OMÜ bilim adamları, tıbbi ilaç olabilecek kimyasal moleküller tespit etti

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi'nde, tıbbi kimyasal ilaçların yapımında kullanılan vücut enzimlerinin (Vücut reaksiyonlarını hızlandıran biyomolekül) aktivitesini azaltan ya da durduran kimyasal moleküller (inhibitör) tespit edildi. Fakültenin Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü'nde yapılan araştırmalarda bilim adamları, bu güne kadar hastalıkları durdurucu ve kontrol altına alıcı potansiyeli yüksek 40 civarında enzim inhibitörü molekülü sentezlerken, bunların vücuda yan etkilerini de inceliyor. Özellikle glokom, obezite, epilepsi, ülser, nörolojik bozukluklar ve osteoporoz tedavisinde kullanılacak enzim inhibitörlerinin tıbba önemli katkılar sağlaması bekleniyor.
    5 yıldır inhibitörler üzerine araştırma yapan bilim adamları, kimya laboratuvarlarında tespit ettikleri kimyasal moleküller üzerinde modifikasyonlar yaparak maksimum etkinlik ile minimum yan etki gösterecek ve tıbbi ilaç olarak kullanılabilecek molekülleri belirliyor. Bu moleküller, model organizmalar üzerinde denenerek etki ve zararları tespit ediliyor. Tıpta tedavi amaçlı kullanılabilecek ucuz ve zararsız moleküller elde edilmesinin hedeflendiği araştırmada, kimyasal ve fonksiyonel özellikleri bilinen metabolik enzimler için madde dizaynı gerçekleştiriliyor.
    Araştırma hakkında bilgi veren OMÜ Ziraat Fakültesi Enzim ve Mikrobiyal Biyoteknoloji Anabilim Dalı Başkanı Yard. Doç. Dr. Deniz Ekinci, Almanya, Kanada, İtalya ve Yunanistan ile ortak yürüttükleri araştırmada belirlenecek moleküllerin tıp dünyasına önemli katkılar sağlayacağını kaydetti.
    Yard. Doç. Dr. Ekinci, 'Bugüne kadar onlarca kıymetli molekül belirledik ve bunların enzim inhibitörü olma potansiyellerini tespit ettik. Araştırmalarımızdan elde ettiğimiz bulguları 30'dan fazla bilimsel makale yazarak dünyaca tanınan prestijli dergilerde yayınladık. Çalışmalarımız yoğun bir şekilde devam ediyor. Bu proje sonunda tıpta tedavi amaçlı kullanılabilecek ucuz ve zararsız moleküller elde etmeyi hedefliyoruz.' bilgisini verdi.
    Hastalıklarla mücadelede enzimlerin rolüne dikkat çeken Yard. Doç. Dr. Ekinci, "İnsanda bir sürü hastalık, enzim aktivitesi ile ilişkilidir. Bu durumda hastalığın tedavi edilmesi için ilgili enzimlerin durumu belirlenerek ona göre ilaçlı tedavi yöntemi uygulanıyor. Bunu da biz araştırarak kimyasal moleküllerle yapılabilirliğini belirlemeye çalışıyoruz. Enzimin bugüne kadar kullanılmış inhibitörlerine ve piyasada bulunan ilaçlara bakıyoruz. Etki gösterecek inhibitörlerin yapısını belirliyoruz, o yapı üzerinde modifikasyonlar yaparak daha etkin moleküller elde etmeye çalışıyoruz. 5-6 senedir bu moleküller üzerine çalışıyoruz. 30-40 tane molekül sentezledik. Bunlar ilaç potansiyeli olabilecek moleküller. Deneyimlerimiz sayesinde kimyasal ve fonksiyonel özelliklerini çok iyi bildiğimiz önemli metabolik enzimler için inhibitör dizaynı gerçekleştiriyoruz.' ifadelerini kullandı.