GAYRİMENKULDE 2011'DE BÜYÜME BEKLENTİSİ (1) -2010'DA SAKİN BİR SEYİR İZLEYEN YA

Jones Lang LaSalle raporuna göre, 2010 yılında sakin bir seyir izleyen yatırım piyasası, yatırımcı talebindeki artışla birlikte 2011 yılında hareketlenecek.
Gayrimenkul hizmetlerinde ve yatırım yönetiminde uzmanlaşmış danışmanlık ve profesyonel hizmetler sunan global bir firma olan Jones Lagn LaSalle tarafından hazırlanan 'Türkiye Gayrimenkul Piyasası 2010 Gelişmeleri ve 2011 Öngörüleri' başlıklı rapor, düzenlenen basın toplantısı ile açıklandı.
Raporda, perakende harcamaları ve tüketici güveninin kriz öncesi seviyelere döndüğü, 2010 yılında hızlanan perakendeci talebinin, kira oranları üzerinde sınırlı bir etki yaratmasına rağmen, perakende piyasaları kira oranlarında sınırlı da olsa bir yükselme öngörüldüğü belirtildi.
Rapora göre, 2009 yılının 11 aylık döneminde gerçekleşen yüzde 5 oranındaki perakende sektörü ciro artışına karşın, 2010 yılında yüzde 7'lik ciro artışı kaydedildi. Gıda dışı ve hazır giyim perakende cirolarında kriz öncesi seviyelere dönüldü ve gıda dışı perakende cirosu yüzde 16, hazır giyim yüzde 27 oranında büyüdü.

-'TÜRK PERAKENDECİLER YURT DIŞINDA GÜÇLÜ YATIRIM YAPTI'-

Kriz öncesi seviyeleri yakalayan tüketici güveni ve güçlü ekonomik büyüme, perakendecilerin 2010 yılında daha güçlü bir yatırım politikası izlemelerine neden oldu. 2010 yılı ayrıca Türk perakendecilerinin yurtdışında güçlü bir şekilde yatırım yaptıkları bir yıl oldu. Koton, LCW, İpekyol, Boyner, Mavi Jeans gibi Türk markaları, Bağımsız Devletler Topluluğu, Ortadoğu ve Balkan ülkelerinin yanında Avrupa pazarında da agresif bir şekilde genişliyor. Avrupa'da 2.100 adet Türk markası mevcut iken, önümüzdeki 10 yıl içinde bu rakamın 40 bine yükselmesi bekleniyor.

-'BİRÇOK YABANCI MARKA, TÜRKİYE PERAKENDE PİYASASINA GİRDİ'-

2010 yılında hipermarket ve elektronik market zincirleri, piyasanın en aktif oyuncuları olmaya devam etti. 2010 yılında birçok yabancı marka Türkiye perakende piyasasına girdi. Bunlar arasında İstinye Park ve Nişantaşı'nda ilk mağazalarını açan lüks giyim markaları Prada ile kitlesel perakende markası H&M yer alıyor. Türk perakende piyasasına giren diğer uluslararası markalar arasında Rossman, Godiva, David's Bridal, Kipling ve Uterqüe yer alıyor.
Güçlü perakende harcaması ve ekonomik büyüme henüz kira oranlarına yansımadı. Perakende piyasasında yoğunluğun artması, AVM sahiplerinin pazarlık gücünü düşürmekte ve kira oranlarındaki artışı engellemekte. Rapora göre, Zorlu Center gibi çekim merkezi haline gelmesi muhtemel projelerle birincil merkezlerde yer alan alışveriş merkezlerine olan güçlü perakendeci talebi, kira oranlarındaki artışı tetikleyecek.
Ekonomik şartlardan dolayı 2009 ve 2010 yıllarında metrekare başına aylık 75 avro düzeyinde sabit bir seyir izleyen birincil kira oranlarının önümüzdeki dönemde giderek artması beklenmekte olup, 2011 ve 2012 yılında metrekare başına aylık 80 ve 85 avro düzeyine yükselmesi öngörülüyor.

-PERAKENDE PİYASASINDA, KİRALANABİLİR ALAN ARZI GÜÇLÜ-

2009 yılında toplam 855 bin metrekare kiralanabilir alana sahip 27 alışveriş merkezi açılmışken, 2010 yılında toplam 827 bin metrekare kiralanabilir alana sahip 28 AVM açıldı. 2009 yılında kiralanabilir alandaki büyüme Anadolu ve İstanbul'da eşit şekilde dağılmışken, 2010 yılında Anadolu'da daha güçlü bir büyüme gözlemlendi.
Perakende piyasasında gelecekteki kiralanabilir alan arzı güçlü gözüküyor. İnşaat halinde 2 milyon metrekarelik kiralanabilir alanın 2012 yılı sonuna kadar piyasaya girmesi bekleniyor.
Anadolu'da 2012 yılı sonuna kadar 1.1 milyon metrekare, İstanbul'da ise 850 bin metrekare kiralanabilir alanın perakende piyasasına girmesi beklenmekte. 2012 yılı sonu itibariyle, İstanbul'un toplam kiralanabilir alanı 3,5 milyon metrekareye ve Anadolu'nun 5 milyon metrekareye ulaşması ile birlikte, Türkiye'deki toplam kiralanabilir alanın 327 alışveriş merkezinde 8,47 milyon metrekareye ulaşması öngörülüyor.
Bin kişi başına düşen kiralanabilir alan bazında, İstanbul'un 2012 yılından itibaren, perakende yoğunluğu bakımından birinci sırada yer alan Ankara'yı geçerek 313 metrekare ile Türkiye'nin en yoğun perakende piyasası olması bekleniyor. Tekirdağ, Bursa ve Denizli gibi ikincil şehirler de Türkiye'nin en yoğun perakende piyasaları arasına girdi.

-OTELDE 5 BİN 300 ODANIN ÜZERİNDE ARZ-

2010 yılında ekonomideki toparlanmaya rağmen yatırım piyasası birkaç yatırım işlemi dışında hareketsiz kaldı. Durgunluğun altında piyasada yatırım için uygun ürünlerin eksikliği ve mal sahiplerinin rekabetçi olmayan getiri beklentileri yatıyor. Türkiye'deki güçlü büyüme beklentileri ve perakende cirolarındaki artışın, yatırımcıların Türkiye piyasasına olan ilgilerinin artmasına neden olması ve 2011'de birkaç büyük yatırım işleminin gerçekleşmesi bekleniyor.
2010 yılında ofis piyasasında gözlemlenen kullanıcı talebi artışının, kira artışı olarak yansıması 2011 yılında bekleniyor. 2010 yılında ofis piyasasında toplam kiralanan alan 110 bin metrekare olarak gerçekleşti ve 2009 yılıyla hemen hemen aynı oranda kaldı.
Raporda, 2010 yılı başından itibaren otel piyasası koşullarının da diğer piyasalar gibi bariz bir düzelme gösterdiği vurgulanıyor. Rapora göre, 2010 yılının 11 ayında, otellerde dolulukta yüzde 14,3'lük ve oda başına düşen gelirde geçen senenin aynı dönemine oranla yüzde 16'lık bir artış gerçekleşti. İstanbul'daki 5 yıldızlı otellerin doluluk oranlarının ve ortalama oda fiyatlarının Ocak-Kasım döneminde yükselmesi, oda başına düşen gelirde yüzde 18,9'luk artışa neden oldu. Otelcilikte, 5 bin 300 odanın üzerinde bir arzın 2011 yılı sonu itibariyle İstanbul piyasasına girmesi bekleniyor.