NATO’nun en yüksek rütbeli komutanlarından birisi küresel ısınmanın ve doğal kaynakları elde etmek için girişilen rekabetin Kuzey Kutbunda bir çatışmaya yol açabileceği uyarısında bulundu.
Amiral James G Stavridis tarafından yapılan bu değerlendirme bugün (Çarşamba) NATO ülkeleri tarafından yapılacak olan ‘Kuzey Kutbu’nda çevre güvenliği müzakereleri' toplantısından hemen önce geldi.
Rus liderlerin de katılımıyla bir ‘çalıştay’ formatında gerçekleştirilecek olan bu müzakereler, ikinci bir soğuk savaşı önlemek amacıyla Moskova ile bir diyalog yaratma teşebbüsü olarak görülüyor.
Stavridis, “Kuzeydeki bu anlaşmazlık şimdilik barışçıl bir şekilde ele alınıyor ama yaşanmakta olan iklim değişikliği ile birlikte önümüzdeki yıllarda, daha kolay bir şekilde erişime hazır hale gelen bu kaynaklara ulaşma arzusu bu dengeyi tersine çevirebilir” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
ABD donanma amirali, askeri kuvvetlerin burada önemli bir rol oynayacağına inanmakla birlikte, asıl mücadelenin ticari ve diğer bazı çıkarlar çerçevesinde şekilleneceğini düşünüyor.
Stavridis “İklim değişikliklerinin ortaya çıkardığı bu yeni çıkarlar ve bu mevcut durum karşısında yapılması gereken akıl yürütme bugünün küresel liderlerini yeniden bir hesap yapmaya ve Kuzey Kutbu’nun bir çatışma alanına dönmekten ziyade, bir işbirliği alanı olarak kalmasını sağlamak için çabalarını birleştirmeye sevk etmeli” şeklinde devam etti.
Scott Polar enstitüsünde gerçekleşecek olan bu müzakerelerin önemi, Kuzey Kutbu çevresinde meydana gelmekte olan değişimin hızı ve buzul parçalarının erimeye başlaması neticesinde erişime hazır hale gelen petrol ve diğer doğal kaynakların ortaya çıkması nedeniyle daha da arttı.
Son haftalarda Cairn Enerji, Greenland’da ilk petrol ve gaz keşfini ilan etti ve bu şirkete bir maden çıkarma lisansı verilmek üzere. Rusya ve Norveç’ten kuzeye doğru olan bölgelerde de gaz üretmek için buna benzer girişimler var. Bütün bunlar BP’nin Meksika Körfezine yayılan petrolünün gölgesinde gerçekleşiyor.
Rusya Başbakanı Vilademir Putin iki hafta önce Moskova’da uluslar arası bir forumda Kuzey kutup bölgesiyle ilgili olarak bizim “ortak mesuliyetlerimizden” bahsetti. Putin, erimekte olan buzulların petrol ve diğer minarelere ulaşım imkanıyla yeni deniz taşımacılığı yolları sunduğunun farkında. Ancak Kuzey Kutbu bir “işbirliği ve diyalog” bölgesi.
Uzmanlar yüzleşilmekte olan durumun, Arktik Okyanusunda milli ve ortak çıkarları, tüm insanlığın çıkarları çerçevesinde bir dengeye oturtmak olduğunu belirtiyorlar.
Kuzey Okyanusunda milli güvenlik amacıyla bulundurulan uzun menzilli stratejik füzeler ve bunun gibi diğer askeri mühimmatlar bugün, soğuk savaş döneminde olduğundan daha az tehlikeli değil. Gerçekte Arktik Okyanusunda soğuk savaş hiç sona ermedi.
Çalıştaydaki ilk konuşmacılardan birisi Rus Bilim Akademisinden katılan Alexander Vylegzhanin. Onu takiben ABD elçisi Kenneth Yalowitz, Avrupa Parlementosu eski başkanı Dianna Wallis ve Kanada yüksek komiseri James Wright konuşacaklar.
Aynı zamanda İngiltere, Danimarka, Finlandiya, İzlanda ve Norveç gibi ülkelerinde dahil olduğu 16 değişik milletten delegeler de bu toplantıya katılacak.
Akademisyenler, hükümet yöneticileri, politikacılar ve endistüri temsilcilerinin katılımı ile çeşitli disiplinler arasında geçekleşecek olan bu çalıştay, Arktik Okyanusunda işbirliğini yerleştirerek muhtemel çatışmaları önlemek için atılmış olan en önemli adım olacak.
Kuzey kutbundaki buzulların erimesi küresel bir endişe kaynağı çünkü bu gelişme şimdiye kadar donmuş bir vaziyette duran Arktik Okyanusundaki jeopolitik dengeyi değiştirme potansiyeline sahip.
