Venedik Komisyonu Başkanı Gianni Buquicchio, Türk devletinin artık halkına güvenmeme ısrarından vazgeçmesi gerektiğini söyledi. Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu'nun İstanbul'daki toplantısına davet edilen Buquicchio, Türk halkının gelişmesini engelleyen vesayet rejiminin değiştirilmesi gerektiğini söyledi. "Yeni anayasa ışığında Türkiye'de demokratikleşme süreci" başlıklı bir konuşma yapan Buquicchio, Türkiye'nin acilen yeni bir anayasaya ihtiyacı olduğunu vurgularken, "Türk devleti artık halkına güvenmeme ısrarından vazgeçmeli." dedi.
Siyaset bilimcilerin 1982 Anayasası'nı "vesayet demokrasisi" olarak tanımladıklarına işaret eden Venedik Komisyonu Başkanı, "Demokratik yollardan seçilen kurumlar asker, yüksek bürokrasi ve yüksek mahkemelerin nüfuzu altında tutulmaktadır. Bu sisteme hakiki demokrasi dememiz mümkün değildir." İfadelerini kullandı.
Gianni Buguiccho, 1982 Anayasası'nın devleti ve laikliği korumayı merkeze aldığını kaydetti. Çok kapsamlı yasakların "devleti halkına karşı koruma" anlayışına hizmet ettiğini vurguladı. Birçok defa tadil edilmesine rağmen 1982 Anayasası'nın ruhunu muhafaza ettiğini söyledi. Ayrıca devletin bölünmez bütünlüğünün korunması adına Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde genellikle mâhkum olduğunu hatırlattı.
12 Eylül'de kabul edilen anayasa paketi öncesi Anayasa Mahkemesi üyelerinin tespitinde Meclis'in hiçbir etkisinin olmamasını "vesayet rejimine" örnek gösteren Venedik Komisyonu Başkanı, ordunun hâlâ AB üyesi ülkelerde tahayyül edilemeyecek kadar siyasi roller oynadığına işaret etti. Reformlara rağmen Genelkurmay Başkanı'nın ve Milli Güvenlik Kurulu'nun hâlâ birçok yetkiye sahip olduğunu vurgulayan Buquicchio, "Askeri mahkemeler hâlâ çok kuvvetli. Askeri mahkeme kararları hâlâ sivil mahkemelerde temyiz edilemiyor." dedi. Anayasa'nın değiştirilemez maddelerinin mevcut şekliyle muhafaza edilmesinden yana olmadıklarını söyleyen Venedik Komisyonu Başkanı, "Ancak eğer bu maddelerle ilgili tartışma mutabakatı zorlaştıracaksa ya da halkın laik sistemle ilgili endişelerini artıracaksa böyle de kalabilirler." dedi. Venedik Komisyonu Başkanı, net ifadelerle başkanlık sistemine karşı çıktı. Türkiye'yi başkanlık sistemine götürecek adımların otoriter eğilimler üretebileceğine işaret eden Buquicchio, böyle bir adımın Türkiye demokrasisi için geriye gitmek manasına geleceğini söyledi.
Kaynak: Zaman
