Mehmet S. Direk / TİMETURK
Kırk yıldır Libya’yı yöneten Muammer Kaddafi’nin adını duymayan yok, peki karısı Safiye Ferkaş’ın adını duyayınız var mı? Peki, kırk yıldır ülke yönetiminde ciddi söz sahibi olan ve perde gerisinde kalmayı başaran bu kadın kim?
Tunus ve Mısır’da başlayan devrimlerle ilgili haberler akmaya başladığında Dünya basını devrik liderler Zeynel Abidin Bin Ali ve Hüsnü Mübarek’in karılarına dünyanın en ünlü first leydileriymiş gibi büyük önem gösterdi, bu iki kadının serveti milyon hatta milyar dolarlarla ifade ediliyor. Ancak Libya’da devrim ateşi yanmaya başladığında ve basın Muammer Kaddafi’nin geçmişini irdelemeye başladı. Ancak karısı Safiye Ferkaş konusuna kimse değinmedi. Hatta çoğu kimse bu kadının kim olduğunu, adının ne olduğunu bile bilmez.
Libya’da durum bir krize dönüştüğünde tüm gözler Kaddafi ailesine çevrildi. Özellikle Seyfulislam ve Hamis kötü günler yaşayan babalarının ordudaki sağ kolları olarak günlerdir basında önemli bir yer işgal ediyorlar. Ancak Kaddafi’nin Venezuella’ya kaçtığı sonradan yalanlanan iddiaların çıktığı bir dönemde karısı Safiye Ferkaş’ın akıbeti meçhul kalmaya devam etti.
Ailenin diğer fertleri de perde gerisinde kalmaya devam ettiler. İnsanlar neredeyse onlarla ilgili hiç bir şey duymadı. Her ne kadar 20 Şubat tarihli bazı Libyalı ve Arap internet siteleri bazı Alman gazetelerinin Muammer Kaddafi’nin karısı ve kızının Almanya’ya ulaştığını iddia etse de bu iddiayı destekleyen ya da yalanlayan kimse çıkmadı.
Libya First Leydisi uzun yıllardır ülkeyi yöneten eşine eşlik etmesinden dolayı her ne kadar Libyalılar tarafından bilinen bir kişilik olsa da dünya bu kadın hakkında pek bir şey bilmemektedir.
Hatta internetten bu kadınla ilgili araştırma yapmak istediğimizde kayda değer pek bir bilgiye rastlamıyoruz. Kadına ait görüntülerin sayısı bir elin parmaklarını geçmez.
PERDE GERİSİNDEN SAHNEYE
İnternet siteleri, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin karısı Safiye Ferkaş el-Barasi’yi Kaddafi’nin ikinci karısı olarak tanımlıyorlar. El-Barasa kabilesine mensup bir kadın olan Ferkaş Libya’nın doğusunda yer alan el-Bayda kentinde doğdu. Muammer Kaddafi’yle tanışması, Kaddafi’nin 1971 yılında acil bir apandisit ameliyatı için yattığı hastanede hemşire olarak çalışması neticesidir. Aynı yıl içinde evlendiler.
Evliliklerin ilk yıllarında Safiye Ferkaş medyada çok nadir yer aldı. Ancak sonraki yıllarda farklı etkinliklerde bulunmaya başladı. Libya’ın first laydisi bir kız yedi erkek çocuk doğurdu.
Gazeteci Barbara Walters anılarında “2003 yılında, Saddam’ın iki oğlunun öldürülmesinden sonra kocasının kitle imha silahları programını teslim etmesinin arkasında Safiye vardı. Safiye çocuklarını, büyüdüklerinde aynı akıbete uğramaktan korumak için kocasından bunu yapmasını istemişti” diyor.
Libya first ladisinin etkinlikleri artmaya başladı. Libya devrim kutlamalarına katılan konulk lider eşleriyle beraber boy göstermeye başladı. Son olarak 2010 Polis Akademisi’nden mezun olan Libya Devrim kızlarının mezuniyet törenlerine katıldı.
2008 yazında Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde düzenlenen Afrika Birliği Zirvesi’nde Safiye Ferkaş, hazır olmamasına hatta daha önce bu teşkilatın etkinliklerine katılmamasına rağmen Afrika First Ladiler Teşkilatı Başkan yardımcısı seçildi.
Aynı yıl gazeteler first ladinin Birleşik Arap Emrilikleri’nin ziyaret ettiğini ve Aile Kalkınma Kurumu başkanı ve Kaıdnlar Genel Birliği başkanı Şeyha Fatıma binti Mübarek’le buluştuğunu yazdı. BAE el-Beyan Gazetesi iki kadının dostane bir ortamda BAE ve Libya arasındaki sağlam ilişkileri, olası işbirliği konularını özellikle de iki ülkede kadını ilgilendiren konuları konuştuklarını yazdı. Şeyha Fatıma konuğu ve beraberindeki heyetin onuruna bir akşam yemeği vermişti.
FİRST LEYDİNİN SERVETİ
Tunus lideri Zeynelabidin Bin Ali devrildiğinde karısı Leyla el-Tarablusi’nin altmış milyon dolar değerindeki bin beş yüz kilo altına kaçtığını yazıyordu. Peki, Safiye’nin serveti ne kadardır?
Basın yayın organlarından uzakta kalmaya çalışan Safiye Ferkaş’ın birçok alanda faaliyet gösterdiği anlaşılıyor. Mesela Libya Ulusal Havayolu şirketiyle rekabet eden el-Boraq havayolların sahibi Safiye Ferkaş’tır. Libyalı hacıların taşınması sözleşmelerinden de pay almaktadır. Şirket Kaddafi’den aldığı izinşe Moatikiye havalimanını merkez olarak kullanmaktadır.
.jpg)
Wikileaks’te yayınlanan ABD diplomatik belgelerinde ortaya çıkan iddialara göre Libya lideri Kaddafi ailesinin büyük bir serveti yönettiğini, ailenin farklı birçok alanda yatırımlarının olduğunu, bu servet nedeniyle aile arasında ciddi çekişmelerin olduğunu gösteriyor. Belgelere göre ABD’nin Trablus büyükelçisi Gene Cretz, Safiye Kaddafi’den bahsederken; “Onu gideceği yere götürecek Mersedes marka bir araç filosu havaalanında beklerken o kiralık uçakla seyahat ediyor, ancak hareketleri sınırlıdır, sağduyu olarak bilinir, devrim yıldönümünü kutlamak amacıyla Bab el-Aziziye kompleksinde verdiği ziyafette israfa kaçmadı, kökeni, Libya’nın doğusunda bulunan ve isyanın merkezi olan Bingazi’den gelmektedir”
Locerbee krizinden sonra Fransa merkezli oluşturulan savaş suçları mahkemesi için uluslararası koalisyonun ortaya ismini vermediği bir kaynağa dayanarak ortaya verdiği bilgilere göre1992 yılında Kaddafi’nin 80 milyar dolarlık serveti bulunmaktaydı. Karısı Safiye’nin serveti de 30 milyar dolardı. Çocukları Muhammed (ilk karısı Fethiye Nuri Halid’den), Seyfulislam, Hanibal, Mutasım, Hamis ve Aişe’nin her birisinin serveti 5 milyar doları buluyor.
Ailenin bugünkü servetiyle alakalı birçok iddia var. Kimilerine göre First Ladi’nin para ve malları hariç 20 ton altına sahiptir. Ancak kimse gerçek rakamı bilmemektedir.
Tabi bu rakamalar yirmi yıl öncesinin rakamları olduğuna göre bu sayının bugün kaç kat arttığı tahmin edilemez. Biz ne kadar uğraşırsak uğraşalım dünya bankalarında yatan ya da çeşitli yatırım projelerinde değerlendirilen servetin ne kadar olduğunu bilemeyiz.
