Meclis, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Cumartesi Anneleri ile yaptığı görüşmede kendi iktidarları döneminde kaybolduğunu öğrendiği Tolga Baykal Ceylan’ın akıbetini öğrenmek için harekete geçti. TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu gözaltı kayıpları için alt komisyon oluşturdu. Komisyon Ceylan’ın akıbetine öncelik vereceğini, ardından olanak bulurlarsa diğer kayıpların akıbetleriyle ilgileneceklerini belirtti.
Komisyonun diğer dediği kayıpların sayısı ise İnsan Hakları Derneği verilerine göre sadece 1980-2000 yılları arasında tam 713. Kayıplar listesinde 235 kişiyle Diyarbakır ilk sırayı alırken İstanbul ise kayıtlara geçen 48 kayıpla beşinci sırada.
Türkiye’nin yakın tarihindeki en acı veren olayların başında gelir belki de kayıplar. Gözaltına alınan, evinin, işyerinin önünden ‘telsizli kişilerce kaçırılıp’ bir daha kendisinden haber alınamayanlar, karakola, kışlaya girdikleri görüldüğü halde ‘burada yok’ denilenler tekrar ülke gündemine girdi. Başbakan Erdoğan’ın kayıp yakınlarını arayan Cumartesi Anneleri’yle yaptığı görüşmeyle birlikte özellikle bir isim ön plana çıktı hükümet kanadında. 2004 yılında kaybedilen üniversite öğrencisi Tolga Baykal Ceylan. Başbakan’ın “Bizim dönemimizdeki tek kayıp” dediği Tolga’nın akibetini soruşturmak için TBMM İnsan Hakları İnceleme Komisyonu gözaltı kayıpları için alt komisyon oluşturdu. Bu gelişme Ceylan ailesi başta olmak üzere kayıp yakınlarını bir nebze olsun sevindirdi. Komisyonun “Öncelik Ceylan. Ondan sonra olanak bulursak diğer kayıpların akıbetine de bakarız” açıklaması ise bu sevinci gölgeledi. Çünkü ‘diğer’ diye bahsedilen kayıpların sayısı İHD verilerine göre tam 713. İşte 1980- 2000 yılları arasında kayıtlara geçen kayıpların illere göre dağılımı:
Diyarbakır: 235
Diyarbakır bölgede en yoğun kayıpların yaşandığı il. 1993-1999 yılları arasında sadece il merkezinde kaybolan kişi sayısı 91. Bu durum Diyarbakır ilçelerinde de farklı olmadı. Hani’de 11, Lice’de 63, Kulp’ta 21, Silvan’da 23, Bismil’de 12, Çınar’da 5, Hazro’da 8 ve Ergani’de 1 kişi kayboldu.
Mardin: 109
Mardin İl merkezinde 1994-1995 yıllarında 5 kişi kayboldu. Bu sayı ilçelerde daha da fazlalaştı. Nusaybin’de 26, Ömerli’de 16 Midyat’ta 22, Kızıltepe’de 16, Dargeçit’te 7, Savur’da 1, Mazıdağı’da 6 ve Derik’te 10 kişi kayboldu.
Şırnak: 55
Cizre’de kaybolanların toplam sayısı 25. Bunlardan 24’ü 1994 yılına ait. Silopi’de 14, Güçlükonak’ta 5, Beytüşşebap’ta 2, Merkez’de 9 olmak üzere, il genelinde 1990-2000 yılları arasında toplam kayıp sayısı 55.
Hakkari: 49
Hakkari’de 1990-2000 yılları arasında toplam 49 kişi ortadan kayboldu. Bunlardan 27’si 1994’e ait. 1994’te yoğun kayıpların yaşandığı bölgelerden birisi de Şemdinli. Şemdinli’nin 1994 yılı kayıp sayısı 14.
Muş: 6
Muş’ta 1980-2000 yılları arasında 6 kişi kaybedildi.
Tunceli: 37
Tunceli’de 1994-1997 yılları arasında toplam 37 kişi kayboldu. Bunların büyük bölümü, kırsal kesim ve ilçelerde yaşandı. Tunceli’de 1994’te kaybolanların toplam sayısı 26.
Batman: 37
Batman kayıplarını 1994-1999 yıllarında verdi. 1994’te 16 kişinin kaybolduğu ilde, kayıp furyası 1999’a kadar sürdü. Batman’ın il genelinde yaşadığı kayıp sayısı 37.
Şanlıurfa: 24
Urfa merkez dahil 5 ilçesinde 1990- 1999 yılları arasında kaybolanların toplam sayısı 24. Bu kayıpların birçoğu yine 1994’e denk geliyor.
Bingöl: 17
Bingöl’de 80 ile 97 yılları arasında toplam 17 kişi kayboldu.
Bitlis: 15
Bitlis’teki kayıplar 1994’te başladı. 1994’te kaybolanların sayısı aynı yıl içinde 10’a ulaştı. Kayıplar 1995’te de sürdü. 1996’ya gelindiğinde il genelindeki kayıp sayısı 15’e yükseldi.
Ağrı: 11
Ağrı’da 1980-2000 yılları arasında kaybolan kişi sayısı 11.
Elazığ: 7
Elazığ’da 1980-2000 yılları arasında 7 kişi ortadan kayboldu.
Malatya: 5
Malatya Merkez’de 4, Doğanşehir İlçesi’nde ise 1 kişi olmak üzere toplam 5 kişi ortadan kayboldu. Bu kayıpların tümü 1994 yılına ait.
Erzurum: 2
Erzurum’da ortadan kaybolanların sayısı 2 ve bu iki kayıp da 1994 yılında yaşandı.
Kars: 2
Kars’ta 1980-2000 yılları arasında iki kişi kayıp olarak kayıtlara geçti.
Erzincan: 1
Erzincan’da 1980-2000 yılları arasında kayıp olarak kayıtlara geçen kişi sayısı bir.
Batıda 101 kayıp
İstanbul’da 1980 darbesi sonrası yaşanan kayıplar, 2000 yılına gelindiğinde 48’e ulaştı.
Adana’da 94-97 yılları arasında 24 kişi kayboldu.
Mersin, İzmir ve Ankara’da son 20 yılda 29 kişi kayıp olarak kayıtlara geçti.
Taraf
