Amerika'dan Ankara ve Atina'ya 'Güven Artırıcı Önlemler' listesi

ABD, Türkiye ve Yunanistan arasındaki gerginliklerin bitirilmesi amacıyla Ege, Batı Trakya'daki seçilmiş müftülerin tanınması, Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasına karşılık Atina'da cami inşa edilmesi ve askeri konuları da içeren oldukça kapsamlı ve dikkat çekici bir 'Güven Artırıcı Önlemler' listesi hazırladığı ortaya çıktı.
    Yunanistan'da Wikileaks belgelerini yayınlamayı sürdüren Kathimerini gazetesi, ABD'nin 2009 yazında Ankara ve Atina'nın hayata geçirmesi için Güven Artırıcı Önlemler listesi hazırladığını anlatan gizli telgrafları duyurdu. ABD'nin Güven Artırıcı Önlemler listesi, oldukça kapsamlı ve Türk-Yunan ilişkilerinde bugün de konuşulan problemlerin dile getirildiği dikkat çekici önerilerden oluşuyor.
    ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Asya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Matthew Bryza'nın 12 Haziran 2009'da gönderdiği ve Türkiye ile Yunanistan'ın Ege'de gerginliği bitirmelerini isteyen nota telgrafı üzerine Atina Büyükelçisi Daniel Speckhard, 17 Haziran 2009'da bu notaya Güven Arttırıcı Önlemler listesini gizli ibaresiyle ilave etmiş. Speckhard, "Muhtemel 'Güven Artırıcı Önlemler' için ilişikteki düşünceleri ilave ediyoruz ki Yunanistan, Türkiye ile gerginliğin düşürülmesi amacıyla dayanışmanın bir tarafı olma konusunda cesaretlendirilebilsin" diyor.

    "SEÇİLMİŞ MÜFTÜLER ATANSIN, HEYBELİADA'YA KARŞILIK ATİNA'YA CAMİ AÇILSIN"
    Bu önerilerin yeni bir atmosfer oluşturmaya yardımcı olabileceğini anlatan Amerikan Büyükelçisi, bunun ilk baştan askeri kurumlar - özellikle hava kuvvetleri - arasında hava güvenliği konularında üretken görüşmelere zemin hazırlayabileceğini bunun da taraflar arasında Ege konusundaki görüş ayrılıklarını yönetebilmelerine yardımcı olacağını tahmin ediyor.
    Güven Artırıcı Önlemler olarak tavsiye edilenler şunlar: "Batı Trakya'daki seçilmiş müftülerin tanınması. Yunan hükümeti tarafından Atina'da Müslüman mezarlığı yapılması için arazi tahsisi. Yunan hükümeti, Türk savaş uçaklarının adalar üzerindeki yüksek uçuşlarını kamuoyuna 'rahatsızlık' olarak nitelendirsin, 'bütünlüğü tehdit' olarak değil."
    Telgraf, Güven Artırıcı Önlemler listesinin iki ülke Silahlı Kuvvetlerini ilgilendiren önerileriyle devam ediyor. Hayata geçirilmelerinin Yunan adaları üzerinde yüksek uçuşların durmasıyla sonuçlanacağı notu düşülüyor: "FIR Atina hattı içerisinde uçan Türk Hava Kuvvetleri uçakları, düşman olarak nitelendirilmesin. İki ülke genel kurmayları arasından karşılık ziyaretlerin yapılsın. Yunan Hava Kuvvetleri uçakları, anlaşmalar temelinde askerden arındırılmış adalar üzerinde NATO seferleri sırasında uçmasın. Savaş uçaklarının silahsız uçması anlaşması. Yunan hükümeti, tepkilerindeki katı tutumundan vazgeçmeli. Örneğin Eşek adası civarına fırkateyn göndermesi gibi. Yunan hükümeti, Türk pilotun Yunan pilotun ölmesine neden olduğuna ilişkin İnterpol ve diğer kurumlar nezdinde yaptığı başvuruyu sessizce geri çeksin."

    "ATİNA, ARAP ÜLKELERİNE CAMİ AÇMA SÖZÜ VERMİŞ"
     21 Ekim 2005 tarihli bir başka girişimde de dönemin Atina Büyükelçisi Charles Ries, Heybeliada Ruhban Okulu'nun açılmasını Atina'ya cami yapılması ile ilişkilendirmiş. Büyükelçi, Dışişleri Bakanı Petros Molivyatis'e konuyu Temmuz ayında aktarmış. Teklifi reddeden Yunan Bakan Molivyatis, Yunanistan'ın bir grup Arap ülkesine Atina'da cami işletmelerine izin vereceklerine ilişkin söz verdiğini, ayrıca Türkiye'nin Heybeliada Ruhban Okulu'nu açma konusunda Yunanistan'a değil, Avrupa Birliği'ne karşı sorumlu olduğunu ilave etmiş.

    "ERDOĞAN'DAN EGE SORUNLAR LİSTESİ"
    Başbakan Erdoğan'ın son dakikada ertelenen 20 Haziran 2009'da Atina'ya yapacağı ziyaretten birgün önce 19 Haziran'da Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Ertuğrul Apakan ile yaptığı görüşmeyi gizli ibaresiyle kaleme alan ABD'nin Ankara Büyükelçisi James Jeffrey, ABD'nin uçakları Eşek ve Bulamaç adaları üzerinde uçan Türkiye'ye gönderdiği notayı aktarıyor. "Apakan'ın adalar üzerindeki uçuşlar konusunda ABD'nin şikayetinden ötürü gafil avlandığını" anlatan Jeffrey, Apakan'ın Ege sorunlarını bir paket halinde çözmekten yana olduklarını anlattığını ifade ediyor. Bu görüşmede Apakan, "Erdoğan'ın Atina ziyaretinde dönemin Başbakanı Kostas Karamanlis'e sunulacak bir 'Ege sorunlar listesi' hazırladığı" bilgisini veriyor. Türkiye'nin Ege problemine bakışını yansıtan liste şöyle: "Hava sahası, karasuları, kıta sahanlığı, coğrafi formasyonun durumu, adaların askersizleştirilmesi ve FIR."
    ABD Dışişleri Bakanlığı Avrupa ve Asya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Matthew Bryza, 12 Haziran 2009'da Washington'dan gönderdiği telgraft, Amerika'nın Atina ve Ankara büyükelçiliklerinden Ege'de gerilimin düşürülmesi için girişimlerde bulunmalarını istiyor. ABD, Türkiye'den Eşek ve Bulamaç adaları üzerinde uçuşları durdurmasını isterken, Yunanistan'a ise Ege'de Türkiye'nin endişelerini anlamasını ve askeri faaliyetlerini durdurması tavsiyesinde bulunuyor.