Türkiye, değişimin arefesinde

İran'da yayımlanan Kuds gazetesinin 13 Eylül 2010 tarihli internet sayfasında, Mecid Safatac imzasıyla ve yukarıdaki başlık altında yer alan Farsça haberde şunlara yer verildi;

Birçok yorumcunun, referandum sonucunun ülkenin geleceği için önemli bir adım sayıldığını söylediği bir dönemde Türk halkı, anayasa değişikliğiyle ilgili referandum için sandıklara gidiyor.

Türkiye, geçen yıllarda ve özellikle Necmettin Erbakan'ın iktidara gelmesinden ve sonraki olayların ardından önemli değişimlere şahit oldu. En önemlisi de halkın, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin yanında İslam'a olan büyük ilgisiydi. Geçen yıllarda, askerlerin Türk iktidar sisteminde aşırı nüfuzu vardı. Buna göre Anayasa Mahkemesi, aldığı bir kararla İslamcıların lideri sayılan Necmettin Erbakan'ın partisini kapattı ve Erbakan'a da göre siyasi yasak getirdi.

Bugünlerde bel kemiği sorunu nedeniyle hastalıkla boğuşan Erbakan, hâlâ Türk İslamcılarının önde gelen siması olarak biliniyor. Erbakan, geçen seçimlerde Saadet Partisinin kazanması için çok çalıştı.

Gerçek şu ki Türk halkının yüzde 98'ini Müslümanlar oluşturuyor. Bu yüzden anayasa reformunu destekleyenlerin zaferini tahmin etmek zor bir iş değil. Bu arada anketler de Türk halkının yüzde 60'ının bu değişikliklere olumlu oy vereceğini gösteriyor. Ancak bu zaferin, Türk İslamcılar için nihai adım olduğu söylenemez. Çünkü İslamcıların çeşitli boyutlarda istedikleri aşamaya varmaları için daha çok yol var.

Bu arada bu seçimler yolun sonu olmazsa da bunun demokrasi ve siyasi gelişme için çok uygun bir ortam olduğunu söylemek mümkün. Şu anki şartlarda İslamcıların en önemli kaygısı, Müslüman partilerin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılması. Anayasa reformu, bu sorunu bertaraf etti. Bundan önce Saadet ve Refah Partileri söz konusu mahkeme tarafından kapatıldı.

Anayasa değişiklik paketinin en önemli maddesi, askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmalarına imkân sağlayan ve üst düzey askerlerin dokunulmazlıklarını kaldıran 16. maddedir. Bundan böyle Türk askerlerinin, yasa dışı davranışlarında bulunmaları durumunda dokunulmazlıkları olmayacak.

Reform edilen diğer önemli bir madde, 23. maddedir. Bu da Anayasa Mahkemesinin yapısındaki değişikliği içeriyor ve mahkemenin hâkim sayısını 11'den 17'ye çıkartıyor. Bunlardan üçünü meclis, 14'ünü de diğer kurum ve kuruluşlar seçiyor ve nihai kararı da cumhurbaşkanı veriyor.

Bu kararlarla askerlerin gücü hissedilir biçimde azalacak ve İslamcı partiler daha özgür hareket edebilecek. Aynı zamanda bir hususu da göz önüne almak gerekir: Ordu ve anayasa değişikliğine karşı çıkanlar Türk düzeninde hâlâ büyük güce sahiptir. Bu yüzden, güçlerini kullanarak anayasa değişikliğinden sonra kriz yaratabilmeleri uzak bir ihtimal değil. Bu krizler darbe düzeyinde olmazsa da yeni değişimlerin yapılması için bir engel sayılabilir.

Tabii, halkın referanduma "evet" oyunun, muhalefet partilerinin çelme takmalarını engellemede büyük etkisi olabilir. Belirtildiği gibi, anketler bu oranı yüzde 60'ın üzerinde gösteriyor. Ancak sonuçlar açıklanıncaya kadar bu konuda kesin bir görüş bildirmek mümkün değil.

BYEGM