle Irak’a seferin yasaklandığını açıklayarak güvenlik yetkililerinden kanunun mutlaka uygulanmasını, uymayanlara karşı da ser önlemler alınmasını talep etti.
Gözlemciler ve analistlere göre bu uyarı, İsrail ile Irak hükümeti arasındaki gayri resmi ilişkinin gizli itirafıdır. Analistler iki ülke arasındaki ilişkinin sadece –İsrail’in nüfuzu, güvenlik ve askeri çıkarları için bir kapı olarak gördüğü- ticari alışverişle sınırlı kalmadığına dikkat çekti.
İsrail üzerine araştırmacı Antoine Shalhat, bu uyarının aynı zamanda İsraillilerin Irak’ın çeşitli bölgelerinde hareket etmekte olduklarına işaret ettiğini belirtti. Ardından şöyle ekledi: ‘Bu hareketlilik genellikle ticaret ve pazarlama kisvesi altında gerçekleşiyor. Ancak gerçek hedefi askeri ve güvenlik hizmetler sunmak ve bu alanlarda görev yapmak.’
Görev tam gizlilik içinde sürdürülüyor
Shalhat sözlerini şöyle sürdürdü: ‘Bir grup gelip keşfedene kadar görevler ve hizmetler tam bir gizlilik içinde sürdürülür. Aynen 1979 senesinde İran devriminde olduğu gibi. Zira o dönemde İsrail hükümetleri ve şah rejimi arasında çok geniş kapsamlı ve gizli askeri-güvenlik işbirliği olduğu ortaya çıktı.’
İsrail’in Irak’taki güvenlik aktivitelerinin bölgedeki çatışma ekseni ile; özellikle de İran ile bağlantılı olduğunu dile getiren araştırmacı: ‘Dikkat edersek İsrail, tüm cephelerde savaşmak için odaklanılması gereken ilk düşmanın İran olduğunu açıkça söylemektedir’ dedi.
Shalhat İran’a karşı bu bakışın ise öncelikle nükleer programından ardından da Hamas Hareketi ile beraber direniş güçlerini desteklemesinden kaynaklandığını ifade etti.
Öte yandan iktisat-politika uzmanı Mtans Shehadeh, bu uyarının, ekonomik ilişkilerin gizli itirafı ve İsraillilerin Irak’ın her bölgesine özgürce girebildiklerinin göstergesi olduğunu belirtti.
Shehadeh: ‘Bu uyarı, Bağdat ile Tel Aviv arasındaki geniş çaplı ekonomik ve ticari ilişkinin varlığını doğrulamaktadır. Zira İsrail’in ikinci el arabaların Irak ve Ürdün’e satılması yönünde bir kararı da bulunmaktadır. İsrail ihracat enstitüsü de Irak’a ihracatın arttığını itiraf etmiştir. Tüm bunlar da iki ülke arasındaki ilişkinin benzersizliğine ve samimiyetine işarettir.
