Rus uzmanın gözünden Ortadoğu'da yaşanan krizin kazanan ve kaybedenleri

Rusya'da yayınlanan Trud gazetesi dış politika uzmanı Mihail Lukanin, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da yaşanan ayaklanmaların kazanan ve kaybedenler listesini çıkardı. ABD başta olmak üzere İsrail ve Rusya'nın kaybeden tarafında yer aldığı listede; İran, Türkiye ve Suriye kazananlar listesinde yer alıyor. Tunus ve Mısır'la başlayan Libya ile devam eden ve diğer Ortadoğu ülkelerinde etkileri görülen ayaklanmaları değerlendiren uzman, eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek'e yolsuzluk suçlaması ile ülkeden çıkış yasağı getirilmesi ve Libya lideri Muammer Kaddafi'ye bağlı askeri birliklerin muhalif göstericileri bombalamasının ardından krizin yeni bir aşamaya girdiğini ifade eden Lukanin, Rus Ortadoğu uzmanları ile yaptığı analizlere yer verdi. Ortadoğu Çalışmaları Enstitüsü Başkanı Yevgeni Satanovski, 2006'da Filistin seçimlerinde ılımlı Fetih grubu yerine Hamas'ın demokratik seçimlerden başarı ile çıkmasını örnek göstererek, "Mısır, Tunus, Cezayir, Yemen ve Libya'da da benzer gelişmeleri göreceğiz" tespitinde bulundu. Rus uzmanların ortak fikri ayaklanmalardan en çok kaybedenin ABD olduğu. Siyasi, askeri ve ekonomik anlamda Suudi Arabistan ve Mısır başta olmak üzere bölgede stratejik ortaklarını kaybetme tehlikesi ile baş başa kalan ABD'nin sadece silah anlaşmalarının muhtemel iptalinden kaynaklanan kaybı 100 milyar dolarları bulabilir. SUUDİ ARABİSTAN İKİYE BÖLÜNEBİLİR Satanovski'ye göre devrim dalgası eninde sonunda Suudi Arabistan'a ulaşacak. İkiye bölünmesi muhtemel Krallığın batı bölgesinde El-Kaide etkin olacak. Şii nüfusun yoğunlukta olduğu doğu kısmının da İran'ın kontrolüne girmesinin muhtemel olduğunu kaydeden Satanovski, "ABD için bu daha kötüsü olamayacak felaket senaryosu" değerlendirmesinde bulundu. Arap ülkelerinin ABD'den silah alımlarını durduracaklarını kaydeden uzmanlara göre, bu sadece yönetimlerde yaşanan değişimler değil, siyasi gerekçelerden de kaynaklanacak. Artık bölgelerdeki yönetimler petrol gelirlerini halkın yararına ve sosyal amaçlı programlara harcamak zorunda kalacak. Strateji ve Teknoloji Düşünce Merkezi uzmanı Ruslan Aliyev ise ABD'nin sadece Suudi Arabistan'la 90 milyar doların üzerinde silah alım anlaşması olduğunu, bunun Washington için büyük kayıp olacağına dikkat çekti. Rusya'nın ise Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkeleri ile toplam uzun vadeli silah anlaşması 12 milyar doların üzerinde. İSRAİL ARTIK DAHA AZ GÜVENDE Kaybedenlerin ikinci sırasında ise İsrail yer alıyor. Bölgede İsrail'in güvenliği açısından garantör olabilecek tek ülke Mısır'dı. Şimdi Kahire ya İsrail'in karşısında yer alacak, ya da en iyi ihtimalle nötr kalacak. Ucuz petrol isteyen ABD, yeni Arap yönetimlerine karşı da İsrail'i artık yeterince savunamayacak. Kaybedenler listesinde üçüncü sırada ise Rusya var. Rusya açısından birinci tehlike bölgedeki silah anlaşmalarının iptal olması. İkinci tehlike ise radikal hareketlerin güçlenmesi ve Kafkaslarda etkisinin artması. İRAN ETKİNLİĞİNİ ARTIRACAK Ayaklanmalardan en çok kazanan ise İran yönetimi olacak. Daha sert anti-Amerikan ve anti-İsrail söylemler geliştirmesi muhtemele Tahran yönetimi, bir çok Arap ülkesi ile sağlıklı bir ilişki kurabilecek. Rus uzmanlara göre Irak işgali sonrası bölgede Şii gücünü artıran İran, tüm İslam dünyası üzerinde etkisi daha da artabilir. SURİYE GOLAN TEPELERİ'Nİ GERİ ALABİLİR Kazananlar listesinde ikinci sırada ise Türkiye yer alıyor. Siyasi ve Askeri Analizler Enstitüsü Başkan Yardımcısı Aleksandr Hramçikin, "Türkiye bölgedeki otoritesini güçlendirecek" tespitinde bulundu. Son olarak kazananlar arasında ise Suriye var. Yakın gelecekte 1967 savaşında İsrail'e kaptırdığı Golan Tepeleri'ni geri alabilir. İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak'ın da Suriye ile anlaşma imzalamaya hazır oldukları yönündeki açıklamasını da bu çerçevede değerlendirmek gerekiyor.