Ankara olumlu cevap vermedi, Rusya Güney Akım'dan vazgeçmeyi düşünüyor

Orta Asya ve Hazar enerji kaynaklarını Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırması planlanan Nabucco doğalgaz boru hattının alternatifi olarak geliştirilen Güney Akım doğalgaz boru hattında Rusya geri adım atıyor. Rusya Başbakan Yardımcısı İgor Seçin, Güney Akım projesinde fiyatların aşağı çekilmesi için çalıştıklarını, aksi durumda Avrupa'ya sıvılaştırılmış doğalgaz sevk etme alternatifini düşündüklerini söyledi.
Başbakan Recep Tayip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'in Kremlin Sarayı'nda gerçekleştirdiği Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) toplantısı sonrası Kommersant'ın sorularını yanıtlayan Seçin, Türkiye'nin Güney Akım projesine neden yeşil ışık yakmadıkları ile ilgili konuyu da anlamadıklarını, Türk ortakları ile müzakerelerin sürdüğünü söyledi. "Türkiye gerekçe olarak Gazprom'un gerekli belgeleri kendilerine ulaştırmadığını söylüyor" değerlendirmesinde bulunan Seçin, izinlerin verilmesinin gecikmesinden dolayı Gazprom'da prosedürlerin uzadığını vurguladı.
Güney Akım, Ukrayna üzerinden gerçekleştirilen doğalgaz sevkıyatına alternatif olarak Karadeniz'in altından geçerek Avrupa ülkelerine ulaşmayı hedefliyor. Yıllık kapasitesi 63 milyar metreküp olan hattın 10-15 milyar avro arasında değişen maliyet hesapları yapılıyor. İtalyan enerji şirketi ENİ ile Gazprom'un ortak olduğu projeye, Fransız EDF'nin de dahil olması planlanıyor. Gazprom Projeler Yönetimi Bölümü Başkan Yardımcı Leonid Çuganov aralık ayında yaptığı açıklamada maliyet hesaplarını yenilediklerini projenin 15,5 milyar avroya yükseldiğini ifade etmişti. Karadeniz'in altında geçecek 900 kilometre alan için 10 milyar avro öngören Gazprom, karadan geçecek diğer bölümün de maliyetini 5,5 milyar avro tahmin ediyor. Ancak projenin bu rakamların da çok üzerine çıkabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.
Güney Akım'ın uygulamasında maliyetlerin minimize edilmesi ile ilgili tüm alternatifleri düşündüklerini ifade eden Rusya Başbakan Yardımcısı Seçin, "Gazprom ve hükümet halen masrafların asgariye indirilmesi ile ilgili çalışmaları sürdürüyor. Karadeniz'de sıvılaştırılmış doğalgaz tesisi (LNG) kurulması ya da boru hattına alternatif opsiyonlar gündemde." dedi. Seçin Rusya'nın Yamal Peninsula bölgesine de bir LNG tesisinin kurulacağını sözlerine ekledi.
Rusya şimdiye kadar Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan, Yunanistan, Slovenya, Hırvatistan ve Avusturya ile kendi topraklarından Güney Akım'ın geçmesi ile ilgili anlaşma imzalamış durumda. Ön inceleme izni veren Türkiye'nin de inşaatla ilgili izni 31 Ekim 2010'da vermesi bekleniyordu. Ancak, Ankara'nın çevre ve diğer konularla ilgili ek belge talepleri henüz son kararın verilmesini geciktirdi.
Rusya Karadeniz'e bir LNG tesisi kurulması ile ilgili alternatifi ilk kez geçen hafta Enerji Bakanı Sergey Şmatko, Rusya Başbakanı Vladimir Putin'le görüşmesinde dile getirmişti. Doğalgaz boru hatlarında mesafenin 2 bin 500 kilometrenin üzerine çıkması durumunda LNG ile taşımanın alternatif olabileceği üzerinde durulmuştu. Putin, Şmatko'nun konu ile ilgili bir hafta içinde fiyat analizi yapmalarını istemişti.
Kommersant'a açıklamada bulunan Putin'in basın danışmanı Dmitri Peskov, Karadeniz'e kurulması planlanan LNG tesisinin Güney Akım'la uyumlu bir proje olmasını istediklerini; Güney Akım'ın işlememesi halinde de bu projenin boru hattının tam bir alternatifi olabileceği kaydetti. Kommersant'ın kaynaklarından edindiği bilgiye göre, Türkiye'nin izin konusundaki gecikmesi, Moskova'nın alternatifleri düşünmesine neden oldu. Putin'in Ağustos 2009'da gerçekleştirdiği Ankara ziyaretinde Güney Akım'la ilgili jeolojik ve depreme karşı sismik inceleme izni verilmişti.
Gazeteye konuşan enerji uzmanı Mihail Krutihin'e göre ise Moskova, LNG tesisi kurmak ve Güney Akım'dan çekilebileceğini açıklayarak blöf yapıyor. Ankara'nın Moskova'nın manevralarının farkında olduğunu kaydeden Krutihin, "Bir şekilde Güney Akım'ın iptali Rusya Başbakanı Vladimir Putin'in imajı ve anlaşmaların imzalandığı doğu Avrupa ülkeleri açısından büyük kayıp olur" dedi. Türkiye'nin doğalgazda indirim ya da "al ya da öde" formülasyonunda öteleme talep ettiğine dikkat çeken uzman, çok sıkı pazarlıkların sürdüğünü ifade etti.
Doğu Avrupa Doğalgaz Enstitüsü uzmanı Mihail Korçemkin'e göre ise, boğazlardan dev LNG tankerlerinin geçmesi iyi bir düşünce değil. LNG taşımacılığında düşük maliyet sağlayan Q-Flex ya da Q-Max model dev tankerlerin İstanbul ve Çanakkale boğazlarından geçmesi imkansız.