Zeytinyağında kavga bitmiyor

Zeytin ağacı varlığını hızla arttıran Türkiye, zeytinyağında tartışmalardan uzak duramıyor. İhracatçılarla Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) ve Tarım Satış Kooperatifleri Birliği arasında yıllardır devam eden çekişme, sektöre zarar vermeye başladı. Bu kuruluşlar, zeytinyağının ihracat miktarı konusunda bile anlaşamıyor.
Türkiye, son yıllarda zeytin ağacı varlığını teşviklerle 170 milyon adedin üzerine çıkardı. Yeni fidanlar, ülkeyi ağaç varlığında İspanya'dan sonra ikinci büyük üretici konumuna getirdi. 2004-2005 sezonunda 92 bin ton olan zeytinyağı ihracatı, son beş sezonda sürekli düşerek 2009-2010 döneminde 23 bin 199 tona geriledi. UZZK Başkanı Mustafa Tan'ın, "Sadece dökme zeytinyağı ihracatı geriliyor, ambalajlı zeytinyağı ihracatı düşmüyor." açıklaması, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği'nin tepkisini çekti. Birlik Yönetim Kurulu, zeytinyağı ihracatının son yıllarda UZZK ve Tarım Satış Kooperatifleri Birliği'nin sektöre zarar veren politikaları sebebiyle gerilediğini belirtti: "Türkiye'de 2010-2011 sezonu zeytinyağı ihracatının başladığı 1 Kasım 2010 tarihinden 28 Şubat 2011 tarihine kadar geçen dört aylık dönemde, ambalajlı zeytinyağı ihracatı 4 bin 475 ton olmuştur. Geçen sezonun aynı döneminde ise 7 bin 377 tondu. Ambalajlı zeytinyağı ihracatının yüzde 40 oranında gerilediği bir ortamda UZZK Başkanı Tan'ın bu açıklamasını anlamak mümkün değildir."
Türkiye, yeni ağaçların meyve vermesiyle yakın gelecekte zeytin ve zeytinyağında önemli bir rekolteye sahip olacak. İhracatçılar, her yıl artan üretim için şimdiden pazar bulunması gerektiğine dikkat çekerek, rekoltenin az olduğu yıllarda Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında ithalata izin verilmesini talep ediyor. UZZK ve Tarım Satış Kooperatifleri ise DİR'in fiyatı düşüreceğini belirterek karşı çıkıyor. İhracatçılar, yakın gelecekte artacak rekoltenin pazarlanacağı yerlerin akşamdan sabaha kazanılmasının mümkün olmadığına işaret ederek, "Son üç yıldır zeytinyağında Türk markalarının birçoğu, dünya pazarlarındaki yerlerini zaten kaybetmiş durumdadır. Beş yıl kadar önce Kanada'nın büyük zincir marketlerinde en az altı yedi Türk markası boy gösterirken şimdi bir tane bile kalmamıştır." diyor.

İHRACATI DÜŞEN TEK SEKTÖR ZEYTİN VE ZEYTİNYAĞI
Türkiye'nin 2004-2005 sezonunda 21 bin 596 ton olan ambalajlı zeytinyağı ihracatı, bir sonraki sezonda 11 bin 324 tona geriledi. 2006-2007'de 15 bin 468, 2008-2009'da 16 bin 560, 2009-2010'da ise 14 bin 31 ton ambalajlı zeytinyağı ihracatı yapıldı. 2010-2011 sezonunun ilk çeyreğinde ise yüzde 40 gerilemeyle 4 bin 163 tona düştü.