Bangladeş’te dişe diş mücadele

Bangladeş’in başkenti Daka ve diğer birçok kentte yapılan gösterilerde hazır giyim işçileriyle polis arasında çıkan çatışmalarda yüzlerce kişi yaralandı. İşçiler, hükümetin yaptığı yüzde 80’lik asgari ücret artışını kabul etmiyor ve önerilen 3.000 taka asgari ücretin, 5.000 taka düzeyine yükseltilmesini istiyorlar.

Cuma ve Cumartesi günleri düzenlenen gösterilerde polis işçilere karşı plastik kurşun ve göz yaşartıcı gaz kullandı. Emniyet yetkilisi Nasır Ahmed, başkent Daka’daki gösterilere 20 bin kişinin katıldığını söyledi. Gerçek rakamın bunun çok üzerinde olduğu tahmin ediliyor. İşçiler birçok yerde barikat kurarak yolları kapattılar. Daka’nın güneyindeki Narayanganj bölgesinde yaklaşık 10 bin işçinin kritik bir yolu kapatması, ülke trafiğini kilitledi. Bazı yerlerde fabrika ve işyeri işgalleri de yaşandı. Polis işçilere karşı acımasız bir tutum sergiledi.

Niye mücadele ediyorlar?
Bangladeş’in hazır giyim sanayisi, 1.662 taka, yani 24 dolarlık asgari ücretle dünyanın en düşük sanayi ücretinin yarattığı muazzam sömürü olanağı sayesinde, dünya pazarında büyük bir rekabet gücüne sahip. Bu asgari ücretin hiçbir ailenin geçimine yetmeyecek bir miktar olması bakımından kölelikten daha ağır koşullarda işçi çalıştıran hazır giyim sanayi, Wal-Mart, Zara gibi Batılı hazır giyim şirketlerine üretim yapıyor.

Bangladeş ekonomisinin belkemiği olan, yaklaşık 4 bin işyerinden oluşan sektör, ülkeye senelik 12 milyar dolar gelir sağlıyor. Bu, ülkenin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 80’i.

Ancak hazır giyim işçileri, uzun yıllardır bu ağır sömürü koşullarından rahatsızdı. Bu senenin başlarında Bangladeş Komünist Partisi, asgari ücreti artırılması için ülke çapında bir kampanya başlattı. Sendikaların var olmadığı hazır giyim sektöründe komünist parti, kısa sürede asgari ücret kampanyası etrafında çok sayıda işçiyi bir araya getirmeyi başardı. İşçilerin içinde bulunduğu koşulların ne kadar kötü olduğunun bilinmesi sebebiyle büyük bir meşruiyet sağlayan kampanya, ülkedeki hemen tüm siyasi çevrelerden kişilerin desteğini kazandı.

İşçiler 5000 istedi, hükümet 3000 verdi
Kampanya çerçevesinde işçiler, asgari ücretin 1662 takadan 5000 takaya yükseltilmesini talep ediyorlardı. Hükümetteki Bangladeş Halk Birliği asgari ücretin yükseltilmesi talebini tartışırken, parti içindeki farklı grupların çekişmeleri ve hazır giyim sektörü patronlarının baskıları, bir adım atılmasını engelledi.

Bu durum karşısında Bangladeş Komünist Partisi, hükümete 28 Temmuz’a kadar süre verdi. Parti, 28 Temmuz’a kadar taleplerin karşılanmaması durumunda genel greve gideceklerini ilan etti.

Bunun sonucunda hükümet, 28 Temmuz günü asgari ücrete yüzde 80 zam yapacaklarını ve yeni asgari ücretin 3000 taka olacağını açıkladı. Hükümetin planına göre yeni ücretler 1 Kasım’dan itibaren geçerli olacak.

Hazır giyim sektörü patronları, hükümetin yüzde 80’lik artış kararını derhal “memnuniyetle karşıladıklarını” açıkladılar, zira önceki ücretler patronların dahi savunmakta zorlandıkları kadar düşüktü.

İşçiler ve Bangladeş Komünist Partisi ise kararı kabul etmediklerini açıklayarak eylemlere başladılar. İşçiler, 1 Ağustos’tan geçerli olmak üzere 5000 takalık asgari ücrette ısrarlı.

Eylemler yayılıyor, Başbakan “Provokasyon” diyor
İki gündür ülke genelinde yapılan eylemlerde yüzlerce kişi yaralandı. Bangladeş’in Daily Star gazetesine göre sadece Aşulya’daki gösterilerde 200 hazır giyim işçisi ve 20 polis yaralandı. Narayanganj’da da komünist parti üyelerinin ağırlıkta olduğu gösteride 55 kişi yaralandı.

Bazı patronlar, işçilerin eylemlerinden korkarak fabrikalarını bir süre tatil ilan etmeyi tercih ettiler. Daka-Tangail arasındaki şehirlerarası otoban, işçilerin kurdukları barikatlar nedeniyle yaklaşık 4 saat trafiğe kapalı kaldı. Daka-Narayanganj otoyolu da 3 saat trafiğe kapalı kaldı. Buradaki eylemciler, gözaltına alınan Bangladeş Komünist Partisi Narayanganj Gene Sekreteri Montu Goş’un salıverilmesini talep ettiler.

Başbakan Şeyh Hasina ise “anarşi ve yıkıcı faaliyetlere” izin vermeyeceklerini açıklayarak, olayların arkasında “provokasyon” olduğunu iddia etti. Başbakan Hasina, Bangladeş'in siyasi tarihinden gelen köklü ayrıma riayet ederek, olaylardan dolayı sağcı partileri suçladı. Bağımsızlık savaşında önderlik yapan Halk Partisi'nin başındaki Hasina, bağımsızlık savaşına büyük destek veren Bangladeş Komünist Partisi'nin meşruiyetini gözardı edemiyor. Savaşa destek vermeyen sağ partilerle diğer partiler arasında tarihi bir derin siyasi anlaşmazlık mevcut.

Sol

Bangladeş’te dişe diş mücadele

Dünyanın en düşük sanayi ücretini alan Bangladeşli hazır giyim işçileri, aylardır sürdürdükleri asgari ücret artışı kampanyasında hükümet istedikleri zammı yapmayınca, mücadeleyi yükselttiler. Ülkede gösteriler tırmanırken, polis müdahalelerinde yüzlerce yaralı var.