Tepki dalgası sürpriz değil

Başyazı / The Daily Star

Arap dünyasını ve başka bölgeleri sarsan protesto dalgası, kesinlikle sürpriz değil. Fas’tan İran’a kadar birçok ülkeyi etkisi altına alan ve bugüne kadar iki Arap muktedirini deviren hareketlerin arkasında birçok faktör var. İsyanın nedenlerine dair, Facebook sayfalarından gıda fiyatlarına kadar birçok açıklama mevcut. Bu listeye doğal olarak otoriter rejimlerde palazlanan ‘her devrin adamları da’ eklenebilir; bu tür rejimlerde kimse devlet liderine halkın ondan ve şürekasından rahatsız olduğunu söylemeye yanaşmaz. Uyarı işaretleri ortadaydı ve gereken sadece bir katalizördü. O katalizör, Tunus’ta intihar olarak ortaya çıktı ve sarsılmaz sanılan bir rejimi silip süpürdü.

Bazı muktedirlerin yıllar içinde siyasi meşruiyetlerini aşındıran sorunları düzeltmek için çok az zamanı var. Bazıları çok geç kalmış da olabilir. Ve bütün ‘suçu’ dış mihraklara yüklemek isteyen liderler, Ortadoğu’daki en sıkı Amerikan yanlısı rejimlere olduğu kadar en Amerikan karşıtı rejimlere de isyan edenleri izleyen halkı ikna etmekte zorlanacak.

Protestocular yılmadı
Bölgede halk isyanlarının yılı olarak şimdiden tarihe geçen 2011’i anlamak söz konusu olduğunda, isyanlardaki gençlik unsurunun kilit bir faktör olduğu ve bölgede saklanan sırları ifşa eder nitelikte olduğu açık: Bu ülkelerin nüfusları büyük oranda genç, oldukça huzursuz ve birkaç ay önce imkânsız görünen bir meselenin üstesinden gelmeye ehil. Otoriter muktedirlerin genç nüfusun rahatsızlığına şaşırmak için bir nedenleri yok, ama öfkeli kitlelerin, protestoları rayından çıkarma çabaları karşısında güvenilir ve akılcı davranmalarına şaşırması için çokça neden mevcut.

Değişim talep edenleri tahrik etme çabaları hiç eksik olmadı, fakat bu çabalar sonuç vermedi. Protestocuları ‘sabotajcı’ diye karalamaya çalıştılar, ancak onlar inatla ne kadar vatansever olduklarını gösterdi. Batı’da dile getirilen ilkelere (şeffaflık, demokrasi, bireysel özgürlükler ve hukukun üstünlüğü) gösterdikleri bağlılık, uluslararası toplumun iyiliğini isteyen hiçbir ülkenin olan bitene itiraz etmesinin mümkün olmadığı anlamına geliyor. Bundan sonra neler olacağınıysa zaman gösterecek.

Radikal