Irak devlet başkan yardımcısı Tarık El Haşimi, son dönemde Arap dünyasında yaşanan olayları ntvmsnbc’ye değerlendirdi.
Irak’taki protestoların ardından halkın taleplerinin yerine getirilmesi gerektiğini düşünen Haşimi, “İşgal yaşamış bir ülkenin bireyi olarak Libya’ya dış müdahaleye karşıyım” dedi.
Türkiye’nin bölgedeki rolünün giderek güçlendiğini belirten Haşimi, terörle mücadelede Türkiye’nin yanında olduklarını vurguladı. Haşimi, Gözde Demirel’in sorularını yanıtladı.
Gözde Demirel: Irak’ta uzun aylardan sonra hükümet kuruldu. Ancak hükümette İçişleri bakanlığı gibi hala bazı önemli bakanlıklar boş. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Tarık El Haşimi: Hükümet kuruldu ancak önemli bakanlıklara hala atamalar yapılmadı. Aynı zamanda politik ve strateji konseyi de henüz oluşturulmadı. Bundan dolayı önümüzdeki süreçte hükümetin görevini ve halkın taleplerini tamamen yerine getirme imkânı yok.
Hükümette önemli bakanlıklar dağıtılmadı ancak buna rağmen önümüzdeki senenin bütçesini onayladık. Bir an önce bakanlıkların ittifakın onayladığı isimler tarafından atanması gerektiğini düşünüyorum.
İSYAN DALGASI IRAK’A DA SIÇRAYABİLİR
Gözde Demirel: Arap dünyasındaki protestolar ve halk ayaklanmaları hakkında ne düşünüyorsunuz? Irak’ta da çeşitli gösteriler oldu…
Tarık El Haşimi: Bu olaylar Irak’ta da hükümeti etkileyecek. Ben protestoları hükümet açısından, insan hakları açısından, gıda sorunları ve iş fırsatları açısından olumlu buluyorum.
Bu gösterilerin çoğu halkın hayat standartlarını iyileştirme çağrısı. Hükümet de bunun cevabını verdi. Göstericilerin taleplerini dinlemek ve değerlendirmek için 100 günlük bir yol haritası oluşturdu.
Göstericiler bugüne kadar hükümeti, devleti hedef göstermediler. Sonuçta bugünkü meclis ve hükümet seçildi, Irak’ta demokrasi var. Halk isterse sandıkta cumhurbaşkanını bile değiştirebilir, bu noktada diğer Arap ülkelerinden ayrılıyoruz.
Öte yandan Irak’ta demokrasi sistemi var ama demokrat insanlara da ihtiyacımız var. Eğer hükümet 100 günden sonra taleplere cevapsız kalırsa tabi ki vatandaşların protestoları ve hedefi de değişebilir.
‘DAHA FAZLA PETROL ÜRETEMEYİZ’
Gözde Demirel: Arap dünyasındaki, özellikle Libya’daki olaylar petrol fiyatlarını nasıl etkiledi?
Tarık El Haşimi: Bu gösteriler petrol fiyatlarını yükseltti, Libya’nın durumuyla birlikte fiyatlar yükselmeye de devam ediyor. Eğer Körfez ülkeleri önlem almazlarsa daha da yükselebilir. Irak şu anda en yüksek üretimini yapıyor, daha fazla petrol üretemeyiz. Libya nedeniyle karşılanamayan talebe Irak cevap veremez, bunu Körfez ülkeleri karşılayabilir
‘LİBYA’DA DIŞ MÜDAHALEYE KARŞIYIM.’
Gözde Demirel: Libya’daki olayları nasıl karşılıyorsunuz? Sizce Libya’ya bir NATO müdahalesi mümkün mü?
Tarık El Haşimi: Ben daha öne işgal yaşamış bir ülkenin bireyi olarak, bir ülkenin başka bir ülkeye müdahalesini kabul etmiyorum. Başka Arap ülkelerinin, net olarak söyleyeyim 2003’teki Amerikan ve İngiliz işgalinin ardından bizim düştüğümüz konuma düşmesini istemiyoruz.
Eğer sistemin gerçekten değişmesi gerekiyorsa bunu ülkenin vatandaşları yapmalı. Eğer bir devlet vatandaşlarına silah ve güç kullanıyorsa, bu çok kötü bir durum ama bu Arap ülkelerinin meselesidir. Türkiye de dâhil olmak üzere Arap ülkeleri kararları ve tutumlarını olayın olduğu ülkeye iletir ama NATO ve ABD’nin müdahalesine karşıyım. Bize en mantıklı olan Libya hava sahasının kontrolüdür.
Gözde Demirel: Körfez ülkelerinde de çeşitli protesto gösterileri yapılıyor. Son günlerde ise Bahreyn öne çıkıyor. Bildiğiniz gibi Bahreyn çoğunluğu Şii bir ülke olmasına rağmen kraliyet ailesi Sünni…
Tarık El Haşimi: Biz prensip olarak iyileştirmelerden yanayız, yine prensip olarak bir ülkenin başka bir ülkeye karışmaması gerektiğini düşünüyoruz. Bahreyn şeyhi ile şahsan görüştüm, o akıllıca davranılması gerektiğini, istişare ile sorunun çözüleceğini söylüyor.
Bu durumu aile içerisindeki bir sorun gibi görmek gerekiyor. İç sorunlar, diğer devletleri ilgilendirmemeli, eğer müdahale edilmezse Bahreyn’deki sorunlar tüm tarafların rızası ile çözülecek.
ABD’DEN SONRASI
Gözde Demirel: Amerika Birleşik Devletleri’nin Irak’tan çekilme planı ne aşamada? ABD kuvvetleri çekildikten sonra güvenlik nasıl sağlanacak?
Tarık El Haşimi: Güvenlik güçlerinin sorumluluğu, Irak’ın içindeki güvenlik sorunları ile ilgiliydi. Bu görev bir süre daha da böyle devam edecek. Güvenlik sorununu çözmek için benim kanaatim Irak’ın komşu ülkelerle güvenlik anlaşmaları yapması.
Bizim komşu bir ülke ile savaş çıkacak, ya da bizi işgal edecek gibi kaygımız yok ve bu ülkelerle güvenlik anlaşmalarını çok önemsiyoruz. Özellikle de Türkiye ile yaptığımız güvenlik anlaşmasına büyük değer veriyoruz.
‘TERÖRLE MÜCADELEDE TÜRKİYE’NİN YANINDAYIZ’
Gözde Demirel: Irak’ın gerek ülke içi gerekse bölgedeki terör ile ilgili tutumu ne?
Tarık El Haşimi: Bizim ve elbette halkın başlıca görüşü, güvenlik anlaşmalarının gerekliliklerini sağlamak. Türkiye ile yaptığımız anlaşma gereği terör konusunda aynı yerdeyiz ve aynı tavrı aldık.
Uluslararası terör dosyası sadece askerler ve güvenlik güçleri ile durdurulamaz. Biz şu anda Irak’ta terörle mücadele konusunda ve terörün kökten çözülmesi için bu konuyu yeniden ele alıyor, yeni çözüm yolları üretmeye çalışıyoruz. Dosyaları yeniden yapılandırmaya gittiğimiz zaman, terör mücadelemizde askeri ve güvenlik güçlerini daha iyi yönlendirmemiz gerektiğini görüyorum.
Ben Türkiye başbakanı Erdoğan’ın terörle mücadeleye bakışı ve yaklaşımına hayranım. Kendisi içeride bir ıslahat hareketi başlattı, aynı anda da güvenlik güçleri ile terör sonlandırılmaya çalışılıyor. Üçüncü olarak da Kuzey Irak’taki dağlarda terörün barınmaması için yoğun bir çaba var. Bu üç konuda aynı anda hareket edilmesinin sorunu çözeceğine inanıyorum, bu bizim için de bir örnek olur.
Terör ile mücadelede Türkiye’ye her türlü yardıma hazırız. Terör Türkiye’yi incitmeden Irak’ı incitti. Terörden yana olanlar anayasa karşı çıkıyorlar, Irak’ın milli bağımsızlığını etkiliyorlar. Benim kanaatim Türkiye, Irak ile daha fazla işbirliği yapıp bu dosyayı kapatmalı.
Gözde Demirel: Türkiye ve Irak arasındaki ilişkileri nasıl buluyorsunuz?
Tarık El Haşimi: Ben Türkiye – Irak ilişkileri konusunda iyimserim. Her iki ülkenin de kalbinin içinde birlik beraberlik duyguları var. İlişkilerimizi hem ekonomik hem de politik alanda geliştirmeye devam etmeliyiz.
Türkiye’nin Arap dünyasındaki olaylara da tavrı bugüne kadar mantıklı ve makuldü. Öte yandan akademik alanda ve araştırma alanında Irak ile daha derin ilişkiler kurulmasını istiyorum. Irak, Türkiye’nin komşusu üstelik ekonomik anlamda çok ciddi işbirliklerimiz var ama yeteri kadar araştırılmıyor. Irak’ta da son on yıl içinde acı çeken, dul, yetim ve sakat kalan binlerce insan var.
Bu konuda güçlü ülkelerin desteğini ve sivil toplum kuruluşlarının araştırmalarını bekliyoruz. Bize gelseler onlara binlerce doküman, belge ve video verebiliriz. Irak’ı araştırın demek, Filistin’i ya da şu anda Libya’ya olan olayları araştırmayın demek değil ama Türkiye yanı başındaki komşu ve dost ülke Irak’a daha fazla dikkat etmeli, daha fazla ilgi göstermeli.
ntvmsnbc
