Kredilere getirilen yeni düzenleme kapsamında BDDK emlak sektörünü yakından ilgilendiren bir karara imza attı. BDDK, son dönemde başdöndürücü hızla genişleyen konut kredilerinde bankaların 1 Ocak 2011 tarihinden itibaren, evin değerinin yüzde 75'inden fazlasına kredi veremeyeceğini hükme bağladı. Böylece konutun değerinin yüzde 95 hatta yüzde 100'üne kadar kredi veren finansman kuruluşları uyarılırken, bu durum elinde peşinatı ödemeye yetecek peşinatı bulunmayan ve bu nedenle riske girerek yüksek miktarda borçlanacak olan tüketicilerin de cesaretini kıracak.
Düzenleme gerekliydi
Ancak inşaatçılar peşinat sıkıntısının da mevcut yöntemlerle aşılabileceği görüşünde. BDDK'nın kararının gerekli olduğu konusunda hemfikir olan inşaatçılar, yüzde 25'lik peşinat sıkıntısını senetlerle, ara ödemeler haline dönüştürerek aşabilecek. Konut üreticileri "Finansmanı sağlam şirketler, bunu zaten uygulamaktaydı. Şimdi yüzde 25'lik kısım için uygularlar. Yani tüketici peşinatı bankaya değil bize borçlanır" dedi. Yeni kısıtlama yüzde 1, yüzde 0 gibi peşinat uygulayan projeleri değiştirmeyecek ama bankadan borçlanılamayan kısım için ara ödemeler talep edilecek.
Mortgage uzmanları ise kanunda bu oranının zaten yüzde 75 olarak belirlenmesine rağmen kimi bankaların yüzde 95'e varan oranlarda kre-dilendirme yaptığını belirterek "Sistemin sağlığı açısından gerekli bir açıklamaydı, tüm bankacılar artık bunu uygulamak zorundalar" dedi.
IMF'den uyarı
Bir açıklama da IMF'den geldi. IMF raporunda konut kredilerindeki hızlı büyümenin kontrol edilemediği takdirde risk oluşturabileceği savunuldu. İnşaatçılar ve uzmanlar kararı değerlendirdi...
Yüzde 5'i teslimde alırız
Teknik Yapı Holding Başkan YarI dımcısı Umut Durbakayım: "Zaten hali hazırda yüzde 80 kredilendirme yapılıyor, kalan kısım peşinat olarak ödeniyordu. Yüzde 5'lik fark çok fazla sarsıcı olmaz. Bizim uygulamamızda ise yüzde 1 peşinat alıp yüzde 19'luk kısmı vadelendiriyorduk. Şimdi yüzde 24'lük kısmı vadelendiririz. Ya da yüzde 5'lik kısmı daireyi teslim ederken tahsil ederiz, müşteri lehine fırsat oluştururuz."
Can yanmaması için gerekliydi
ING Bank Mortgage Kredi Müdürü Barış Yılmazkaya: "ABD benzeri bir mortgage krizi yaşanmaması ve insanların canının yanmaması için, sektöre çeki düzen verilmesi gerekiyordu. Tüketicinin cebinden sisteme para sokması lazım, hepsini kredi kullandığı zaman gelecek adına riskli. Ben satışları çok fazla düşüreceğini sanmıyorum. Yüzde 95'e varan kredilendirmeyi genelde yatırımcılar kullanıyordu. Cebinden para çıkmadan yatırım yapıp, daire bittiğinde satıyorlardı. Peşinatı olmayan, gelir düzeyi düşük kesim için sorun kredilendirme oranı, faizler veya fiyatlar değil. Onların ödeme gücü düşük, bu nedenle kredi kullanamıyorlar."
Yüksek borçlanma risklidir
Avrupa Konutları İcra Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya: "Biz zaten yüzde 25 peşinatı şart koşuyoruz. Onun için sıkıntı yok. Kaldı ki, vatandaşın riskli bir borçlanma programına imza atmamasında fayda var. Bu kadar uzun vadede yüksek borçlanma yapmak tehlikelidir. Ancak yine de gerekiyorsa senet karşılığı ara ödemeler yapabilirler. Böylece bankaya daha az borçlanırlar."
Ticari yatırımları ciddi sarsar
Dumankaya Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya: "Konut kredilerindeki hızlı gelişimden dolayı gerekli bir tedbirdi. Ama eksper kısmı önemli, bitmiş ev ile bitmemiş ev arasında ayrıştırma yapılmalıydı. Çünkü yeni projelerde fiyatı inşaatçı belirler. Bitenlerde ise bölgede oluşmuş rayiç üzerinden kredilendirme yapılır. Eğer yeni projelerde in' saatçinin fiyatı baz alınmazsa işte o zaman tüketicinin daha fazla peşinat ödemesi gerekebilir. Şu anda düşük peşinatı zorlayan bir durum yok. Müşteri yüzde 75 krediyi bankadan alır, kalan kısmı biz vadelendiririz."
BUGÜN
