Türkiye'nin geçmiş referandum tercihleri

Anayasal düzenlemelere ilişkin ilk referandum 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesinin ardından hazırlanan 1961 Anayasası için yapıldı. 9 Temmuz 1961’deki halk oylamasına katılım oranı yüzde 81 oldu. Yeni anayasa sandık başına giden seçmenin yüzde 38,3 ‘‘Hayır’’ oyuna karşılık, yüzde 61,7’inin ‘‘Evet’’ oyuyla kabul edildi. Böylece, Kurucu Meclis tarafından 27 Mayıs 1961 tarihinde benimsenen yeni anayasa halk tarafından kabul edilmiş oldu. Türk seçmeni, bundan 21 yıl sonra, yine bir askeri müdahalenin ardından, ‘‘1982 Anayasası’’nın halkoyuna sunulması üzerine ikinci kez sandık başına gitti.

İkinci referandum, 1980 askeri müdahalesinin ardından hazırlanan 1982 Anayasası için 7 Kasım 1982’de yapıldı. Katılım oranının yüzde 91.3 olduğu halk oylamasında, sandık başına giden seçmenlerin yüzde 91.4’ü ‘‘Kabul’’, yüzde 8.6’sı ‘‘Ret’’ oyu kullandı. 1982 Anayasası, sonuçların açıklanmasıyla 9 Kasım 1982’de yürürlüğe girdi.
Türkiye’deki 3. halk oylaması, 1982 Anayasası’nın Geçici 4. Maddesi ile getirilen siyasi yasakların kalkıp kalkmaması konusunda 6 Eylül 1987’de yapıldı. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) 12 Eylül 1987’de açıkladığı sonuçlara göre, halk oylamasına katılım oranı yüzde 93.6 oldu. Geçerli oyların yüzde 50.2’si ‘‘Evet’’, yüzde 48.8’i ‘‘Hayır’’ çıktı.
Türk seçmeninin önüne 4. kez getirilen halk oylamasının konusunu ise Anayasa’nın 127. maddesindeki yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınıp alınmaması oldu. Bu halk oylaması 25 Eylül 1988’de yapıldı. Katılım oranının yüzde 88.8 olduğu bu halk oylamasında seçmenlerin yüzde 65’i değişiklik için ‘‘Hayır’’, yüzde 35’i ‘‘Evet’’ oyu kullandı. Böylece, yerel seçimlerin erkene alınması için Anayasa’nın 127. maddesinde öngörülen değişiklik kabul edilmedi; 13 Kasım 1988’de gerçekleştirilmesi öngörülen erken yerel seçim yapılmadı.

Anayasal metinlere ilişkin 5. halk oylaması ise 21 Ekim 2007’de yapıldı. Cumhurbaşkanının halk tarafından ve 5 artı 5 sistemiyle seçilmesini öngören düzenlemenin de arasında yer aldığı Anayasa değişiklikleri 22 Temmuz’daki milletvekili seçiminin ardından halk oyuna sunuldu.
Katılım oranının yüzde 67.5 olduğu bu oylamada geçerli oyların yüzde 68,95’i ‘‘Evet’’, yüzde 31,05’i ise ‘‘Hayır’’ yönünde oldu ve böylece anayasa değişikliği kabul edildi. Türk seçmeni, 12 Eylül askeri müdahalesinin otuzuncu yılında, anayasalar düzenlemelerle ilgili 6. kez sandık başına gitti. Halk oylamasında 49 milyon 446 bin 269 seçmen toplam 151 bin 546 sandıkta oy kullandı. Yüzde 77’lik katılımın olduğu oylamada yüzde 58 ‘evet’, yüzde 42 ‘hayır’ oyu çıktı.

Türkiye'nin geçmiş referandum tercihleri

Türkiye’de anayasal düzenlemelerle ilgili olarak bugüne kadar 6 defa halk oylaması yapıldı. Bunlardan 5’inde evet oyu çıktı