Amerika ve Avrupa başta olmak üzere, dünyanın birçok ülkesinde hüküm giymiş suçluların takibinde kullanılan 'elektronik kelepçe' sisteminin, Türkiye'de de hayata geçirilmesi planlanıyor. Denetimli serbestlik kapsamında, 2 yıl ve altındaki bütün hapis cezalarında uygulanması düşünülen sistem sayesinde, kapasitesinin üzerinde tutuklu bulunan cezaevlerindeki yoğunluğun önüne geçilecek. Elektronik izleme sisteminin kime uygulanacağına ise mahkemeler karar verecek. Bu yöntemle toplumun ve mağdurların korunmasını amaçladıklarını söyleyen Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Nizamettin Kalaman, kontrolsüz olarak cezaevlerinden tahliye edilen kişilerin de bu yöntemle kontrol altına alınacağını ifade etti.
Elektronik kelepçe, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nce Sakarya'da düzenlenen 'Denetimli Serbestlik ve Elektronik İzleme Sistemi Çalıştayı'nda ele alındı. Çalıştayda konuşan Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Nizamettin Kalaman, yöntemin hükümlülerin topluma kazandırılması için çağdaş bir uygulama olduğunu belirterek, "Ceza infaz sistemine alternatif yöntemler kazandırmak zaruri bir sonuç haline gelmiştir. Cezaevlerinde barındırılan hükümlü ve tutuklu sayısı 120 bin civarında. Buna karşın ceza infaz kurumları, 114 bin 348 yatak kapasitesine sahiptir." dedi. Bu sistemle topluma kazandırılması mümkün olan kişilere şans tanımayı arzuladıklarını ifade eden Kalaman, şöyle konuştu: "Elektronik izleme sistemi, hükümlünün aile hayatı, iş hayatı gibi sosyal çevresi içerisinde kalmasına imkan tanıyor. Bunun yanı sıra hükümlünün içinde bulunduğu durumu aile desteğini alarak kolay atlatmasına imkan veriyor. Bu sistemle şu anda kontrolsüz olarak ceza infaz kurumlarından tahliye edilen kişilerin kontrol altına alınmasını, toplumun ve mağdurların korunmasını amaçlamaktayız.'' Sistemle cezaevlerindeki doluluğun azaltılacağına, tahliye edilecek hükümlü ve tutukluların takibinin sağlanacağına işaret eden Kalaman, "Sistem sayesinde belirli alanlara gitmekten, belirli yerlere yaklaşmaktan veya belirli alanların dışına çıkmaktan yasaklanma imkanı getirilebilecek.'' ifadelerini kullandı. Kalaman, çalıştayın sonunda düzenlenecek raporu Adalet Bakanlığı'na sunacaklarını bildirdi.
İki yıldan az cezalarda uygulanacak
'Elektronik izleme sistemi'nin kime uygulanacağına ise mahkemeler karar verecek. Nizamettin Kalaman, şu anki mevzuata göre 2 yıl ve altındaki bütün hapis cezalarında, bu sistemi uygulama imkanlarının bulunduğunu belirtti. Kapsamın genişletilmesi yönünde taleplerinin bulunduğunu anlatan Kalaman, şunları aktardı: "Amerika'da üst sınır uygulaması yok. Hakimin takdirine bırakılmış. Kapsamı biraz daha genişletebilirsek, hükümlüler cezaevinde kaldıkları süre içinde 2,5 yılını cezaevinde geçirdikten sonra kalan 2,5 yılını ailesiyle birlikte, işine de gelip giderek, günde iki saat kamu hizmetinde çalışmak suretiyle tamamlama imkanına kavuşabilecek.
Projeyle ilgili olarak Adalet Bakanlığı'na teknoloji danışmanlığı yapan, San Diego State Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yusuf Öztürk, sistemin handikabı olabileceğini ama zaman içinde sistemi uyarlayarak tedbirleri alacaklarını söyledi. Öztürk, "Bunu bir kişi tasarlayıp ideal hale getirmeye çalışıyor. Bin 500 kişi de bunu bozmaya çalışacak. Bu son 20 yıldır dünyanın hemen hemen her ülkesinde yaygın bir şekilde kullanılan bir sistem. Bugün ABD'de GPS ile izlenen kişi sayısı 120 bin civarında. 'Ne kadar kişiye takılıp ne kadar kişi kaçtı' diye baktığınızda bu rakamların minimum seviyede olduğunu göreceksiniz.''
Sinyaller cep telefonundan takip edilecek
Elektronik izleme için kullanılan cihazlardan ilkinde mahkumlar GPS/GPRS tabanlı bir üniteyle takip ediliyor. Bağımsız izleme ünitesi, GPS'ten aldığı sinyallerle yer belirlemesi yapıp, bunu GSM şebekesi üzerinden yer bilgisini izleme merkezine iletiyor. Başka bir cihaz türünde hem GPS aracılığıyla kişinin yeri belirlenebiliyor hem de cihazın izlenen kişi üzerinde olup olmadığı tespit ediliyor. Diğer cihaz ise ev hapsindeki kişiler üzerinde kullanılıyor. Normal telefon hatları üzerinden merkeze bağlı sistem aracılığıyla, kişinin evinde olup olmadığını tespit ediyor.
