ABD çekilirken geride kalan Irak...
Irak'taki muharip misyonunu 31 Ağustosta resmen sonlandırmaya hazırlanan ABD, 2011 yılının sonuna kadar ülkedeki tüm birliklerini geri çekecek.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-08-26 14:16:00
Reuters haber ajansının, Birleşmiş Milletler, Irak Merkez Bankası, Irak Sağlık Bakanlığı, ABD kuvvetleri, Irak Merkezi İstatistik Kurumu ve Iraklı yetkililerden elde ettiği verilere göre, yıllarca süren savaşın ardından Irak'ın bugünkü durumu şöyle:
Şiddet olayları:- Her ay 200 ila 300 sivil bombalı saldırılarda ya da suikastlerde yaşamını yitiriyor. Bu sayı, mezhep savaşının yaşandığı 2006-2007 yıllarında 3 bini buluyordu.
- Irak İnsan Hakları Bakanlığının verilerine göre, 2009'daki şiddet olaylarında 4 bin 68 sivil öldü, 15 bin 935'i yaralandı.
- Şiddet olaylarının sayısındaki düşüşe rağmen her gün 15 kadar bu tür olay meydana geliyor.
Mültecilerin durumu:- Mezhep çatışmaları nedeniyle en az 1,5 milyon Iraklı evlerini terk ederek ülke içinde başka bir bölgeye taşınmak zorunda kaldı.
- BM Mülteciler Yüksek Komiserliğine kayıtlı mülteci sayısı 207 bin, ancak yurt dışında yaşayan Iraklıların toplamının 3 milyonu bulabileceği belirtiliyor. Mart ayında yapılan genel seçimde 300 bine yakın Iraklı büyükelçiliklerde oylamaya katıldı.
Suç ve adalet:- İnfaz edilmeyi bekleyen idam mahkumlarını sayısı, 2009 yılının sonunda yaklaşık 1200 idi.
- Güvenilir bir istatistik olmamasına karşın her ay aralarında çocukların da bulunduğu onlarca kişi militanlarca fidye için kaçırılıyor.
- Bankalara, altın pazarına ve devlet kurumlarının maaşlarını taşıyan görevlilere düzenlenen kanlı saldırıların sayısı artıyor. Bu hafta soyguncular 5 hükümet yetkilisini öldürerek, petrol rafinerisinde çalışanlara ait 400 bin doları çalmıştı. Mayıs ayında da soyguncuların Bağdat'taki altın pazarına düzenlediği saldırıda 14 kişi ölmüştü.
Ekonomi:- Resmi verilere göre, ülkedeki işsizlik oranı yüzde 18, ancak uzmanlar gerçek rakamın yüzde 30'a yakın olduğunu düşünüyor. İşsizlik, özellikle yasal bir geçim kaynağı bulamadıklarında silahlanarak suça yönelen gençleri etkiliyor.
- Hükümet gelirlerinin yüzde 95'inden fazlası petrol ihracatında elde ediliyor.
- Irak, petrol rezervlerini geliştirmek için global petrol şirketleriyle çeşitli anlaşmalara imza attı.
Kamu hizmetleri:- Irak'taki evlerin büyük bölümüne günde sadece birkaç saat elektrik veriliyor. Elektriklerin kesilmesi Irak'taki en büyük şikayet konularından biri.
- Ülkedeki güç kapasitesi 9 bin megavatken, sıcaklıkların 50 dereceye ulaştığı yaz aylarında talep 14 bin megavatı buluyor.
- Uluslararası Kızıl Haç Komitesinin alıntı yaptığı hükümet istatistiklerin göre, 30 milyon nüfuslu ülkede her 4 kişiden biri güvenli içme suyuna ulaşamıyor.
Fakirlik:- Irak'ta 7 milyon kişi yani nüfusun yüzde 23'ü fakirlik sınırının altında yaşıyor.
Yolsuzluk:- İşgalden önce de ülkedeki önemli sorunlardan biri olan yolsuzluk, savaşın yarattığı kaosla birlikte daha da arttı.
- Uluslararası Şeffaflık Örgütünün 2009 Yolsuzluk Algılama Endeksinde, Irak 180 ülkenin arasında 176. sırada yer aldı.
Toplum:- 10-18 yaşlarındaki Iraklı gençlerin 300 binden biraz daha fazlası hiç okula gitmemiş.
- BM tarafından yapılan bir anket, gençlerin yüzde 62'sinin bilgisayar kullanmadığını ortaya koydu.
- Aynı ankete göre, yine gençlerin yüzde 62'si bir kız çocuğunun ailenin şerefine leke sürmesi durumunda bir akrabası tarafından öldürülebileceğini düşünüyor. Yüzde 92'si de bir kadının işe gitmeden önce izin istemesi gerektiği konusunda hem fikir.
Hastaneler:- Sağlık Bakanlığına göre, yatak sayısı 35 bin olan Irak'ta bu sayının 95 bine çıkarılması gerekiyor.
Dullar ve yetimler:- Bu konuda resmi bir veri olmamasına karşın, yetkililere göre, ülkedeki dulların sayısı en az 1 milyon, yetimlerin sayısı ise 3 milyon.
ABD askeri halinden memnun
Irak'taki Amerikan askerlerinin muharip görevlerinin resmen sona ermesine günler kala bu ülkeden ayrılanlar, "görevlerini tamamladıkları" için memnun olduklarını söylüyor.
AFP'nin haberine göre, Irak'tan çekilen tugaylardan sonuncunun askerlerinden Teğmen David Faltner, artık Kuveyt'te bulunuyor ve askerlerin aynı zamanda "rahat bir nefes" aldıklarını belirtiyor.
Saddam Hüseyin rejiminin devrildiği 2003'teki müdahale öncesinde Kuveyt, Amerikan askerlerine transit geçiş sağlamıştı. Irak'taki savaş 4 bin 400'den fazla Amerikan askeri ile 300'den fazla koalisyon askerinin ölümüne, binlercesinin yaralanmasına yol açtı. Iraklılar ise 100 bin sivil ve asker kaybetti, yüz binlercesi de yaralandı.
ABD, Saddam Hüseyin'in diktatörlüğünden sonra Irak'a demokrasiyi getirdiğini söylüyor, ama ülke etnik çatışmalar gölgesinde şiddet, yıkık dökük bir altyapı ile siyasi krizin pençesine düşmüş durumda bulunuyor.
Irak savaşının başlıca gelişmeleri şöyle:
-2003-20 Mart: "Irak'ı Özgürleştirme" operasyonu, başkent Bağdat'a hava saldırısı ve güneyden kara birliklerinin ülkeye girmesiyle başladı.
9 Nisan: Amerikalılar Bağdat'a girdi. Saddam Hüseyin rejimi devrildi.
1 Mayıs: ABD Başkanı George Bush, "esas çatışmaların sona erdiğini, ama teröre karşı savaşın devam ettiğini" ilan etti.
16 Mayıs: Amerikalı sivil yönetici, Baas partisi yetkililerinin kamu görevlerine girmesini yasakladı, ardından güvenlik organlarının feshedildiğini açıkladı.
2 Ekim: Irak'a müdahalenin gerekçesi olan kitle imha silahlarının bu ülkede bulunmadığı kabul edildi.
16 Ekim: BM'nin 1511 sayılı kararı onaylandı. Karar, çok uluslu gücün konuşlanmasını öngörüyordu.
13 Aralık: Saddam Hüseyin, Tikrit yakınlarında yakalandı.
-2004-Nisan-Ağustos: Çok uluslu gücün oluşturduğu koalisyon ile radikal Şii lider Mukteda Sadr yanlıları arasında çatışmalar oldu.
28 Nisan: Bağdat'taki Ebu Gurayb cezaevinde Amerikan askerlerinin Iraklı mahkumlara kötü muamelesini belgeleyen fotoğraflar yayımlandı. Fotoğraflar bütün dünyada tepki çekti.
28 Haziran: İktidar, Irak hükümetine devredildi.
8 Kasım: Direnişi kırmak için Amerikan ordusu Felluce'ye operasyon düzenledi.
21 Aralık: Musul'da bir Amerikan üssüne yönelik saldırıda 22 kişi öldü. Saldırıyı El Kaide'ye bağlı bir grup üstlendi.
-2005-
30 Aralık: Çok partili ilk seçimler düzenlendi. Sünniler seçimi boykot etti.
-2006-7 Haziran: El Kaide'nin Irak kolunun lideri Ebu Musab El Zerkavi, bir Amerikan baskınında öldürüldü.
13 TEmmuz: Koalisyon, 18 vilayetten ilkinin kontrolünü Iraklılara devretti.
30 Aralık: Saddam Hüseyin, aldığı idam cezasının ardından asıldı.
-2007-10 Ocak: Bush, 30 bin takviye asker gönderileceğini duyurdu.
-2008:
23 Mart: 2003'ten bugüne 4 bin Amerikan askeri öldü.
27 Kasım: Irak Meclisi ABD'nin 2011'e kadar çekilmesini öngören güvenlik anlaşmasını onayladı.
-2009-27 Şubat: ABD'nin yeni Başkanı Barack Obama, Ağustos 2010 sonuna kadar çok sayıda Amerikan askerinin çekileceğini, 2011 sonunda önce de tamamen asker çekileceğini ilan etti.
30 Haziran: Kent ve civarlarından çekilme başladı.
-2010-7 Mart: Irak'ta seçimler yapıldı. Ancak bugüne kadar hala bir hükümet kurulabilmiş değil. Partiler yeni hükümeti kurmakta anlaşmaya varamadı.
11 Ağustos: Irak Genelkurmay Başkanı, Amerikalıların 2011'de çekilmesinin çok erken olduğunu açıkladı.
24 Ağustos: Amerikan askerlerinin sayısı sembolik kabul edilen 50 binin altına düştü.
25 Ağustos: Ülke genelinde militanların güç gösterisi: 14 bomba yüklü araç havaya uçuruldu, 53 kişi öldü.
AA
Haber Ara