Haber Merkezi / TİMETURK
İngiliz The Guardian gazetesi, İran'ın bir yıldır kurulmayan Irak hükümetinin yeniden kuracağını kaydetti. Guardian gazetesin'den Martin Chulov'un yazdığına göre İran, Irak’ta ikinci dönem için başbakan olma mücadelesi veren Nuri El Maliki’yle Mukteda El Sadr arasında bir ortaklık anlaşmasının oluşturulmasında etkili rol oynadı.
Suriye, Lübnan Hizbullah’ı ve Şii dünyasının önemli otoritelerinin müdahil olduğu bu anlaşma Maliki’ye yeniden liderlik yolunu açıyor. ABD Irak’la olan ilişkilerini Askeri tahakkümden sivil ortaklığa çevirmeye çalışırken bu anlaşma İran’ı Irak’taki ABD çıkarları karşısında bir tampon konumuna yerleştirdi.
ABD Irak’tan son muharip kuvvetini de çekerken arkasında bir politik vakum bıraktı. Kaynakların söylediğine göre İran bunu bir fırsat olarak görüyor. Önemli bir kaynağın söylediğine göre; “Bu zamana kadar İranlılar harekete geçmek için beklemedeydi. Şimdi ABD’lilerin Irak'tan huzurlu bir şekilde ayrılmasına izin vermeyecekler.”
ABD muharip güçlerinin çekilmesin hemen ardından İran’ın Kum şehrinde sürgün olarak yaşayan Sadr’a İran tarafından Maliki karşısındaki şiddetli muhalif konumunu gözden geçirmesi telkin edildi. Sadr’ın partisi seçimde %10 oy alarak kurulacak bir hükümette anahtar bir role sahip olmuştu.
İran’ın bu hamlesinden sonra Maliki görevlendirdiği yetkilileri İran’ın Kum şehrine gönderdi. Hizbullah’ın politbürosundan yüksek rütbeli kişilerin de katıldığı görüşmeler yapıldı. Bundan sonraki üç hafta içerisinde İran devlet başkanı Ahmedinejad Şam’da Suriye devlet başkanı Beşar Esad’le bir araya geldi.
Bu iki saatlik görüşme Esad’ın Maliki hakkında ki görüşlerini değiştirmek için önemliydi. İki devlet başkanı da 15 aydır konuşmuyordu. Maliki’nin Suriye’yi "silahlı gruplara" yataklık etmekle suçlamasının ardından iki ülke karşılıklı olarak büyük elçilerini çekmişti. Sadr’ın Maliki’yi destekleyeceğinin açıklanmasının ardından Esad Tahran’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Başka iki önemli Şii manevi liderin de Sadr’ın bu açıklamasını desteklediğine inanılıyor.
Washington’la Bağdat arasında 2011 yılında ABD askerlerinin çekileceği yönünde imzalanan anlaşmanın da Şeyh Nasrallah tarafından izlendiği belirtildi.
Bir kaynaktan edinilen bilgiye göre, Maliki onlara gelecek yılın sonunda askerlerin çekilmesinin ardından hiçbir Amerikan ya da İngiliz faaliyetinin devamı noktasında bir anlaşma imzalamayacağını söyledi.
ABD ve Irak arasındaki güvenlik ilişkileri henüz daha müzakere edilmeyi bekliyor ve ABD’nin en Irak’ta en azından bir askeri üssü muhafaza etmeyi ümit ettiğine inanılıyor.
ABD yetkilileri eğer hükümette Sadr önemli bir rol üstlenirse duruma müdahil olmalarını yeniden gözden geçireceklerini belirttiler.
İyad Allawi,”ABD’nin Irak’ta uyguladığı politikalar İran’ kontrolünü kolaylaştırdı. Biz ABD işgali altında bulunmaktan İran işgali altına girmiş bulunuyoruz” dedi.
Obama yönetiminden yüksek rütbeli bir yetkili “Irak egemen bir ülke ve biz bu tartışmalara müdahil olacak bir parti değiliz. Irak’ın komşuları eğer yapıcı bir rol oynayacaklarsa biz bunu olumlu karşılarız. Ama eğer yıkıcı bir etki olursa bunu kınarız” şeklinde konuştu.
Maliki bugün Tahran’a giderek Ahmedinejad’la bir araya gelecek. Geçen hafta da Suriye’yi ziyaret ederek Esad ile ilişkileri yumuşatmak için görüşmüştü.
