Ulusal Gıda Kompozisyonu projesi kapsamında baklavadan pastırmaya, sucuktan tarhanaya 55 gıda Türk Patent Enstitüsü'nce tescillendirilecek. Böylece bölgesel olarak tescillendirilen lokum, sucuk ve baklava dahil tüm ürünler Türkiye'yi temsil edecek şekilde patent alacak.
Türkiye'nin 'Ulusal Gıda Kompozisyonu ve Veri Tabanı' oluşturuluyor. İlk etapta işlenmiş ve işlenmemiş 520 ürünün besin öğeleri laboratuvar ortamında analiz edilerek, ulusal veri tabanına dahil edilecek. Sucuk, lokum, tarhana, bulgur, baklava, pastırma, Oltu peyniri, turşu gibi geleneksel gıdaların bulunduğu 55 ürünün yapım teknikleri ve besin öğeleri Türk Patent Enstitüsü'nce tescillendirilecek. Böylece bugüne kadar firmaların bölgesel olarak sınırlı sayıda aldığı patentlerin yerine tüm ülkeyi kapsayacak koruma kalkanı oluşturulacak. Başka ülkeler, bundan böyle Türkiye'ye has ürünlere 'bize ait' diye sahip çıkamayacak. Proje TÜBİTAK, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülüyor.
2008 yılında başlatılan proje, 2012 yılına kadar devam edecek. Araştırmalar Sağlık Bakan-lığı'na bağlı Hıfzıssıhha merkezlerinde, TÜBİTAK'ın Marmara Araştırma Merkezi Gıda Enstitüsü ile Tarım Bakanlığı'na bağlı 12 merkezde, toplam 42 uzman tarafından gerçekleştiriliyor. Çalışmayı yürüten merkezlerden biri olan İstanbul Hıfzıssıhha Enstitüsü Proje Yöneticisi Yüksek Kimyager Çağrı Özalp, ilk etapta Türkiye genelinde işlenmiş 300 ve işlenmemiş 220 olmak üzere toplam 520 ürünün incelendiğini anlatıyor. Projenin süt, yumurta, et, tahıl, sebze, meyve ve bunların ürünleri ile balık ve su ürünleri, sıvı ve katı yağlar, yağlı tohumlar-kuru baklagiller, şeker ve şekerli ürünler, içecekler, muhtelif gıdalar, geleneksel gıdalar ve özel beslenme amaçlı gıdalar olmak üzere 14 gıda grubu altında değerlendirildiğini belirtiyor. Gıda ürünlerinin besin öğeleri bileşimlerinin ileri laboratuvar analiz teknikleri ile belirlendiğini ifade eden Özalp, sonuçlanan analizlerin Ulusal Gıda Kompozisyonu'na dahil edildiğini kaydediyor.
Kimyager Özalp, "Gıda kompozisyon bilgisi yaklaşık olarak 100 farklı analiz çeşidi içeriyor. Proje kapsamında çalışılacak besin öğeleri ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları, gıda sanayii ve üniversitelerden görüş talep edildi. Ayrıca ülkemizde çok tüketilen gıdaların ana besin öğeleri ile klinik açıdan önem kazanan ve toplumda yetersizliği saptanan besin öğeleri ele alınmaktadır." bilgisini veriyor.
Projenin ikinci önemli ayağı ise geleneksel olan ve Türkiye'ye özgü olan gıda maddelerinin koruma altına alınması. Çağrı Özalp, projeyle bazı geleneksel gıdaların yapım teknikleri ve besin bileşenlerinin Türk Patent Enstitüsü'nden tescil edilmesi yönünde çalışmalar yapılacağını söyleyerek, "Böylece geleneksel ürünlerimiz uluslararası platformda layık olduğu yeri bulması ve kültürel mirasın korunmasına katkıda bulunulacak." dedi.
Patent alınacak gıdalar arasında lokum, bulgur, baklava, sucuk, tarhana, Oltu peyniri, turşu, isot gibi vazgeçilmez Türk tatları bulunuyor. Çalışmanın sonuçları tüketiciler başta olmak üzere Ar-Ge, tarım, gıda, beslenme, sağlık, üretim, ithalat ve ihracat gibi pek çok sektörün hizmetine sunulacak. Ayrıca yabancı firmaların kullanımına da açılacak.
