TÜSİAD: Değiştirilemez maddelerin değiştirilmesini talep etmedik

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Anayasa'nın değiştirilemez maddelerinin değiştirilmesine dair ne dün ne de bugün bir görüş ya da önerilerinin bulunmadığını savundu. 22 öğretim üyesi ve kanaat önderinin ortaya koyduğu belgenin de derneğin görüş raporu olmadığını iddia etti.
Anayasa tartışmaları sonrası TÜSİAD'dan konuyla ilgili yapılan açıklamada "22 Mart 2011 tarihinde, YİK Toplantısı'nın özel oturumunda, kamuoyuna sunulan 'Yeni Anayasa Yuvarlak Masa Toplantıları Dizisi - Yeni Anayasa Sürecinin Beş Temel Boyutu' başlıklı çalışma, Türkiye'nin alanlarında tanınmış 22 akademisyen ve kanaat önderinin bir araya geldiği toplantılar dizisinin nihayetinde 5 başlıkta ayrı görüşleri derleyen bir metindir. Çalışmanın son bölümü ise çalışmanın koordinatörleri Prof. Ergun Özbudun ile Prof. Turgut Tarhanlı tarafından kaleme alınmıştır ve diğer yirmi katılımcı açısından bağlayıcı olmayan, şahsi yorum ve değerlendirmeleridir." denildi.
Öğretim üyelerinin katkı sunduğu anayasa çalışmasının kamuoyunda TÜSİAD taslağı olarak değerlendirildiğine işaret edilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Anılan belge bir TÜSİAD görüş raporu değildir; akademisyen ve kanaat önderlerinin 5 temel başlıkta uzlaştıkları veya uzlaşamadıkları tespitleri içermektedir. Derneğin bugüne kadar hayata geçirdiği demokratikleşme faaliyetleri göz önünde bulundurulduğunda bu çalışma ile örtüşen ve ayrılan konular mevcuttur. TÜSİAD'ın demokratikleşme raporları dikkate alındığında cumhuriyetin demokratik, laik sosyal bir hukuk devleti olması gereklerini ve devletin dili, başkenti ile bayrağı konularını içeren Anayasa'nın değiştirilemez maddelerinin değiştirilmesi yönünde, ne geçmişte ne bugün, bir görüş ve önerisi olmamıştır; bu hususlar TÜSİAD tüzüğünde açıkça ifade edilmiş değerlerdir. Ancak ilgili belgenin de ortaya koyduğu gibi dernek değiştirilemez maddelerdeki değerlerin korunmasında ve geliştirilmesinde, bu değerlerin değiştirilemezlik zırhıyla korunması kadar anayasanın bütününe yayılmış kural ve mekanizmaların nasıl dizayn edileceğini de önemsemektedir. Derneğin sivil-asker ilişkilerine dair demokratikleşme raporlarında önerileri belgede tüm katılımcıların da tam mutabakata vardığı üzere, bu çalışmayla büyük ölçüde parallelik arz etmektedir.
Yeni anayasanın, parlamentodaki parti gruplarının oluşturacağı uzlaşma komisyonunda hazırlanması önerisine katılmakla birlikte, TÜSİAD bu komisyonun İçtüzük'te yapılacak değişiklikle resmileştirilmesini ve parlamento dışı katılımın bir sisteme bağlanmasını beklemektedir. (Anayasa'nın yapım yöntemi konusunda belgede de farklı görüşler zikredilmiştir; TÜSİAD, yeni Anayasa yapım sürecinde, toplum kesimlerinin, sivil toplum kuruluşlarının, ihtisas kurumlarının yeterli derecede görüşlerine başvurulmasının güvence altına alınması durumunda, Anayasa'nın ne şekilde kabul edileceği konusunda ek bir öneri sunmamıştır. Farklı görüşlerin en geniş anlamda dile getirilebilmesi ve dikkate alınmasının mekanizmasına imkan verildiği durumda, TÜSİAD, rapordaki yöntemlerin herhangi birinin uygulanmasına eşit mesafededir.) Dernek, siyasete kadın katılımının özel önlemlerle anayasadaki yerini alması gerektiği kanaatindedir.
TÜSİAD, çalışmanın başörtüsü sorununa birey özgürlüğü temelinde yaklaşımına iştirak etmekte ve inancı ne olursa olsun tüm vatandaşların özgürlük alanını koruyan garantilerle birlikte bir çözüm üretilmesi gerektiği görüşündedir. Din eğitim ve öğretimi ve anadilin öğrenimi hususlarında, bireylerin talep etmeleri halinde iştirak edecekleri seçimlik dersler koyulması formülünden yanadır. Dernek bu çerçevede, zorunlu din dersinin kaldırılması ve eğitim dilinin resmi dil olan Türkçe olması gerektiği görüşündedir.
TÜSİAD, anayasa mahkemesinin üye yapısının belirlenmesinde karma bir modeli savunmakta, çoğunluk üyenin yargı organlarınca belirlenmesi, diğer üyelerin yarıya yakınının TBMM tarafından nitelikli çoğunlukla, sınırlı sayıda üyenin ise Cumhurbaşkanı, üniversiteler ve barolar tarafından belirlenmesinin uygun olacağı görüşündedir. Dernek, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nda yürütme organından gelen kişilerin üyeliğine son verilmesi Kurul'un yürütmeden bağımsız hale getirilmesi gerektiğine kanaat getirmektedir. Üyelerin çoğunluğunun her düzeydeki yargı organı tarafından belirlenmesi, yargı dışından da Kurul'a üye seçilebileceği görüşüne iştirak etmektedir.
Genel seçimlerde ulusal barajın düşürülmesi konusunda belgeyle TÜSİAD görüşleri örtüşüyorsa da, dernek seçim sisteminin ve siyasi partiler mevzuatının, temsil adaleti, milletvekili ve seçmen ilişkisin kuvvetlendirilmesi ve katılımcılığın arttırılması çerçevesinde reforme edilmesi görüşündedir ve bu yönde alternatif bir dizi çalışmayı kamuoyu ile paylaşmıştır.
Belgede akademisyenler arasında tam mutabakata varıldığı görülen parlamenter sistemin muhafaza edilmesi ve Cumhurbaşkanın yetkilerinin parlamenter sisteme uygun olarak sınırlandırılması konusu da TÜSİAD görüşleriyle paraleldir. Yine belgeyle tutarlı olarak Yüksek Öğretim Kurulu yerine üniversitelerarası planlama ve koordinasyondan sorumlu yeni bir yapının kurulmasını ve bu kapsamda akademik özgürlükler ve üniversitelerin özerkliği güvence altına alınmasını beklemektedir.
Sonuç olarak TÜSİAD, son çalışmayla aslında bir yeni Anayasa ihtiyacına işaret etmektedir ve yeni Anayasanın birey odaklı, sivil ve özgürlükçü olması ilkelerini talep etmektedir. TÜSİAD'ın yeni anayasaya yaklaşımı, son 20 yıldır olduğu gibi, çağdaş dünyada kabul görmüş ilkelerin Türkiye'de yerleşmesi ve kurumsallaşmasına dayanmaktadır. Bu ilkelerin hangi detaylı kurallarla hayata geçirileceği ihtisas kuruluşlarınca, bilim insanlarınca tartışılacak ve son kertede yasama veya doğrudan seçmenin kararı ile belirlenecektir.