Devrik liderlerin servetleri halka devredilecek mi?

Orta Doğu'da demokratik tsunami olarak da isimlendirilen halk ayaklanmalarının ardından Tunus'da Zeynel Abidin Bin Ali, Mısır'da ise Hüsnü Mübarek'in devrilmesi soruyu beraberinde getirdi. Bu sorulardan birisi de söz konusu devlet başkanlarının iktidarları boyunca elde ettikleri mal varlıkları. 1987 yılından beri Tunus'un tek hakimi olan Bin Ali'nin ve 1981 yılından beri Mısır'ın idaresini elinde tutan Hüsnü Mübarek'in geçen yıllar boyunca servetlerini on haneli rakamlara çıkardığı herkes tarafından bilinen bir gerçek. Şimdilerde başta Tunus ve Mısır halkı olmak üzere milyonlarca kişi bu paraların ne olacağını merak ediyor. Tunus'ta yeni yönetiminin ilk icraatlarından biri Dubai'ye kaçan Bin Ali'nin Avrupa'nın çeşitli ülkelerindeki banka hesaplarında bulunan mal varlığına tedbir koyulmasını talep etmek oldu. Yeni yönetimin talebini yerinde bulan AB, 31 Ocak tarihinde Bin Ali'nin AB ülkelerinde bulunan bütün hesaplarının dondurulduğunu bildirdi. AB üyesi ülkelerin Dışişleri Bakanlarının ortak inisiyatifiyle alınan bu karar sonrası yapılan bildiride; "Tunus makamlarına da danışılarak devlet fonlarının zimmete geçirilmesinden sorumlu bireyler hakkında kısıtlayıcı önlemler alındı.' denildi. AB Bakanları yayınladıkları bildiride Tunus halkının cesaretine ve kararlılığına duydukları saygıyı da dile getirdi ve istikrarlı bir demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına ve temel özgürlüklere tam saygılı demokratik çoğulculuk çabalarının hayata geçirilmesi noktasında Tunus halkıyla tam dayanışma içinde olduklarını ifade ettiler. Bakanlar ayrıca söz konusu dondurma kararının Bin Ali'nin Tunus Merkez Bankası'ndan bir buçuk ton altın çaldığı söylenen eşi Leyla Trabelsi için de geçerli olduğunu vurguladı. Bu karar, Bin Ali, Suudi Arabistan'a kaçana kadar günlerce meydanlarda eylem yapan Tunusluların rahat bir nefes almasına sebep oldu. Bu arada Uluslarası Şeffaflık Örgütü, Bin Ali ve çevresindekilerin iktidarları süresince bulaştıkları yolsuzluklar nedeniyle 5 milyar dolar servete sahip olduğunu belirtti. Öte yandan Hüsnü Mübarek'i istifa ettirene kadar 18 gün boyunca Tahrir Meydanı'nda yatan Mısırlılar, hala eski liderlerinin mal varlığının ne olacağını merak ediyor. Mübarek'in istifasının akabinde hemen harekete geçen İsviçre hükümeti, devrik liderinin İsviçre bankalarında bulunan bütün hesaplarının dondurulduğunu açıkladı. Mübarek'in İsviçre'de tam olarak ne kadar parasının bulunduğu ile ilgili ise bir açıklama yapılmadı. Ancak İsviçre Merkez Bankası kayıtlarına göre ülkede, Mısır vatandaşları tarafından açılan hesaplarda yaklaşık 3,6 milyar dolar bulunuyor. Bu paranın büyük bir kısmının Mübarek'e ait olduğu iddia ediliyor. İsviçre hükümetinin hesapların dondurulmasına ilişkin kararı Mısır halkı tarafından takdirle karşılansa da henüz tam olarak memnun olduklarını söylemek çok zor. Zira 31 yıl boyunca Mısır'ın tek hakimi olan Hüsnü Mübarek'in İsviçre dışında birçok AB ülkesinde mal varlığının olduğu söyleniyor. İngiltere'deki Durham Üniversitesi Ortadoğu Politikaları Profesörü Christopher Davidson, bir Amerikan televizyonuna yaptığı açıklamada, Mübarek ve ailesinin mal varlığının çok küçük bir kısmının İsviçre'de olduğunu, servetin büyük bir kısmının ise dünyanın farklı yerlerinde gayrimenkul halinde olduğunu söyledi. Diğer taraftan Hüsnü Mübarek'in eşi Suzan, oğulları Alaa ve Cemal'in mal varlıkları ile ilgili de çok çeşitli iddialar bulunuluyor. Mübarek ailesinin dünyanın farklı yerlerindeki mal varlığının toplamının 70 milyar doları geçtiğine inanılıyor. Nitekim, Tahrir Meydanında toplanan eylemcilerin taşıdığı pankartlardan bazılarında 'Mübarek, söyle 70 milyar doları nasıl kazandın' yazılıydı. Forbes Dergisine göre 2009 yılında dünyanın en zengin insanı seçilen Bill Gates'in bile servetinin 60 milyar dolar olduğu dikkate alınınca, Hüsnü Mübarek'in ne kadar zengin olduğu daha rahat anlaşılabilir. Mübarek' ailesinin Londra, Paris, Madrid, Dubai, Washington, New York ve Frankfurt gibi şehirlerde gayrimenkullerinin Mısır'ın farklı şehirlerinde malikanelerinin ve birçok ulusal ve uluslararası şirkette ortaklıklarının bulunduğu belirtiliyor. Önümüzdeki dönemde önemli bir demokrasi sınavı verecek olan Mısır halkının şimdilerde merak ettiği konulardan biri de işte bu servetin ne olacağı? Ayaklanmalarda büyük etkisi olan ve Mübarek'i koltuğundan eden muhalif kanat söz konusu servetin Mısır halkına ait olduğunu dolayısıyla her nerede ise dondurulması gerektiğini savunurken, bu servetin bulunduğu ülkelerin tedbir taleplerine ne şekilde cevap vereceği henüz bilinmiyor. Suudi Arabistan'a kaçmasından sonra eski Tunus Lideri Bin Ali ve ailesinin mal varlığını donduran AB, aynı şeyi Hüsnü Mübarek ve ailesi için de yapacak mı? Bu konuda ilk olumlu işaret dün Danimarka Dışişleri Bakanı Lene Espersen'den geldi. Mısırlı yetkililerin resmi bir başvuru yaparak Mübarek ve ailesinin Danimarka'daki dondurulmasını istediğini söyleyen Espersen, talebi ilgili makamlara ilettiğini söyledi. Söz konusu dondurma talebinin AB üyesi ülkeler tarafından ortak alınacak bir karar sonrasında daha da etkili olacağını vurgulayan Bakan Espersen, AB Dışişleri Bakanları ile önümüzdeki günlerde gerçekleştireceği bir toplantıda konuyu gündeme getireceğini söyledi. Şimdi gözler bu toplantıdan çıkacak karara çevrilmiş durumda. Diğer taraftan Amerika'da söz konusu tedbir talebiyle ilgili net bir açıklama yapmış değil. Şimdilik bildiğimiz tek şey adı açıklanmayan Amerikalı üst düzey bir yetkilinin ifadeleri. Amerikan Associated Press'e konuşan yetkili, Mısırlı yetkililerin Amerika'dan Mübarek'in mal varlığını dondurmasını resmen talep ettiğini söyledi. AB ve Amerika'nın Mübarek ailesinin mal varlığının dondurulması talebine olumlu cevap vermesi halinde bile söz konusu servetin ne zaman ve ne şekilde Mısır'a iade edileceği hakkında henüz hiçbir şey bilinmiyor. Ekonomi uzmanları, söz konusu paranın kısa vadede Mısır'a dönmesinin neredeyse imkansız olduğunu söylüyor.