28 Şubat'ın üstünden 14 Yıl geçti

Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) 28 Şubat 1997'deki toplantısında alınan kararların üzerinden 14 yıl geçti. MGK tarihinin en uzun toplantısında alınan kararlar, yeni bir siyasi dönemin kapısını açtı.

Anadolu Ajansı arşivinden derlenen bilgilere göre, bazı çevrelerce ''postmodern darbe'' olarak nitelenen ve yoğun tartışmalara neden olan 28 Şubata giden süreçte Türkiye, tarihinin en sıcak yıllarından birini 1997'de yaşadı. Necmettin Erbakan'ın başbakanlığında 28 Haziran 1996'da RP-DYP koalisyonu şeklinde kurulan 54. Hükümette, DYP Genel Başkanı Tansu Çiller Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı olarak görev aldı.

Hükümet yetkililerinin 1996 sonbaharından itibaren yaptığı bazı konuşmalar nedeniyle Türkiye 1997'ye rejim tartışmalarının gerginliğiyle başladı. 3 Kasım 1996'da meydana gelen trafik kazasının ardından patlayan ''Susurluk'' skandalıyla çalkalanan ülkede, Aczmendiler'in eylemleri de gündeme geldi.

Ramazan nedeniyle resmi dairelerdeki mesai saatlerinde mahalline göre yapılan düzenlemeler ve çalışanların iftar saatine yetişebilmeleri için bazı illerde öğle tatilinin kısa tutulması, bazılarında öğle tatili uygulanmaması tartışmalara yol açarken; dönemin Başbakanı Erbakan, tarikat tartışmalarının yoğunlaştığı bir sırada Başbakanlık konutunda bazı tarikat ve cemaat liderine iftar yemeği verdi.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, RP Kayseri il örgütünün Siyasi Partiler Yasası'na aykırı olarak üniforma niteliğinde tek tip kıyafet giydirdiği görevlilerle ilgili olarak bu partiye 30 Ocak 1997'de uyarıda bulundu. Başsavcılık, RP Kayseri İl Yönetim Kurulunun 30 gün içinde görevden el çektirilmesini istedi. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı fesih işleminin yapılmaması halinde RP hakkında kapatma istemiyle dava açılacağını bildirdi.

KUDÜS GECESİ

Sincan'ın RP'li Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ın 31 Ocak 1997'de düzenlediği ''Kudüs Gecesi''ne İran'ın Ankara Büyükelçisi Muhammed Rıza Bagheri de katılarak bir konuşma yaptı. Gecede, ''intifada'' hareketini canlandıran bir oyun sergilendi ve gösterinin yapıldığı çadıra Hizbullah ve Hamas örgütlerinin liderlerinin posterleri asıldı.

Başbakan Erbakan, 1 Şubat 1997'de kamuoyundan gelen tepkiler ve DYP'deki bazı bakanların ''imza koymayız'' direnişine karşın üniversitelerde başörtüsünü serbest bırakan kararnameyi Bakanlar Kurulu'nda imzaya açtı. Bu arada, Susurluk'taki trafik kazasıyla ortaya çıkan karanlık ilişkileri protesto etmek amacıyla düzenlenen ''Sürekli Aydınlık İçin 1 Dakika Karanlık'' eylemi başladı.

Öte yandan Sincan'da düzenlenen ''Kudüs Gecesi''ne tepkiler yağmaya başladı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı ve DGM Başsavcılığı Kudüs Gecesi ve geceyi düzenleyen RP'li Belediye Başkanı Bekir Yıldız hakkında 2 Şubat 1997'de ayrı ayrı soruşturma açtı.

Sincan'daki açıklamasıyla tepkilere neden olan İran Büyükelçisi, 3 Şubat 1997'de Dışişleri Bakanlığına çağrılarak protesto edildi. Sincan'da Kudüs gecesiyle ilgili haber yapmak üzere bulunan Star muhabiri Işın Gürel, Recep Gülmez adlı bir kişi tarafından dövüldü. Recep Gülmez daha sonra iki günlük bir takipten sonra tutuklanarak Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'ne konuldu.

SİNCAN'DAN GEÇEN TANKLAR...

Birçok çevrede bir askerlerin ''uyarısı'' olarak algılanan ve kamuoyunun belleğinde 28 Şubatı ''sembolize'' eden ''Sincan'dan tankların geçmesi'' hemen bu olayın ardından geldi. Sincan'da 4 Şubat 1997'de 15 tank ve 20 kariyer, ilçeden geçerek Yenikent'teki tatbikat alanına gitti. Sabahın erken saatinde tankları gören Sincanlılar, ''darbe'' olduğunu sanarak şaşkınlık yaşadı.

Dönemin İçişleri Bakanı Meral Akşener, Sincan'dan tankların geçtiği gün Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ı görevden uzaklaştırdı. Ertesi gün Bekir Yıldız Ankara DGM'deki sorgusundan sonra Terörle Mücadele Şubesi tarafından gözaltına alındı. Yıldız DGM'deki iadesinden sonra 9 kişiyle birlikte yasa dışı silahlı çeteye yardım ve halkı kin ve düşmanlığa tahrik iddiasıyla tutuklandı.

Dönemin Cumhurbaşkanı Demirel, ''Dini siyasete alet etmek isteyenler hem suç, hem günah işliyor'' açıklaması yaptı. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı 9 Şubatta yayımladığı bayram mesajında, ''Türk Silahlı Kuvvetleri laik ve demokratik Türkiye Cumhuriyeti'nin bölünmez bütünlüğü uğrunda her türlü görevi yapacak azim ve kararlılığa sahiptir'' dedi.

HÜKÜMETTE ÇATLAK...

DYP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, 17 Şubat 1997'deki GİK toplantısında ''RP'nin son çıkışlarından rahatsız olduğunu'' söyleyerek, ''Başbakan Erbakan'ı bu konuda ikaz edeceğim'' dedi.

Adalet Bakanı Kazan'a ilk tepki hükümet ortağı partiden Devlet Bakanı olan Işılay Saygın'dan geldi. Saygın Medeni Kanun'un Kabulünün 71. yıldönümü nedeniyle Kazan'a yapılacak ziyareti iptal etti.

Çiller, 19 Şubatta Başbakan Erbakan'dan habersiz BBP'ye hükümet ortaklığı önerdi. Büyükelçisi Bagheri, Kudüs Gecesi'ndeki konuşmaların ardından artan tepkiler nedeniyle ülkesine gitti.

''CUMHURBAŞKANI'NDAN BAŞBAKAN'A UYARI MEKTUBU''

Sincan'daki Kudüs Gecesi'nden 4 gün sonra İçişleri Bakanlığına bir yazı gönderen dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, ''belediyelerdeki köktendinci kadrolaşmanın derhal incelenmesini'' istedi. Bu uyarı üzerine İçişleri Bakanı Meral Akşener valiliklere gönderdiği yazıda Cumhurbaşkanı'na bilgi verilmek üzere konunun araştırılması talimatı verdi. 21 Şubat 1997'de Cumhurbaşkanı Demirel ile görüşen Erbakan, ''Türkiye'nin rejim meselesi yok'' açıklaması yaptı. Aynı gün bir başka açıklama da askeri kanattan geldi. Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Çevik Bir, Washington'da Türk-ABD Konseyi kapanış balosunda ''Sincan'da demokrasiye balans ayarı yaptık'' dedi.

''Sıcak'' günlerin ardından, 26 Şubatta Cumhurbaşkanı Demirel'in Başbakan Necmettin Erbakan'a ''rejim konusunda endişelerine dile getirene bir mektup gönderdiği'' belirtildi. Ve iki gün sonra 28 Şubat 1997'de MGK, Cumhurbaşkanı Demirel'in başkanlığında toplandı. MGK tarihindeki en uzun toplantılarından biri olan ve bundan sonraki siyasal ve sosyal gelişmeleri belirleyen bu tarihi ''olağan'' toplantı 8 saat 45 dakika sürdü.

Çankaya Köşkü'nde saat 15.10'da başlayan toplantı saat 23.55'te sona erdi. MGK toplantısına Başbakan Necmettin Erbakan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral İsmail Hakkı Karadayı, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Tansu Çiller, Milli Savunma Bakanı Turhan Tayan, İçişleri Bakanı Meral Akşener ile Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hikmet Köksal, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Güven Erkaya, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ahmet Çörekçi, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Teoman Koman ve MGK Genel Sekreteri Orgeneral İlhan Kılıç katıldı. Toplantıda, MİT Müsteşarı Sönmez Köksal, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Onur Öymen, Emniyet Genel Müdürü Alaaddin Yüksel, Olağanüstü Hal Bölge Valisi Necati Bilican ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Necdet Seçkinöz, Genelkurmay İstihbarat Başkanı Korgeneral Çetin Taner ile MGK Genel Sekreter Başyardımcısı Korgeneral Necdet Timur da hazır bulundu. Toplantıya katılan Emniyet Genel Müdürü Alaaddin Yüksel ile Olağanüstü Hal Bölge Valisi Necati Bilican, saat 18.00 sıralarında MGK toplantısından ayrıldı.

Toplantı sonrasında yayımlanan MGK bildirisinde ''Cumhuriyet ve rejim aleyhtarı yıkıcı ve bölücü grupların, laik ve anti-laik ayrımı ile demokratik ve sosyal hukuk devletini güçsüzleştirmeye yeltendiklerinin müşahade edildiği'' belirtilerek, ''Anayasa ve Cumhuriyet yasalarının uygulanmasından asla taviz verilmeyeceği'' vurgulanıyordu. 4 maddelik bildirinin son maddesinde şöyle deniliyordu:

''Toplantıda bilhassa Anayasa ile Atatürk milliyetçiliğine bağlı demokratik, laik, sosyal hukuk devleti olarak belirlenen Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ne karşı çağdışı bir kisve altında zemin oluşturmaya yönelik rejim aleyhtarı faaliyetler de gözden geçirilmiş; Türkiye Cumhuriyeti'nin varlığını, Atatürk ilke ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş medeniyet yolunda, demokratik sistem içerisinde ilerlemesini teminat altına alan Anayasa ve Cumhuriyet yasalarının uygulanmasından asla taviz verilmemesi gerektiği;

Anayasa'nın tanımladığı Cumhuriyetin demokratik, laik ve sosyal hukuk devlet ilkelerinin sağlıklı bir şekilde düzenlenmesine imkan sağlayacak güvenlik, huzur ve toplumsal barışın önem ve öncelik taşıdığı; Cumhuriyet ve rejim aleyhtarı yıkıcı ve bölücü grupların laik ve anti-laik ayrımı ile demokratik ve sosyal hukuk devletini güçsüzleştirmeye yeltendikleri; Türkiye'de laikliğin sadece rejimin değil aynı zamanda demokrasinin ve toplumun huzurunun da teminatı ve bir yaşam tarzı olduğu; devletin yapısal özünü oluşturan sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleri anlayışından vazgeçilemeyeceği, yasalarla belirlenmiş kuralların gözardı edilerek yapılan çağdışı uygulamaların da hukukun üstünlüğü ilkesiyle bağdaşmayacağı;

Türkiye'nin 1997 yılı içinde AB'ye tam üye olacak ülkeler listesine girmeyi öncelikli bir hedef alarak sürdürdüğü, böyle bir dönemde resmi ve sivil kurum ve kuruluşların bu sürece katkıda bulunmasının gerekli olduğu, bu sebeple, demokrasimiz hakkında kuşkulara yol açacak, Türkiye'nin yurtdışındaki imajını ve itibarını zedeleyecek her türlü spekülasyona son vermek gerektiğini, Türkiye Cumhuriyeti'nin laik, demokratik insan haklarına saygılı, sosyal bir hukuk devleti olduğu yolundaki temel ilkelerinin Anayasamızın ve devletimizin teminatı altında olduğu; rejimin, kendisine ve geleceğine yönelik tartışmaların, içinde bulunduğumuz ortamda Türkiye'ye yarardan çok zarar verdiği; açıklanan bu esaslar aksine davranışların, toplumumuzda huzur ve güveni bozarak yeni gerginlikleri ve yaptırımlara neden olacağı değerlendirilmiş, bu konularda alınacak ve alınması gereken tedbirlerin Bakanlar Kurulu'na bildirilmesine karar verilmiştir.''

AA