Geleneksel yollar Rusya gümrüklerinde kısa vadede kullanılamayabilir (Özel)

Rusya ile Türkiye arasında kurulan Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (BGH) pilot uygulamasından beklenen sonuç alınamadı. Rus tarafının tekel bir şirketle bu uygulamayı yürütüyor olması ve Türk şirketlerin gümrük bedellerinden kaçınma çabaları büyük umutlarla açılan hat üzerinden 2010'da sadece 5 milyon dolarlık bir malın Rusya'ya girmesine neden oldu.

Rusya'ya ihracat yapan şirketleri uyaran Türkiye'nin Moskova Büyükelçiliği, Estonya ve Ukrayna gibi üçüncü ülkeler üzerinden yapılan ihracatın önümüzdeki günlerde sonlandırılabileceğini hatırlattı.

Rusya tarafında BGH uygulamasını yürüten Rus şirketin tekelci bir yaklaşımla çalışmasının maliyetleri artırdığına dikkat çeken yetkililer, uygulamada ortaya çıkan bu yapının yeniden ele alınmasını istiyor. Normal hava yolu ulaşımı ile mallarını vergiler dahil ortalama kilogram başına 10 dolara getirebilen ihracatçı, BGH hattını kullandığında bu rakam 14 dolara kadar çıkıyor. Karayolu ile Rusya'ya gönderilen bir malın vergiler dahil ulaşım bedeli ise 7-8 dolar civarında. Değişik fatura düzenlemeleri ve gümrük kapılarındaki bildirim esneklikleri karayolu alternatifini cazip hale getiriyor.

BGH uygulamasında maliyetlerin artması ve bu nedenle hattın cazibesinin ortadan kalkmasına tepki gösteren Ankara, protokolün imzalandığı ilk şekle dönülmesini, sonradan ortaya çıkan uygulamaların ortadan kaldırılmasını talep ediyor. Turkiye'de Rus Gümrüğü adına gözetim faaliyetinde bulunan şirket ise denetim maaliyetlerindeki yüksekliği BGH hattında yaptığı ek yatırımlara bağlıyor.

Sezonda zamanla yarışan ihracatçıların üçüncü yolların yakın zamanda kapanmasının ardından zor günler yaşayabilecekleri uyarısı yapan yetkililer, "Geleneksel yollar Rusya gümrüklerinde artık kısa vadede kullanılamayacak. Pahalı ya da ucuz alternatif yolların mutlaka açık olması lazım. Kriz olduğunda elimizde çalışabilir bir hattın olması çok önemli" hatırlatmasında bulundu. Maliyetlerin aşağı çekilmesi ve uygulamanın makul hale getirilmesi için çalışan Ankara, iş adamlarına BGH hattını tavsiye ediyor.

Rusya BGH gümrüklerinde aracılar kalkıyor, fiyat cazip olacak

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Moskova'ya düzenlediği ziyarette Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ve Rusya Başbakanı Vladimir Putin'le görüşmelerinde BGH uygulamasını ele aldıklarını kaydeden Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, 1 Mart'ta Rusya Gümrük Müsteşarı ile Ankara'da yeni bir protokol düzenlendiğini, burada aracı kurumların kaldırılması konusunda anlaşma sağlandığını belirtti. Rus tarafının BGH'nin ilk uygulamasında 17 Eylül 2009 tarihli protokolü dikkate alacağını söylediğini ifade eden Yazıcı, Moskova'nın buna uygun davranmasını beklediğini söyledi.

CNN Türk'e konu ile ilgili değerlendirmede bulunan Yazıcı, "Malesef uygulamada Rusya farklı davranıyor. Vnukova havalimanında bir firma kurmuşlar. Türkiye'de de bir partner oluşturmuşlar. Bunların aracılığı ile kontrol yapılıyor. Farklı bir hizmet veriyoruz deniliyor. VIP kullanırsanız bedelini ödersiniz yaklaşımı... Seri gidip gelişin bir bedeli olması gerekir diye düşünüyorlar" eleştirisi getirdi.

Türkiye'nin bu alanda tekel oluşmasına kesinlikle karşı olduğuna dikkat çeken Yazıcı, "Hizmet verecek şirketler burada rekabet edebilir durumda olması lazım. Başkalarına da bu imkan verilmeli. Tekelleşme haksızlık oluşturuyor. Maliyetlerin artmasına neden oluyor. Rusya ise 26 milyar dolar toplam ticaret ya da 4,5 milyar dolar ihracat içinde payı 5 milyon dolar. Bunu artırmamız gerekiyor" dedi.