Dünya böyle gördü
Dünyanın ünlü haber ajansları, sonuçları flaş olarak duyurdu. Birçok ülkenin internet sitelerinde sonuçlar en çok okunan haberler arasında yer alırken ünlü gazetelerin yorumları darbeye darbe oldu...
15 Yıl Önce Güncellendi
2010-09-13 10:40:00
Reuters daha sonra gönderdiği geniş haberini "Türkiye'de hükümet referandum zaferine hazır" başlığıyla yayımladı. Ajans ayrıca Türk ve yabancı analistlerin görüşlerinden oluşan bir ilk yorum derlemesini de abonelerine gönderdi.
AJANSLAR HABERLERİNİ YORUMLARLA DESTEKLEDİ
AFP'nin haberinin başlığı ise "Erken sonuçlar: Türkler ordu ve yargının kısıtlanmasını destekledi" şeklinde oldu. Haberde oy sayımının Ak Parti'ye verilen desteğin büyük olduğu doğu illerinden başladığına, muhalefetin ise Batı'daki kalabalık şehir merkezlerinde toplandığına dikkat çekildi.
AFP ve Reuters Başbakan Tayyip Erdoğan'ın seçim sonrası konuşmasını da "Acil" koduyla gönderdi.
Associated Press de Türk televizyonlarından aldığı sonuçları "Türk medyası 1980 darbesinden sonra hazırlanan anayasadaki değişikliklere destek verildiğini bildirdi" şeklinde duyurdu.
Referandum haberleri Google News'de haber sıralamasında birinci sıraya yükseldi. Le Figaro’nun ana sayfasından yayımladığı referandum haberi de günün en çok yorumlanan haberi oldu. Sonuçlar yavaş yavaş açıklanırken güncellenen haberin başlığı ise "Türkiye ordunun rolünü azaltmak için oy kullandı" oldu.
DÜNYA SONUÇLARI CANLI YAYINLA İZLEDİ
Önde gelen yabancı televizyon kanalları da gün boyunca İstanbul’daki muhabirleri aracılığıyla dakika dakika referandumun nabzını tuttu.
Avrupa'nın geneline yayın yapan Euronews hazırladığı Türkiye programıyla referanduma geniş yer verirken, kanalın internet sitesindeki haberler sürekli olarak güncellendi. BBC televizyonu da referandumdan canlı yayın yaptı.
CNN haberi ilk olarak “Türkler Erdoğan hükümeti için kritik sınavda oy kullandı” başlığıyla verdi. Sonuçların açıklanmasının ardından, sitedeki haberin başlığı "Türkiye'de seçimler Erdoğan hükümeti için zafer niteliğinde" olarak değiştirildi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun referandumda oy kullanamaması da yabancı basın organlarında kendisine geniş yer buldu.
BBC'DEN FLAŞ ANALİZ
BBC'nin internet sitesinde kritik referandum manşetten düşmedi. Haberi, "sonuçlar Türklerin yeni anayasaya destek verdiğini gösteriyor" başlığıyla veren site bir de flaş analiz yayımlandı.
Kuruluşun İstanbul temsilcisi Jonathan Head'in imzasını taşıyan analiz şöyle:
"Çetin ve bazen de kavgalara sahne olan kampanya sürecinin ardından çıkan sonuçlar, Türkiye'nin halen daha Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın reform paketini destekleyenler ve karşı olanlar olmak üzere başa baş bir şekilde ikiye ayrılmış durumda olduğunu gösteriyor.
Toplam 26 anayasa değişikliğinin birçok maddesi tartışılmıyor ve Avrupa Birliği tarafından da memnuniyetle karşılanıyor.
Ancak iki üst düzey yargı organının üye sayısının artırılmasını öngören iki madde muhalefetteki partiler tarafından eleştiriliyor. Muhalefet, bu maddelerin hükümeti yargı üzerinde aşırı etki sahibi yapacağını düşünüyor.
Seküler Türkler, hükümetle sık sık anlaşmazlığa düşen yüksek mahkemeleri, Erdoğan'ın İslami kökenli partisinin başlıca denetleyicisi olarak görüyor.
Başbakan, mahkemeleri siyasi kararlar vermekle suçluyor. Başbakan'a muhalefet edenler ise onu giderek otoriter olmakla suçluyor ve böylesine önemli anayasa değişiklikleri konusunda kendisine güvenilmeyeceğini söylüyor."
DAİLY TELEGRAPH: BAZILARI REJİM İÇİN ENDİŞELİ
Referandum sonuçlarını değerlendiren İngiliz gazetesi The Daily Telegraph, Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğindeki iktidar partisinin oylamadan zaferle ayrıldığını, ancak bazı kesimlerin rejimin tehlikeye girebileceği yönünde kuşkuları olduğunu aktardı.
Gazete, Avrupa Birliği'nin (AB) orduya karşı seçimle iktidara gelen partilerin elini güçlendireceği için anayasa değişiklik paketini desteklediğine dikkat çekti. Haberde, muhalefet partilerinin ise AB'nin sahip olduğu görüşten çok rejimin tehlikeye girebileceği konusunda endişeli olduklarını savundu.
Sonuçların önümüzdeki yıl yapılacak genel seçimler için Erdoğan'a büyük bir moral olacağına dikkat çekilen haberde, "Sonuçlar Erdoğan için moral, 'hayır' çıkması için uğraşan muhalefet partileri içinse hayalkırıklığı oldu" yorumunu yaptı.
Bu arada haberde, Genç Siviller'in Kenan Evren'in yargılanması için bugün mahkemeye dava açacaklarını bildirdi.
TİMES: ORDU SAVAŞI KAYBETTİ
İngiltere'nin önemli gazetelerinden The Times, referandum sonucunu "Ordu savaşı kaybetti" şeklinde yorumladı. Halkın, beklenenin de ötesinde bir yüzde ile evet dediğini yazan gazete, bu sonucun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın elini güçlendirdiğini savundu.
Erdoğan'ın, "Artık ileri demokrası yolunda büyük bir barajı aşmış bulunuyoruz. Evet diyen de hayır diyen de bugün kazandı" sözlerine yer veren gazete, AK Parti'nin her ne kadar gücünü tescil etse de hem Türkiye'de, hem de Avrupa'da Avrupa Birliği reformlarında görülen yavaşlamadan dolayı sık sık eleştirildiğini iddia etti.
Haberde, yeni anayasa değişiklikleriyle birlikte kadın ve işçi haklarının genişletildiği, siyasi partilerin kapatılmasının güçleştirildiği, askeri mahkemelerin yetkilerinin azaltıldığı ve darbeci askerlerin yargılanmasının önünün açıldığı belirtildi. 2007 yılında ordu tarafından verilen e-muhtura'yı anımsatan gazetede, "Ordu bu muhtıra ile siyasete müdahale ederek Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün adaylığına karşı çıkmıştı. Hemen ardından yapılan genel seçimlerde yine halk AK Parti'ye desteğini göstererek artık ordunun siyasete müdahalesini istemediğini ortaya koymuştu" ifadelerine yer verdi.
Referandumda oy kullanma oranının yüzde 77 civarında olduğunu aktaran gazete, 'hayır' kampanyası yürüten CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamadığına vurgu yaptı.
İNDEPENDENT: ERDOĞAN YENİ DARBEYİ İMKANSIZ KILDI
İngiltere'nin önemli gazetelerinden The Independent, referandum sonuçlarını "hükümetin zaferi" olarak yorumladı. Gazete, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın Avrupa Birliği (AB) reformlarının yardımıyla yeni bir askeri darbeyi neredeyse imkansız hale getirdiğini savundu.
1980 askeri darbesinin ardından hazırlanan anayasanın, yapılan referandum ile önemli bir kısmının değiştirildiğini aktaran The Independent, darbenin 30. yılında yapılan referandumda yüzde 58 evet çıktığını bildirdi. Haberde, darbe sırasında 600 bin kişinin gözaltına alındığı, 450 kişinin hayatını kaybettiği ve birçok kişinin de kayıplara karıştığı hatırlatıldı. Gazete, yeni anayasa değişiklikleriyle, artık disiplin suçları dışında suç işleyen askerlerin sivil mahkemelerde yargılanacaklarını, siyasi partilerin kapatılmasının güçleştiğini ve yürütmenin bazı yetkilerinin genişletildiğini yazdı.
Referandumun önümüzdeki yıl yapılacak genel seçimlerin de bir ön işareti olarak görüldüğünü yazan gazete, yeni bir zafer kazanan AK Parti'nin 2002 yılından bu yana iktidarda olduğunu, ordunun siyaset üzerindeki gücünü kırdığını ancak CHP tarafından laikliği ortadan kaldırmakla suçlandığını aktardı.
Haberde, "Her ne kadar referandumdan AK Parti zaferle ayrılmış olsa da CHP ile AK Parti arasındaki sıkı atışmanın ileriki aylarda da devam edeceği" iddia edildi. Ordu ile AK Parti arasında zaman zaman gergin dönemlerin yaşandığını vurgulayan gazete, "Ancak referandumla birlikte ordu iyice altta kaldı ve referanduma da tabi müdahale etmedi. AB reformları, Erdoğan'ın ordunun gücünü kırmasına yardımcı oldu. Erdoğan, yeni bir askeri darbeyi de neredeyse imkansız kıldı" ifadelerine yer verdi.
THE GUARDİYON: TÜRKİYE ÇIĞIRAÇAN SİYASİ DÖNÜŞÜMÜN EŞİĞİNDE
Referandum sonuçlarıyla ilgili geniş bir değerlendirmede bulunan İngiliz The Guardian gazetesi, evet sonucuyla birlikte Türkiye'nin çığır açan bir siyasi dönüşümün eşiğine geldiği yorumunu yaptı.
Yüzde 58 sonucunun tahminlerin de ötesinde yüksek olduğuna dikkat çeken gazete, bunun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan için bir zafer olduğunu yazdı. Haberde, yeni getirilen anayasa değişikliklerinin Avrupa Birliği (AB) normları çerçevesinde hazırlandığı hatırlatıldı. Türkiye'de bütün siyasi partilerin yeni bir anayasanın hazırlanması konusunda hemfikir olduklarını yazan gazete, ancak bu konuda da tam bir mutabakatın sağlanmasının hem siyasi partiler hem de seçmenler için çok zor göründüğüne vurgu yaptı.
Kılıçdaroğlu'nun oy kullanamamasını 'küçük düşürücü' olarak niteleyen The Guardian'da, "Referandum sonuçları CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu için kişisel bir yenilgi oldu. Daha da küçük düşürücü olanı da, Kılıçdaroğu'nun oyunu kullanamamasıydı" ifadeleri yer aldı. Referandumla gelen anayasal değişikliklerin, savcı ve hakimlerin atanmasında yürütmeye daha fazla güç verdiğini yazan The Guardian, aynı iktidar partisi AK Parti'nin iki yıl önce anayasa mahkemesi tarafından kapatmayla yüz yüze geldiğini anımsattı.
Haberin devamında, Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilgili ise şu ifadelere yer verildi: "Son 50 yılda 4 darbe yapan ordu, bu değişikliklerle birlikte etkisini daha da yitirecek. Artık ordu mensupları, AB normları çerçevesinde disiplin suçları dışında işledikleri suçlardan ötürü sivil mahkemelerde yargılanacaklar."
ALMAN BASININDA REFERANDUM
Alman basını Türkiye'deki Anayasa referandumuna geniş yer ayırdı. Alman haber ajansı Deutsche Welle, "Türk halkı Anayasa hakkındaki kararını veriyor" başlığıyla yayınladığı haberinde, Anayasa değişikliği için uzun süren tartışmalar sonucunda Türk halkı sandık başına gidiyor. Anketlere göre halk Anayasa'da yapılan değişikliklere onay veriyor" yorumunu yaptı.
Die Welt gazetesi ise yayımladığı yorum haberinde, "Türkiye referandumla Atatürk'ün mirasını geriye itiyor" başlığını kullandı. Haberde Türk hükümetinin, Anayasa değişikliğine halkın olumlu oy vereceğini umduğu belirtildi.
Almanya'nın en yüksek trajlı gazetesi Bild internet sayfasında yayınladığı haberde, Türk halkının büyük bir çoğunlukla Anayasa değişikliğini onayladığını yazdı. Bild gazetesi Türk televizyonlarına dayandırdığı haberinde halkın yüzde 57'sinin referandumda "evet", yüzde 43'ünün ise "hayır" oyu kullandığını yazdı.
REFERANDUM İSPANYA'NIN DA MANŞETİ
İspanya’nın önde gelen gazetelerinden El Pais, Türkiye’deki anayasa referandumuna yönelik bir analiz yayımladı ve internet sitesinde ilk manşet olarak verdi.
Önceki ankete göre, yakın bir oranla evet çıkacağınım belirten gazete, muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nunsa tablolarda yaşanan bir sıkıntı yüzünden oy kullanamadığına dikkat çekti.
İstanbul’daki yağışlı hava şartlarının seçmenleri zorladığını söyleyen El Pais, son kırk yılda dört askeri darbe gören Türklerin böyle zorlu şartlara alışkın olduklarını belirtti.
KOMŞUDAN REFERANDUM TEPKİSİ
Yunan basını sonuçları, “Türkiye anayasa değişikliğine 'evet' dedi” ifadesiyle duyurdu.
Referandumun sonuçlarının çıkmasının hemen ardından, konuyu okuyuculara taşımaya başlayan internet siteleri, “Türkler'in yüzde 60'ına yakın bölümü, televizyonların verdiği bilgiye göre hükümetin, yargı gücünün kısıtlanmasını hedef alan anayasa değişikliği önerisine evet dedi” ifadesini kullandılar.
“Referandumda Erdoğan galibiyeti” şeklindeki başlıklarla da sunulan haberlerde, Türk analizcilerin, bu tür sonuçların Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'a 2011 seçimleri için destek teşkil ettiğini belirttikleri vurgulandı.
Diğer yandan, devlet televizyonu ERT'in internet sitesinde yer alan haberde ise, bu sabah saat 07.00 itibariyle gidilen referandumun, anayasanın kaderini belirleyeceği gibi, siyasi gelişmeleri de etkileyeceği değerlendirmesine yer verildi.
HOLLANDA BASINI
Hollanda basını, anayasa değişikliği referandumunu yakından izledi. Sonucun yüzde 58 ile 'evet' çıkması, gazetelerin internet sayfalarında geniş olarak yer aldı.
De Volkskrant: "Muhalefet son haftalarda anayasa değişikliklerine karşı şiddetli kampanyalar yaptı. Ana muhalefet partisi CHP, Erdoğan'ın bir manevra gücüyle yargıyı kontrol altına almak istediğini iddia ediyor. Fakat Erdoğan için sonuç büyük bir zafer. Referanduma katılım oranı yüksek oldu. Seçmenlerin yüzde 77'si sandığa oy kullanmak için gitti. Ancak Türkiye'nin güneydoğusundaki birçok ilde katılım çok düşüktü."
NRC Handelsblad: "Erdoğan bu değişiklik paketi ile silahlı kuvvetlerin yetkilerini azaltmak istedi. Ayrıca bu değişiklik ile Türkiye, Avrupa Birliği'ne üyelik için daha uygun olacak."
De Telegraaf: "Referandumda yüzde 58 çoğunluk, yargıç ve asker gücünü azaltmak için, yüzde 42 ise askeri diktatörlüğü savunmaktan yana oy kullandı. Bu sonuç, MHP açısından büyük bir hayalkırıklığı oldu. Hollandalı Türkler de gümrük kapılarında oy verdi. Hiç de azımsanacak sayıda değillerdi."
CİHAN - AA
SON VİDEO HABER
Haber Ara