Sudan'dan sonra sıra hangi ülkelerde?

Avrupa ve Arap basını Güney Sudan’da yapılan referandumla azınlıklar için yeni bir sürecin başladığına dikkat çekti. Avusturya’nın günlük gazetelerinden Krone “Sudan’ın ardından kolonyalist devletler domino taşı gibi yıkabilir. Kuzey Irak’taki Kürtler, Suudi Arabistan ve Cezayir’deki azınlıklar da bağımsızlığını ilan edebilir” görüşünü savundu. Benzer bir yorum Arapça El Hayat gazetesinde “Juba’dan Erbil’e” başlıklı makalede de yapıldı.

BM tarafından kabul edilecek 193. devlet olmasına kesin gözüyle bakılan güney Sudan’da Cumartesi başlayan referandum sürerken, diğer azınlık halkların da benzer bir süreç yaşayabileceği belirtildi. Özellikle Arap ülkelerinde baskı altında olan halkların Güney Sudan’ı örnek alabileceği ve bağımsızlık talebinde bulunabileceğine dikkat çekiliyor.

Uzmanların konuya ilişkin görüşlerine başvuran Avusturya’nın günlük gazetelerinden Krone, “Sudan’ın dominoda devrilen ilk taş olabileceği” yorumunu yaptı. Gazeteye göre Arap ülkelerini böyle bir korku sarmış bile. Gazete “Sudan’ın ardından etnik, dini, kültürel farklılıklardan dolayı aşağılanan ve baskı gören halklar için yeni süreç başladı” ifadesine yer verdi.

‘KOLONYALİZM DÖNEMİ BİTTİ’

Krone gazetesinin bölgedeki siyasi gözlemcilere dayandırarak yaptığı yorumda ilk başta bağımsızlığını ilan edecek azınlıklar ise Cezayir’deki Berberiler, Suudi Arabistan’da Şiiler ve Kuzey Irak’taki Kürtler. Irak’ın üç parçalanabileceğine dikkat çeken gazete Kürtlerin üç eyaletten oluşan bir otonomiye sahip olduklarını yazdı ve ekledi: “Irak’ta azınlıkların bağımsızlığı tıpkı Sudan gibi uluslararası baskıyla olabilir.”

Krone’nin yorumunun bir benzeri son günlerde Arap basınında da yapılıyor. Arap dünyasının önde gelen günlük gazetelerinden Al-Hayat’ta “Juba’dan Erbil’e” başlığıyla yayımlandı. Gazetenin tanınmış yazarlarından Ghassan Charbel tarafından kaleme alınan yorumda, Güney Sudan’da otonomi hakkı tanıyan anlaşmanın 1972 yılında Addis Abeba devlet başkanı Jaafar Nimeiri tarafından imzalandığı hatırlatıldı. Ancak iç çatışmaların yıllarca sürdüğünü belirten Charbel, Erbil örneğine ilişkin de şu hatırlatmalarda bulunuyor:

“Tıpkı güney Sudan gibi Kuzey Irak’taki Kürtlere de 11 Mart 1970’de otonomi hakkı tanındı. Fakat süreç işlemedi. Hatta Barzani’ye yönelik suikast girişim ve daha sonra Cezayir Anlaşması’yla da işler çıkılmaz bir hal aldı. Kısacası azınlıklara baskılar ve onları ikinci sınıf görme girişimleri uzun süreli ayaklanmalara neden oluyor. Son olarak Kuzey Afrika’da da görüldüğü gibi ölümcül darbe hep içerden geliyor.”

‘GÜNEY SUDAN’IN MISIRLA NİL KRİZİ ÇIKARABİLİR’

Arap dünyasının bir başka etkili gazetesi Al-Sharq Al-Awsat ise klasik kolonyalizm döneminin bittiğine dikkat çekerek “Artık Ortadoğu’da küçük devletler dönemi başladı” yorumunu yaptı. “Süper güçlerin” özellikle de böyle bir süreci desteklediğini öne süren gazeteye “Bölgede böl-yönet taktiği uygulanıyor” görüşünü savundu.

WikiLeaks belgelerinde ABD’nin 2009 yılında Güney Sudan’da referandum yapılmasını planladığını yazan Al-Sharq Al-Awsat’a göre 193. ülkeden en fazla Mısır etkilenecek. Güney Sudan’ın diğer birkaç Afrika ülkesiyle Nil’den pay isteyeceklerini bildiren gazete “Bölgede yeni krizler Mısırla çıkabilir” bilgisini verdi.

ANF