Irak'a ABD usulü özgürlüğün faturası

Irak'taki muharip misyonunu 31 Ağustosta resmen sonlandırmaya hazırlanan ABD, 2011 yılının sonuna kadar ülkedeki tüm birliklerini geri çekecek. Irak'ta yaklaşık 7,5 yıl süren işgalin ardından birlikler geri çekilirken, ülkede seçimlerden aylar sonra yeni bir hükümetin kurulmasında hala anlaşmaya varılamadı.

Reuters haber ajansının, Birleşmiş Milletler, Irak Merkez Bankası, Irak Sağlık Bakanlığı, ABD kuvvetleri, Irak Merkezi İstatistik Kurumu ve Iraklı yetkililerden elde ettiği verilere göre, yıllarca süren savaşın ardından Irak'ın bugünkü durumu şöyle:

Şiddet olayları:

Her ay 200 ila 300 sivil bombalı saldırılarda ya da suikastlerde yaşamını yitiriyor. Bu sayı, mezhep savaşının yaşandığı 2006-2007 yıllarında 3 bini buluyordu.

Irak İnsan Hakları Bakanlığının verilerine göre, 2009'daki şiddet olaylarında 4 bin 68 sivil öldü, 15 bin 935'i yaralandı.

Şiddet olaylarının sayısındaki düşüşe rağmen her gün 15 kadar bu tür olay meydana geliyor.

Mültecilerin durumu:

Mezhep çatışmaları nedeniyle en az 1,5 milyon Iraklı evlerini terk ederek ülke içinde başka bir bölgeye taşınmak zorunda kaldı.

BM Mülteciler Yüksek Komiserliğine kayıtlı mülteci sayısı 207 bin, ancak yurt dışında yaşayan Iraklıların toplamının 3 milyonu bulabileceği belirtiliyor. Mart ayında yapılan genel seçimde 300 bine yakın Iraklı büyükelçiliklerde oylamaya katıldı.

Ekonomi:

Resmi verilere göre, ülkedeki işsizlik oranı yüzde 18, ancak uzmanlar gerçek rakamın yüzde 30'a yakın olduğunu düşünüyor. İnsanlar yasal bir geçim kaynağı bulamadıklarında silahlanarak suça yöneliyor.

Hükümet gelirlerinin yüzde 95'inden fazlası petrol ihracatında elde ediliyor.

Irak, petrol rezervlerini geliştirmek için global petrol şirketleriyle çeşitli anlaşmalara imza attı.

Evlerin büyük bölümüne günde sadece birkaç saat elektrik veriliyor. Elektriklerin kesilmesi Irak'taki en büyük şikayet konularından biri.

Ülkedeki güç kapasitesi 9 bin megavatken, sıcaklıkların 50 dereceye ulaştığı yaz aylarında talep 14 bin megavatı buluyor.

Uluslararası Kızıl Haç Komitesinin alıntı yaptığı hükümet istatistiklerin göre, 30 milyon nüfuslu ülkede her 4 kişiden biri güvenli içme suyuna ulaşamıyor.

Suç oranı:

İnfaz edilmeyi bekleyen idam mahkumlarını sayısı, 2009 yılının sonunda yaklaşık 1200 idi.

Güvenilir bir istatistik olmamasına karşın her ay aralarında çocukların da bulunduğu onlarca kişi militanlarca fidye için kaçırılıyor.

Bankalara, altın pazarına ve devlet kurumlarının maaşlarını taşıyan görevlilere düzenlenen kanlı saldırıların sayısı artıyor. Bu hafta soyguncular 5 hükümet yetkilisini öldürerek, petrol rafinerisinde çalışanlara ait 400 bin doları çalmıştı. Mayıs ayında da Bağdat'taki altın pazarına düzenlenne saldırıda 14 kişi ölmüştü.

Fakirlik ve yolsuzluk:

7 milyon kişi yani nüfusun yüzde 23'ü fakirlik sınırının altında.

İşgalden önce de ülkedeki önemli sorunlardan biri olan yolsuzluk, savaşın yarattığı kaosla birlikte daha da arttı.

Uluslararası Şeffaflık Örgütünün 2009 Yolsuzluk Algılama Endeksinde, Irak 180 ülkenin arasında 176. sırada yer aldı.

Toplum:

10-18 yaşlarındaki Iraklı gençlerin 300 binden fazlası hiç okula gitmemiş.

BM tarafından yapılan bir anket, gençlerin yüzde 62'sinin bilgisayar kullanmadığını ortaya koydu.

Aynı ankete göre, yine gençlerin yüzde 62'si bir kız çocuğunun ailenin şerefine leke sürmesi durumunda bir akrabası tarafından öldürülebileceğini düşünüyor. Yüzde 92'si de bir kadının işe gitmeden önce izin istemesi gerektiği konusunda hem fikir.

Sağlık Bakanlığına göre, yatak sayısı 35 bin olan Irak'ta bu sayının 95 bine çıkarılması gerekiyor.

Bu konuda resmi bir veri olmamasına karşın, yetkililere göre, ülkedeki dulların sayısı en az 1 milyon, yetimlerin sayısı ise 3 milyon.

'Ayrılmaktan çok memnunuz'

Irak'taki Amerikan askerlerinin muharip görevlerinin sona ermesine günler kala bu ülkeden ayrılanlar, "görevlerini tamamlamaktan memnun görünüyor. AFP'nin haberine göre, Irak'tan çekilen tugaylardan sonuncunun askerlerinden Teğmen David Faltner, artık "rahat bir nefes'' aldıklarını belirtti. Kuveyt'teki kampta açıklamalarda bulunan Faltner, nişanlısına aldığı yüzüğü göstererek gelecek Temmuzda evleneceklerini anlattı ve ''Görünce ona sımsıkı sarılacağım'' dedi. Askeri sözcü Edward Maccray de tugayın yarısının, yani yaklaşık 4 bin askerin ABD'ye döndüğünü, geri kalan askerlerin de iki hafta içinde döneceklerini söylerken, Çavuş Michael Pytel, duygularını, "Heyecan içindeyiz. Bittiği için çok mutluyum'' diye ifade etti.

Rekor sayıda asker intiharı

ABD ordusu içinde yürütülen 15 aylık çalışma sonucu hazırlanan raporda, artan asker intiharlarına bir kez daha dikkat çekildi. ABD Kongresi'nde de tartışılan raporda, Irak ve Afganistan'da görev yapan askerler arasında artan intiharların önüne geçmek için ordunun psikolojik destek birimine ihtiyacı olduğuna karar verildi. Raporda 2005-2009 yılları arasında bin 100 askerin intihar etmesine dikkat çekilerek, savaş bölgesindeki askerlerin psikolojik açıdan kesinlikle profesyonel yardım almaları gerektiği tavsiye edildi.

7.5 yılın kronolojisi

ABD'nin Irak'ı işgal etmesinin üzerinden 7.5 yıl geçti. Bu dönemin en kritik gelişmeleri şöyle:

- 2003 -

20 Mart: ''Irak'ı Özgürleştirme'' operasyonu başladı. 9 Nisan: Amerikalılar Bağdat'a girdi. Saddam rejimi devrildi.

- 2004 -

28 Nisan: Bağdat'taki Ebu Gurayb skandalı patlak verdi. 28 Haziran: İktidar, Iraklılara devredildi.

- 2005 -

30 Aralık: Çok partili ilk seçimler yapıldı.

- 2006 -

30 Aralık: Saddam Hüseyin, idam cezasının ardından asıldı.

- 2008 -

27 Kasım: Irak Meclisi ABD'nin 2011'e kadar çekilmesini öngören anlaşmayı onayladı.

- 2009 -

27 Şubat: Obama, 2011 sonuna kadar tamamen çekileceklerini ilan etti.

- 2010 -

7 Mart: Irak'ta seçimler yapıldı. Ancak bugüne kadar henüz hükümet kurulamadı.

SABAH

Irak'a ABD usulü özgürlüğün faturası

Irak'tan çekilen ABD, geride siyasi kriz ve şiddetin pençesinde bir ülke bırakıyor. Yedi yılda altyapısı çöken Irak'ın geleceği hâlâ belirsiz. Şiddet yeniden tırmanıyor. İki milyona yakın Iraklı mülteci oldu.