Yaşanan dioksin skandalı nedeniyle tüketiciler ise endişeli. Yapılan bir kamuoyu araştırmasına göre, Almanların beşte biri (yüzde 21) skandalın ardından yumurta yemekten vazgeçti. Buna karşın ankete katılanların yüzde 78'i ise sağlık riskine rağmen yumurta yemeye devam ediyor.
“Emnid” adlı araştırma şirketinin elde ettiği sonuçlardan bir diğeri de doğulu Almanların, uzmanların uyarılarını batılı Almanlardan daha az dikkate aldığı. Almanya'nın doğudaki dokuz yeni eyaletinde sadece yüzde 10'luk bir kesimin yumurtadan vazgeçtiği belirtiliyor. Batıdaki eyaletlerde ise bu oran yüzde 23. Araştırma 14 yaş üzerindeki 500 kişiyle yapıldı. Almanya’da dioksin skandalının boyutları büyüyor. Yapılan yeni testler sonucunda skandala neden olan işletmenin hayvan yemlerinde belirlenen yasal sınırın çok üzerinde dioksin maddesinde rastlandı. Tüketiciler endişeli Almanya’da hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin kullandığı belirlenen "Harles & Jentzsch" adlı şirketin yemlerinde yapılan son inceleme sonuçları açıklandı.
Schleswig - Holstein Eyaleti Tarım Bakanlığı, işletmenin yemlerinde yasalarla belirlenen sınırdan 77 kez fazla dioksin maddesine rastlandığını kaydetti. Bakanlık laboratuvar incelemelerinin devam ettiğini belirtti.
Bakanlık daha önce 30 testten elde ettiği sonuçlar ışığında, yemlerin üretiminde kullanılan yağda yasal sınır olarak belirlenen 0.75 nanogram dioksinin 10 kez geçildiğini tespit ettiklerini duyurmuştu.
Boyutları kestirilemiyor
Dioksinin hayvan yemleri yoluyla ne kadar hayvansal gıda maddesine bulaştığı ise tahmin edilemiyor.
Ancak Bakanlık, yaptığı incelemeler sonucunda skandala neden olan “Harles & Jentzsch" adlı işletmenin hayvan yemlerindeki dioksine ilk kez 19 Mart 2010 tarihinde rastlandığını belirledi.
Mart ayında özel bir laboratuvarda yapılan test sonucunda işletmeye ait hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin bulunduğu kaydedildi.
Ancak bundan yetkililerin bilgisi olmaması nedeniyle hayvan yemleri çiftçiler tarafından 10 aydan beri kullanılıyor.
Binlerce çiftlik kapatıldı
Hayvan yemlerine zehirli dioksin maddesinin bulaşması nedeniyle 4 bin 700’den fazla çiftlik kapatıldı. Çiftçiler ise uğradıkları zararın karşılanmasını istiyor.
Almanya'da zehirli dioksin maddesinin ne kadar hayvan yemine bulaştığı hala kesin olarak tespit edilemedi, ancak skandalın boyutları her geçen gün daha da büyüyor.
Bu nedenle Almanya Tarım Bakanlığı, dioksin şüphesiyle ülke genelinde 4 bin 700'den fazla çiftliğin faaliyetlerini durdurdu.
Kapatılan çiftlilerin daha çok Aşağı Saksonya Eyaleti'ndeki domuz çiftlikleri olduğu belirtildi. Faaliyetleri durdurulan çiftliklerden hayvan alımı yasaklandı.
Rheinland-Pfalz eyaletinde de ilk kez yumurtada dioksine rastlandığı kaydedildi. Dioksinli hayvan yemlerinin daha çok kanatlı hayvan ve domuzlara verildiği belirtiliyor. Skandalın ardından Almanya’da yumurta tüketimi geriledi.
Boyutları kestirilemiyor
Dioksinin hayvan yemleri yoluyla ne kadar hayvansal gıda maddesine bulaştığı tahmin edilemiyor.
Ancak Bakanlık, yaptığı incelemeler sonucunda skandala neden olan “Harles & Jentzsch" adlı işletmenin hayvan yemlerindeki dioksine ilk kez 19 Mart 2010 tarihinde rastlandığını belirledi.
Mart ayında özel bir laboratuvarda yapılan test sonucunda işletmeye ait hayvan yemlerinde yüksek oranda dioksin bulunduğu kaydedildi.
Ancak bundan yetkililerin bilgisi olmaması nedeniyle hayvan yemleri çiftçiler tarafından 10 aydan beri kullanılıyor.
Çiftçiler tazminat istiyor
Dioksin bulaştığını bilmedikleri hayvan yemlerine kullanan çiftçiler ise şimdi uğradıkları zararın tazmin edilmesini istiyor.
Alman Çiftçiler Birliği Genel Sekreteri Helmut Born da Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, çiftçilere tazminat ödenmesini isteyerek, bir çiftliğin kapatılması durumunda çiftlik sahibinin "hemen 10 ya da 20 bin euro zarara uğrayabileceğini" belirtti.
“İşletme yasadışı”
Polis ve savcılar da söz konusu işletme ile Uetersen kentindeki "Harles & Jentzsch" adlı yem işletmesinde arama yaparak çok sayıda belgeye el koydu.
Almanya'da kanserojen paniği
Almanya’daki dioksin skandalının boyutları tahmin edilenden yüksek çıktı. Sadece sanayide kullanımına izin verilen yağın, yaklaşık 3000 ton hayvan yemine bulaştığı ortaya çıktı.
Almanya Tarım Bakanlığı, dioksin bulaşmış hayvan yemlerinin, 25 farklı üreticiye satıldığını açıkladı. Yemlerin bu yolla dört eyalete yayılmış olduğu tahmin ediliyor. Bakanlık, dioksinli hayvan yemlerinin, 12 Kasım 2010 tarihinden bu yana ülke içinde dağıtımının yapıldığını tespit ettiklerini açıkladı.
Federal Tarım Bakanlığı'nın açıklamasında, dioksin bulaşmış hayvan yeminin yüzde iki ile yüzde on arasında değişen oranlarda tavuk ve domuz yemlerine karışmış olduğu belirtildi. Bu oranlar yaklaşık 30 bin ila 150 bin ton yeme dioksin bulaştırıldığı tahmin ediliyor.
Üreticiyi sert önlemler bekliyor
Konuyla ilgili soruşturmanın tamamlanması ve daha sert önlemler alınması gündeme getirildi. Thüringen Eyaleti Tarım Bakanı Jürgen Reinholz, Neuen Osnabrücker Zeitung adlı gazeteye yaptığı açıklamada, ocak ayı bitmeden eyalet tarım bakanlarının toplanarak sert önlemler kararlaştıracaklarını kaydetti. Eyalet Tarım Bakanları Konferansı'nın 21-30 Ocak tarihleri arasında Berlin'de yapılması planlanıyor.
Cezai yaptırımlar artıyor
Almanya'da hayvan yemi ve gıda maddesi kontrolleri eyaletlerin yetki alanına giriyor. Thüringen Eyaleti tarım Bakanı Reinholz yasaları ihlal edenlere daha ağır cezalar getirilmesinin planlandığını kaydetti.
Öte yandan eyaletlerarası bilgi alışverişinin güçlendirilmesi ve hayvan yemi üreticilerinin daha sıkı kontrol edilmesi öngörülüyor. Almanya Tüketiciyi Koruma Bakanı Ilse Eigner de hayvan yemi üreticilerine ağır standartlar getirilmesi ve sanayi yağı üreten firmaların, hayvan yemi üreticilerine satış yapmalarının önüne geçilmesi gerektiğini vurguladı.
Tüketiciyi Koruma ve Gıda Güvenliği Federal Dairesi internet sayfasında, 2 bin 700 tondan fazla dioksinli yemin, Schleswig Holstein eyaletindeki Harles&Jentzsch şirketi tarafından 2010 yılının kasım ve aralık aylarında satıldığını bildirdi. Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde ise skandal sonrası yaklaşık 139 hayvan yemi üreticisi önlem amacıyla kapatıldı.
Federal Tarım Bakanlığı, dioksin bulaşmış yem kullanan çiftçilerin ürünlerinin en kısa zamanda piyasadan toplatılacağını açıkladı.
Peki, nedir bu dioksin? Ne kadar zararlıdır?
Dioksinler karbon, hidrojen, oksijen ve klor içeren kimyasal bileşiklerdir. Kimyasal reaksiyonlar örneğin çöpün yakılarak imha edilmesi, çelik, boya ya da benzin üretimi sırasında ortaya çıkar. Ancak dioksin volkan patlamaları ve orman yangınları gibi doğal olaylar sırasında da oluşabilir. Dioksinin yaklaşık 200 kadar renksiz ve kokusuz çeşidi var.
Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü'nden Helmut Schafft'a göre bunlardan sadece 17'si insan sağlığı için tehlikeli olabiliyor. Schafft dioksinlerin genellikle gıda yoluyla özellikle de süt, yumurta, et, balık ve bunlardan elde edilen ürünler yoluyla vucüda alındığını belirtiyor. Çünkü dioksin hayvanlarda da aynı insanlarda olduğu gibi vücuda alındığında yağ dokusunda çoğalmaya başlıyor ve vücut uzun süre bu zehiri atamıyor. Dioksinin solunum yoluyla dioksinin vücuda alınma ihtimali ise çok daha düşük.
Etkileri kişiden kişiye değişiyor
Bu kimyasal bileşiklerin insan vücudunu nasıl etkileyeceği yaş, kilo, dioksinin türü gibi farklı faktörlerle bağlantılı. Schafft dioksinin uzun vadede üreme, bağışıklık, sinir sistemi bozukluklarına ayrıca hormonal bozukluklara neden olduğunu kaydediyor. Kanserojen olan dioksin bunun dışında karaciğerde fonksiyon bozukluğuna, deride klor kaynaklı aknelere veya hızla kilo kaybına neden olabiliyor.
Dioksin bir kez vücuda alındığında, dışarı atılması yedi yıl sürüyor. İnsan vücudu için daha az zararlı olan bir başka dioksinin miktarı ise 20 yılda yarıya indirilebiliyor.
Dioksinden yüzde 100 korunmak mümkün değil. Schafft sadece maruz kalınan dioksin miktarının düşürülebileceğine dikkat çekiyor.
(Deutsche Welle Türkçe)
