Dünya medyası Türkiye'yi konuşuyor
Karar sadece Türkiye'de değil dünyada yankı buldu. Dünya basını referandum sonuçlarına geniş verdi. İşte en çarpıcı cümlelerle referandum yorumları...
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-09-13 14:37:00
Türkiye’de koalisyon hükümetini istemeyen yabancı yatırımcıların sonuçtan memnun olacağı belirtildiği haber ve yorumlarda referandumun CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu için “darbe” oluşturduğu savlarına da yer verildi.
NEW YORK TİMES: “KESKİN İDEOLOJİK AYRIŞMALARI KÖRÜKLEYECEK”
New York Times, “Türk reformları geniş bir marjinle onaylandı” başlıklı haber analizinde analistlere dayanarak sonucun hükümetin gelecek yıl genel seçimi kazanma olasılığını güçlendireceğine işaret ederken “Ancak aynı zamanda derin bir biçimde kutuplaşmış bu ülkedeki keskin ideolojik ayrışmaları körüklemesi bekleniyor” diye yazdı. Batılı diplomatların referandum sonucunun da “Başbakan Erdoğan’ın giderek daha iddialı hale gelen dış politikasını da cesaretlendireceği”ni söylediklerine de dikkat çeken gazete, Avrupa Komisyonu’nun önerilerin değişikliklerini desteklerken AB yetkililerinin değişikliklerin yargı siyasallaştırması ve ülkeyi kutuplaşması kaygılarını ifade ettiklerinin altını çizdi.
WALL STREET JOURNAL: “YATIRIMCILAR SONUCU OLUMLU KARŞILAYACAK”
ABD’nin en çok satan gazetesi Wall Street Journal da, referandumun sonucu “Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve İslami eğilimli hükümetine sürpriz büyük destek” derken oylamanın, her iki tarafça “Türkiye’nin geleceğini belirlemeye yönelik mücadelede kilit bir muharebe olarak nitelendirildiği”ni kaydetti. Paketin geniş destek sağlayan unsurların yanı sıra “tartışmalı iki değişikliği”ni de içerdiğini belirterek Anayasa Mahkemesi ve HSYK ile ilgili maddelere vurgu yapan gazete, “Ekonomistler ve işadamları, yatırımcıların muhtemelen Sayın Erdoğan’a net bir destek oyunu olumlu karşılayacaklarını söylediler” diye yazdı.
WASHİNGTON POST: “LAİKLER İLE AKP ARASINDAKİ MÜCADELEDE SON HAMLE”
Washington Post, referandumun sonucunu “ülkenin liderine güveni”nin işareti olarak değerlendirirken “Referandum, Türkiye’nin laik kurumları ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kökleri İslam’da olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) arasında siyasi mücadeledeki son hamle oldu” yorumunu yaptı. Gazete “Paketi reddeden yüzde 42 oranındaki seçmenin birçoğu, AKP’nin, Türkiye’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün laik reformlarının reddini de içermesinden korktukları daha İslamcı bir gündemi izlemek için özgür olmasından kaygı duyuyor” dedi.
LA TİMES: “OY HARİTASI BÖLÜNMÜŞ BİR ÜLKEYİ GÖSTERDİ”
Referandum sonuçlarının AKP’nin beklentilerinin biraz üstünde olduğuna dikkat çeken Los Angeles Times ise, “TV ekranlarındaki oy haritaları, bölünmüş bir ülkeyi gözlerin önüne serdi” derken “Kürt azınlığının, büyük ölçüde boykot çağrısına kulak astığı”na da işaret etti.
BOSTON GLOBE: “ONAY AB’YE KATILMA HEDEFİNİ GÜÇLENDİRİYOR”
ABD’nin önemli gazetelerinden Boston Globe de, “Onayın, AB’ye katılma hedefinin güçlendirdiği gibi görülüyor” başlıklı haberinde “Türkler, ordu dönemindeki anayasada geniş değişikliklerin yapılmasını, hükümet tarafından, sorunlu AB’ye katılma hedefinin doğrultusunda, tam demokrasiye yönelik bir atılım gibi sunulan bir referandumda onayladı” şeklinde yazdı.
FİNANCİAL TİMES: “YATIRIMCILARI YÜREKLENDİRECEK SONUÇ, KILIÇDAROĞLU İÇİN DARBE”
Ekonomi gazetesi Financial Times, referandumun sonucunun, gelecek yıldaki seçimlerde üçüncü bir dönemde çoğunluk parti olabilmek amacıyla halktan yetki alma hamlesini başlatacak olan Erdoğan için güçlü bir destek olacağını vurguladı. Erdoğan’ın zaferinin, “AKP’yi, onun olası alternatifi olan güçsüz koalisyondan daha olumlu değerlendiren uluslar arası yatırımcıları yüreklendireceği”ni de belirten gazete, ancak sonucun “Kemal Kılıçdaroğlu için bir darbe olacağı” savını da öne sürdü.
GUARDİAN: “SONUÇ KILIÇDAROĞLU İÇİN KİŞİSEL YENİLGİ”
Seçmenlerin, “bir zamanlar kudretli laik kurumları kontrol altına almaya yönelik pakete destek verdiğini belirten The Guardian da, sonucun baş başa bir yarış olacağı yönündeki tahminleri mahcup ettiğini de yazdı. Referandum kampanyasını “bölücü” olarak nitelendirilen haberde “Sonuç Kılıçdaroğlu için kişisel bir yenilgi oldu” görüşü de dile getirildi.
TELEGRAPH: “ERDOĞAN’IN DENGELENMEMİŞ YETKİYİ BİRİKTİRDİĞİ KORKULARI ARTTI”
Türk seçmenlerinin pakete büyük bir destek verdiğini belirten The Daily Telegraph gazetesi, değişiklikler için “Türkiye’nin AB hedefini güçlendiriyor ancak İslami Başbakanın dengelenmemiş yetkileri biriktirdiği korkularını da artırıyor” görüşünü öne sürdü.
BBC: “REFERANDUM SONUCU BATI’DAN DESTEK ALDI
İngiliz yayın kurumu BBC de, “Türk reform oyu, Batı’dan destek aldı” başlığını kullandığı haberinde ABD ve AB’nin referandumun sonucunu olumlu karşılayan açıklamalarına dikkat çekerken “Muhalefet, kökleri İslam’da olan iktidar partisinin yargı üzerinde tehlikeli denetim düzeyleri arayışında olduğunu öne sürüyor” dedi.
İNDEPENDENT: “SONUÇ SEÇİM İÇİN KİLİT GÖSTERGE”
Referandumun sonucunun gelecek yıl seçimleri kimin kazanacağının “kilit bir gösterge” olarak görüldüğünü kaydeden The İndependent gazetesi ise, Erdoğan’ın iktidara geldiğinden bu yana ordunun gücünü kısalttığını, CHP tarafından laikliğini baltalamakla suçlandığı yorumunu yaptığı haberinde “CHP, yeni lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun yönetiminde canlanmış bir siyasi güçtür ve Türk laiklik versiyonu için büyük gayretle kampanya yürüttü” diye yazdı.
ANP: TÜRK HÜKÜMETİ REFERANDUMU KAZANDI
Anayasa değişikliğiyle ilgili halk oylamasının sonucu, Hollanda basınında da "Türk hükümeti referandumu kazandı" başlığıyla geniş yankı buldu.
Hollanda Ulusal Ajansı (ANP), seçmenlerin yüzde 58’inin "askerler ve yargıçların gücünün azalması yönünde oy kullandığını" yazdı.
Haberde, Türkiye'deki anayasanın, askeri darbe döneminde hazırlanmış bir anayasa olduğu vurgulanırken, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, "bireyi merkeze yerleştiren" bir yaklaşım benimsediği belirtildi.
ANP ajansına değerlendirmede bulunan eski Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Joost Lagendijk, sonuçları "memnuniyet verici" bulduğunu kaydetti.
VOLKSKRNAT: ERDOĞAN'IN ELİ DAHA GÜÇLENDİ
Volkskrant Gazetesi de, “Türk halkının çoğunluğu tartışmalı anayasa değişikliğini onayladı” başlığıyla haberi yayımladı. Anayasa değişikliğiyle askerin gücüne sınırlama getirildiği, yargıç atamasında Cumhurbaşkanı ve TBMM'ye bundan sonra daha çok hak tanındığı da yazıldı.
Gazete, Başbakan Erdoğan’ın referandum sonuçlarının ardından yaptığı konuşmaya da geniş yer verdi. Başbakan Erdoğan'ın, “Evet" diyenlerin de "Hayır" diyenlerin de kazandığı, sonuçların, herkes için daha çok demokrasi anlamına geldiği yönündeki sözleri de gazetede yer aldı.
Telegraaf gazetesi de, Hollanda’da yaşayan çok sayıda Türk’ün referandumda oy kullanmaya gittiğini yazdı.
Referandum haberlerine geniş yer veren Radyo 1 kanalı ise, alınan sonucunun "Türkiye’yi AB üyeliğine daha da yaklaştırdığı" değerlendirmesinde bulundu.
AB Komisyonu’nun konuya ilişkin değerlendirmesine değinen radyo, ABD Başkanı Barack Obama’nın, Başbakan Erdoğan’ı telefonla arayarak tebrik ettiğini de duydurdu.
İSLAMCI BAŞBAKANIN ELİNDE FAZLA GÜÇ TOPLANDI KAYGISI
Daily Telegraph sonucun Türkiye'nin Avrupa Birliği iddiasını güçlendireceğini, ancak İslamcı bir başbakanın elinde çok fazla güç topladığı kaygılarını da beraberinde getireceğini belirtmiş.
Emekli büyükelçi Faruk Loğoğlu'nun görüşlerine de yer vermiş gazete. Muhalefetin bunu bir güvenoylamasına dönüştürmesi nedeniyle sonuçların toplumu daha da kutuplaştıracağını söyleyen Loğoğlu ekliyor:
"İktidar partisi muhalefete daha az duyarlı hale gelecek. Muhalefet ise hükümetin altını oymak için daha sert bir söylem ve yaklaşım kullanmaya başlayacak. Ne kadar inkar etse de, AKP bunu bir güvenoyu olarak görecek ve genel seçime bunun rahatlığıyla girecektir."
Daily Telegraph'a göre referandumun en önemli sonucu ise kendini dış politakada gösterebilir. Referandumun, Türkiye'nin Batı yanlısı tutumunu terk edip İran gibi komşularıyla yakınlaşması konusunda Başbakan Erdoğan'ın elini daha da güçlendireceğini belirtiyor gazete.
HALK OYLAMASI İTALYAN BASININDA
Anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasının sonuçları İtalyan basınında da geniş yankı buldu ve halkın yüzde 58'inin "Evet" oyu verdiği halk oylamasının, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için bir "zafer" anlamına geldiği yorumları yapıldı.
İtalya'nın en önemli günlük gazetelerinden Corriere della Sera, halk oylamasının sonucunu, "Türkiye'de Erdoğan'ın zaferi. Anayasa reformuna evet" başlığıyla duyurdu. Haberde, Başbakan Erdoğan'ın, halk oylamasının sonucunu, "yeni bir milat" olarak nitelediğine de işaret edildi.
AB'nin halk oylamasının sonucuna yaklaşımı da, "AB'den alkış: Doğru adım atıldı ama gerçek sınav şimdi başlıyor" sözleriyle anlatıldı.
ELİF ŞAFAK: "HALK ARTIK DARBE İSTEMİYOR"
Corriere della Sera, İtalya'da en çok tanınan Türk yazarlar arasında yer alan Elif Şafak'la halk oylamasına dair bir söyleşiye de yer verdi. Gazetede "Evet" oyu verdiği belirtilen Şafak'ın, "Bizdeki İslam, Avrupa demokrasileriyle yan yana yaşayabilir. Artık şu apaçık ortada: Halk artık darbe istemiyor" sözleri yer aldı.
La Repubblica gazetesi de "Türkiye'de halk oylaması. Erdoğan kazandı" başlığıyla sunduğu ana haberinde, "Anayasa değişikliğine 'Evet' denildi. Artık askerlerin gücü azalmış olacak" ifadelerine yer verdi.
La Repubblica gazetesi Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile yaptığı özel söyleşiyi de, "Avrupa ve sivil haklar: Artık ülkem için yeni bir dönem başlıyor" başlığıyla sundu.
Halk oylamasının sonucunu "Türkiye 'Evet' dedi. Zafer, Erdoğan'ın" başlığıyla duyuran La Stampa gazetesi, yorum yazısının başlığında "Erdoğan'lı Türkiye yeni bir sayfa açıyor" ifadesini kullandı.
Merkez sağ çizgideki Il Giornale, halk oylamasına ilişkin haberi, "Türkler laikçi askerlerin gücünü aldı" başlığıyla verdi.
HALK OYLAMASI İNGİLİZ BASININDA
Türkiye'de yapılan anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasının sonuçları, İngiltere basınında da Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için "zafer" olarak değerlendirildi.
Financial Times gazetesi, sonucun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için "zafer", CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu için ise bir "darbe" niteliğini taşıdığını yazdı.
Referandumun AK Parti için bir sınav olduğunu kaydeden gazete, sonuçların birçok kamuoyu yoklamasının aksine açık bir farka işaret ettiğini ve bunun gelecek yılki seçimlerde üçüncü kez tek başına iktidar olmaya hazırlanan Başbakan Erdoğan'a güçlü bir destek sağlayacağını belirtti.
"Seçmen anayasa değişikliklerine destek verdi, askerler ve hakimler kaybetti" başlığını atan Guardian gazetesi de, sonuçların AK Parti için beklenmedik ölçüde kolay bir zafer olduğunu bildirdi.
Türkiye'nin büyük bir siyasi dönüşümün eşiğinde olduğunu kaydeden gazete, sonuçların aynı zamanda CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun mağlubiyeti olduğu yorumunu yaptı.
Times gazetesi de "Seçmen yeni anayasaya destek verdi, ordu savaşı kaybetti" başlığını atarak, "sonucun Türkiye'nin askerci geleneğine büyük bir darbe ve seçimden bir yıl kadar önce Erdoğan'a yönelik bir güvenoyu olarak görüldüğünü" belirtti.
Anayasa değişikliğinin, 1980 darbesi liderlerinin yargılanması önündeki engeli kaldırdığını da kaydeden gazete, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in yargılanacağına pek kimsenin inanmadığını ancak bundan sonra darbeler için caydırıcı olacağını yazdı.
Independent gazetesi de, oylama sonucunu hükümetin zaferi olarak yorumladı ancak iki oy arasındaki farkın çok açık olmadığına işaret etti. Gazete, "1923'ten beri iktidarı elinde tutan laik ve otoriter elitin destekçileriyle, AK Parti hükümeti arasındaki güç mücadelesi devam edecektir" yorumunu yaptı.
Halk oylaması sonucunun, Türkiye'nin AB üyelik müzakerelerini güçlendireceğini yazan Daily Telegraph da, emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu'nun görüşlerine yer verdi.
Muhalefetin bunu bir güven oylamasına dönüştürmesi yüzünden sonuçların toplumu daha da kutuplaştıracağını belirten Loğoğlu, şunları ifade etti:
"İktidar partisi muhalefete daha az duyarlı hale gelecek. Muhalefet ise hükümetin altını oymak için daha sert bir söylem ve yaklaşım kullanmaya başlayacak. Ne kadar inkar etse de, AK Parti bunu bir güvenoyu olarak görecek ve genel seçime bunun rahatlığıyla girecektir."
Halk oylamasının en önemli sonucunun dış politikada ortaya çıkabileceğini kaydeden Daily Telegraph, "Türkiye'nin Batı yanlısı tutumunu terk edip, İran gibi komşularıyla yakınlaşması konusunda Başbakan Erdoğan'ın elini daha da güçlendirebileceğini" savundu.
Bu arada, BBC ve Sky gibi İngiliz kanalları da halk oylamasının sonuçlarına yer vererek, ABD ve AB'nin sonucu memnuniyetle karşıladığını kaydetti. BBC, "halk oylaması sonucunun, laik ve dindar Türkler arasındaki kutuplaşmayı bir kez daha gözler önüne serdiği" yorumunu yaptı.
AVRUPA BASINI DA REFERANDUMU AYRINTILARIYLA İZLEDİ
Fransız gazeteleri Le Liberation, Le Figaro ve Le Monde'un internet siteleri haberi son dakika gelişmesi olarak duyurdu.
İspanyol El Pais haberinde İstanbul'daki yağmurdan, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamamasına ve doğu illerindeki boykota kadar referanduma ilişkin ayrıntılara yer verdi.
Referandum komşuda da yankı buldu. Atina, sonuçtan memnun. Yunan hükümetine yakın çevreler, "Türk halkı demokratik reformlarda ilerleme konusunda kararlılığını gösterdi" yorumunu yaptı.
Yunan televizyonları ise beklenenden yüksek çıkan 'evet' oranına değindi. Haberlerde, "Erdoğan'ın kazanması bekleniyordu ama yüzde 58 'evet' sürpriz oldu" denildi.
İsveç basını, Türkiye'de bugün yapılan referandumun sonuçlarına geniş yer verdi.
İsveç Haber Ajansı TT, anayasa değişikliği ile ilgili yapılan oylamadan sonra geçtiği ilk haberinde, Türk halkının anayasa değişikliğine yüzde 58'lik bir oran ile "evet" dediğini yazdı.
Haber Ajansı haberinde, "evet" oyunu Türk hükümeti ile birlikte Avrupa Birliği'nin de beklediğini yazdı. Haberde ayrıca, Avrupa Birliği'nin anayasa değişikliğini, Türkiye'nin birliğe üyelik yolunda modernleşme alanında atılmış bir adım olarak kabul ettiğine de dikkati çekti.
İsveç'te yayınlanan gazeteler, anayasa değişikliği ile ilgili ilk sonuçlara internet sitelerinde yer verirken, haberi "Türkiye anayasa değişikliğine 'evet' dedi" başlıkları ile duyurdu.
Televizyonlar da oylama sonuçlarını aynı başlıklar ile seyircilerine iletti.
*Türkiye'nin Erdoğan'ı reform referandumunda farklı bir skorla zafer kazandı. CNN son dakika haberi olarak bu başlıkla geçti.
LA STAMPA: DEMOKRASİ İÇİN OLUMLU BİR ADIM
İtalya'dan liberal La Stampa gazetesi, halkın anayasa değişikliğine onay vermesini olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyor:
"Başbakan Recep Tayyip Erdoğan modern Türk tarihinin en önemli anayasa reformunun onaylandığı zaferle, Türkiye'nin askeri ve otoriter yapısının demokrasiye açılması konusunda önemli bir başarı sağladı. Reform önemsiz ya da küçük şeklinde nitelendirilemez. Bu reform, Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün laik mirasının battığının bir göstergesi ve Erdoğan'ın teokratik bir devlet olan İran'a daha da yaklaşmak için İsrail'den giderek uzaklaştığı görülen yolunda da önemli bir adımdır. Avrupa ile ilişkiler ya da Kürtler'in statülerinin ne olacağı yönündeki sorular eskiden olduğu gibi şimdi de yanıtsız. Ancak kesin olan bir nokta var. O da Türkiye'nin yeni bir döneme girdiği ve önünde diğer başka hedeflerin de bulunduğu. Bunları kim, ne zaman yapacak, bu belirsiz."
TAGES-ANZEİGER: TÜRKİYE KARANLIK GEÇMİŞİYLE HESAPLAŞTI
İsviçre'den Tages-Anzeiger aynı konuyla ilgili yorumunda şu görüşlere yer veriyor:
"Türkiye'de darbecilerin ve işkence emri verenlerin bu anayasa değişikliği ile ilk kez yargı önüne çıkabilecek olmaları, modernleşmenin getirisi olmaktan çok daha fazla önem taşıyor. İşkenceye maruz kalan ve zorla vatandaşlıktan çıkarılanlar için geç de olsa memnuniyet verici bir gelişme. Bununla toplum geçmişte yaşanan travmayla hesaplaşıp, yaraları onarabilir. Türklerin büyük çoğunluğu istikrarın ve ekonomideki başarılı büyümenin devam etmesinin özlemi içinde. Bunun yanı sıra daha demokratik ve liberal bir ülke arzu ediyor. Verilen bu mesaja, Avrupa da sevinmeli."
ABC: TÜRKİYE LİBERALİZM VE TEOKRASİ AYIRIMINDA
İspanya'nın muhafazakar ABC gazetesinde ise referandumla ilgili şu satırları okuyoruz:
"Başbakan Recep Tayyip Erdoğan anayasa reformuyla, 1980 darbesinden sonra ordunun zorla elde ettiği, askeri ve otoriter yapının, demokrasiye açılmasında önemli bir başarı sağlamış oldu. Erdoğan ayrıca Cumhuriyetin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün laik mirasının son kalıntılarını da ortadan kaldırmış oldu. Başbakan böylece şimdiye dek yasak olan yollara adımını atabilmesine izin veren bir ruhsat da almış oldu. Ancak burada akla gelen soru, Erdoğan'ın bundan sonra hangi yolu seçeceği?: Türkiye'yi AB adayı yapan liberal yolu mu, teokratik bir devlet olan İran'la yakınlaşmayı ve islam kimliğinin güçlendirilmesini öngören yolu mu?"
Ajanslar
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
Haber Ara