Makina Mühendisleri Odası'ndan soba, şofben, baca gazı uyarısı

Makina Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, Küçükçekmece'de 3 vatandaşın karbon monoksit zehirlenmesi sonucu hayatlarını kaybetmesi üzerine bir açıklama yaparak soba, şofben ve baca gazı zehirlenmelerine dikkat çekti. İstanbulluları uyaran yetkililer, alınacak önlemleri bir bir sıraladı. Konuyla ilgili açıklama yapan oda yetkilileri, bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden her yıl yüzlerce vatandaşın soba, şofben, kombi ve bacalardan dolayı karbon monoksit zehirlenmesine maruz kaldığına dikkat çekti. Hidrokarbon içeren kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların soba ile baca veya şofben ile baca bağlantısı içindeki yanlış kullanımının özellikle alçak basınçlı/lodoslu havaların sık yaşandığı kış aylarında arttığına dikkat çekilen açıklamada, "Bugün yine 3 vatandaşımız Küçükçekmece'de maalesef hayatını kaybetmiştir. Kokusuz, renksiz, tatsız bir gaz olan karbon monoksitten kaynaklanan zehirlenmelerin özellikle uykuda iken farkına varılmasının güçlüğü bu zehirlenmeye karşı önlemler konusunda daha bilinçli olunmasını gerektirmektedir. Soba, şofben, baca zehirlenmelerine maruz kalmamak için aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir." denildi. KÖMÜRLÜ SOBALARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR Açıklamada kömürlü sobalarda, şofben ve bacalarda dikkat edilecek hususlar şöyle sıralandı: • Sobada eksik yanma sonucu oluşan karbon monoksit gibi zararlı gazlar oda içine sızarsa zehirlenmelere neden olur. • Soba alımında, sobaların TSE standartlarına uygunluğuna dikkat edilmelidir. Böylece sobanın ısı verimi de elde edilmiş olunur. • Aynı şekilde kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu ve izin belgesi olmayan satıcılardan kömür alınmaması da önem taşımaktadır. • Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar. • İyi ısınmayan ve alttan yakılan kömür sobalarında karbon monoksit zehirlenmesi riski artmaktadır. Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler. • Kömürü tutuşturmak için üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır. • Sönmekte olan sobaya tutuşması güç yakıtların asla koyulmaması gerekir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir. • Soba yakıtla beslenirken, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması, sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar. • Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt koyulmamalıdır. • Özellikle alçak basınçlı–lodoslu havalarda ölüm olayları artmaktadır. Bacalar standartlara uygun değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalıdır. • Kullandığınız yakıtın standartlara uygunluğunu kontrol edin. İzin belgesi olmayan satıcılardan kömür almayın. • Kullandığınız her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine haiz olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat edin. • Alacağınız cihazın kapasitesinin kullanacağınız mekana uygunluğunu inceleyerek karar verin. • Binaların Yangından Korunması yönetmeliklerine mutlaka uyun. ŞOFBEN KULLANIMINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR • Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına v.b. bağlı) şofben asla çalıştırılmamalıdır. • Cihaz alırken, mümkünse cihaz çalışır halde görülmeye çalışılmalıdır. Alınan cihazın kalite belgesi ve garantilerine dikkat edilmelidir. • Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalıdır. Şofben mümkünse banyo yerine balkona veya başka bir mekana takılmalıdır. Şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalıdır. • Şofben zehirlenmeleri genellikle gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde oksijen oranının düşmesi sonucunda karbonmonoksit oranının yükselmesiyle gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalıdır. • Şofben bacası mümkünse müstakil baca olmalıdır. Eğer şönt baca kullanılacaksa, dairenize ait baca ana bacaya üst kattaki baca seviyesinden bağlanılmalıdır ve baca mutlaka standartlara uygun olmalıdır. • Tek kolonlu bacaya kesinlikle birden fazla bağlantı yapılmamalıdır. • Şofbenin baca bağlantısı eğimli olmalıdır. Baca ile duvar arasında tam bir sızdırmazlık olmalıdır. Şofben borusu yatay mesafesi 2,5 m'den az olmalıdır ve baca bağlantısı zemine göre % 3 eğimle yapılmalıdır. • Eğer bacalı uygulamalar yapılacaksa cihaz için gerekli olan yanma havasının temini için banyo kapısı havalandırma menfezleri yapılmalıdır. • Cihaz hermetik olsa dahi banyo kapısı havalandırma menfezleri gereklidir. • Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemelidir. • Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde: Öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, Elektrik düğmeleri açılıp kapatılmamalı, Kibrit–çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, Pencereler karşılıklı açılarak ortam havalandırılmalı, Hızla gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi aranmalıdır. BACALARDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR • Pencere veya duvar delinerek yapılan bacalar çabuk soğuduğu için yalıtılması gerekir. Aksi halde soğuyan baca gazı içindeki su buharı yoğunlaşır ve baca çekişi azalır. • Baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar yalıtılmalı veya baca duvarı et kalınlığı en az 10 cm. olmalıdır. • Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada delinen kısımda mutlaka sızdırmazlık sağlanmalıdır. • Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50–80 cm yükseklikte olmalıdır. • İdeal yanma için etkili baca yüksekliği en az 3,5 m, en fazla 5 m olmalıdır. • Uzun bacalı binalarda yoğuşmayı önlemek için baca malzemesi olarak taş, tuğla veya paslanmaz çelik kullanılması uygundur. • Bacalara yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları v.b. maddelerin girmesini engellemek için mutlaka başlık kullanılmalıdır. • Rüzgarlı havalarda hava akışı yüksekten alçağa doğru gerçekleşir. Böyle havalarda, binanın çevresinde yüksek yapılar veya ağaç gibi engeller mevcutsa sık sık baca tepmesi meydana gelir. • Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların en üst noktasının, çatının en üst noktasından 1 metre daha yüksek olması sağlanmalıdır. • Baca şapkası takmayı ihmal etmeyin. Bacanızı standartlara uygun yaptırın. Baca çekişini artırmak için baca yalıtımı yaptırılmalıdır. • Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar zehirlenmelere ve yangınlara neden olur. Bacalarınızı, kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullandığınız takdirde 2 ayda bir, diğer yakıtları (sıvı ve gaz gibi) kullandığınız takdirde 3 ayda bir temizlettirin. TMMOB Makina Mühendisleri Odası olarak, ölümlerin yaşanmaması için halkımızı bu havalarda dikkatli olmaya davet ediyor, özellikle alçak basınçlı havalarda bacası uygun olmayan evlerde soba yakılmaması konusunda bir kez daha uyarıyoruz.