Ahmet Yılmaz / TİMETURK
Suriye’de rejim karşıtı gösterilerin başladığından bu yana ilk defa geçtiğimiz Çarşamba günü konuşan Suriye devlet başkanı Beşşar Esad, reform paketinin 2005 yılında hazırlandığını ifade etti. Esad’ın ülkede geçtiğimiz yüzyılın altmışlı yıllarından beri uygulanan olağanüstü hal kanununun kaldırılacağı yönünde de herhangi bir vaatte de bulunmadığı bu konuşma –analize göre- halkta büyük hayal kırıklığına yol açtı. Analizde ayrıca Esad’ın, Müslüman Kardeşleri gösterilerin arkasında durmaktan vazgeçirmek için daha fazla güç kullanmaya başvuracağına işaret edildi. Esad’ın bölgede görülen diğer devrimlerden kendine çıkardığı ilginç ders de yine analizin konuları arasında yer aldı.
Amerikan Stratfor Araştırma Merkezi’nin analizine göre Suriye devlet başkanı Beşşar Esad, ülkesindeki siyasi durumla ilgili reform yapma hususunda muhaliflerine taviz vermekten kaçındı. Çünkü rejimini zayıf bir konuma düşmüş olarak göstermek istemedi.
Özgürlük talebiyle başlatılan gösterilerin patlak vermesinden sonra Suriyelilere yönelik gerçekleştirdiği ilk konuşmasında Esad, Baas Partisi’nin egemenliğindeki rejiminin, muhalefetin aralarında geçtiğimiz yüzyılın altmışlı yıllarından beri yürürlükte olan ‘olağanüstü hal’ kanununun kaldırılması da olmak üzere talep ettiği reformları gerçekleştirmek için acele etmeyeceğini ifade etti.
Konuşması ‘öz’den yoksundu
Esad, gelecekte reformun zorunlu olduğunu söylemekle beraber, reform bağlamında hangi pratik icraatların gerçekleştirileceğine işaret etmedi. Konuşması çok geneldi ya da batılı başkentlerinin vasfettiği gibi hiçbir özü yoktu ve Suriyeliler için bir hayal kırıklığı sebebi oldu.
Olağanüstü hal kanunundan bahsetmezken komplolar üzerinde durdu. Öte yandan da güvenlik ve istikrarın kendisi için en öncelikli iki madde olduğunu belirtti.
Büyük ihtimalle Suriye lideri, sokakların baskısı altında tavizler vermenin, rejiminin ‘zayıflığına’ işaret olduğu imajı vereceğini düşünüyor. Dahası gösterileri vurmaya hazır görünüyor.
Gösterileri güçle bastırmaya devam edecek. Herkes boyun eğecek
Stratfor enstitüsünün analizinde Beşşar Esad’in, aynen Deraa kentinde ve diğerlerinde olduğu gibi, Müslüman Kardeşler Cemaati’ni gösterilerin ardında durmaktan sakındırma girişimi olarak daha fazla baskı yapmaya, güç kullanmaya kalkacağı tahminlerine yer verildi.
Suriye’nin Dera ve diğer kentlerinde 60 kişi güvenlik güçlerinin kurşunlarıyla hayatını kaybetti. Şam ise öldürme eylemlerinin silahlı çeteler tarafından gerçekleştirildiğini iddia etti.
Zorla Beşşar'a destek için sokaklara çıkarılan insanlar Beşşar Esad'ın resmine secde ettiriliyor...
Görünen o ki Suriye devlet başkanı, Tunus ve Mısır’da gerçekleşen ve bölgedeki diğer ülkelerde de hala yaşanmakta olan devrim girişimlerini izlemiş ve bu ülkelerin liderlerinin, muhaliflerin talepleri karşısında nasıl bir davranış sergilediklerini değerlendirmiş.
‘Muhaliflere taviz verirsen onları daha da kışkırtırsın’
İzlediklerinden de şu sonucu çıkarmış: ‘Rejim ‘savunma’ konumunda iken reform vaatlerinde bulunmak, muhalifleri taleplerinden vazgeçirmeye değil aksine onları isteklerini elde etmek için daha çok teşvik olmaya iter.’
Şu anki aşamada Suriye lideri, Dera kentinde başlayıp, Hama, Lazikiye ve Hıms kentlerine yayılan gösterileri kuvvet kullanarak bastırmakta ısrarlı görünüyor.
Analize göre Suriye liderinin önceliği, protesto gösterilerini –Müslüman Kardeşlerin bu gösterilerin yönlendiricisi olmasını engellemek için- bastırmaktır.
İlk göstergelere göre Müslüman Kardeşler Cemaati –enstitünün görüşüne göre- birçok göstericinin güvenlik güçlerinin kurşunlarıyla hayatını kaybettiği Dera gösterilerine katıldı.
Suriye sokaklarında "La ilahe illel Vatan, ve la Resule illel Baas" (Vatan'dan Başka İlah Yoktur ve Baas Partisinden başka Peygamber'de Yoktur" sloganları...
Analizde ayrıca özel bir kaynağın şu ifadelerine yer verildi: ‘Suriye rejimi hilafetle ilgili bir sorun yaşamıyor. Ancak bazı çatlaklar söz konusu. Örneği bu çatlaklardan biri, Cumhuriyet Muhafızları komutanı Mahir Esad (Beşşar Esad’ın kardeşi) ile Suriye Silahlı Kuvvetler Komutanı Asıf Şevket arasında yaşanan anlaşmazlıklardır.
Aynı kaynağa göre Mahir Esad, Olağanüstü Hal Kanununu kapsayan bir reform paketi yapılmasına şiddetle karşı çıkıyor. 2005 yılından beri vaat edilen reformlarda da zayıflık işareti görüyor.
