Srebrenica'nın ölüm yolunda 'Barış Yürüyüşü'

Bosna-Hersek'teki savaşta trajedinin yaşandığı Srebrenica'dan kaçanların kullandığı ve "ölüm yolu" olarak bilinen güzergahta 5 bin kişinin katılımıyla üç gün önce başlayan "Barış Yürüyüşü" tamamlandı.

Bosna'daki savaş sırasında Birleşmiş Milletler tarafından "güvenli bölge" ilan edilen Srebrenica'nın, Ratko Mladiç'e bağlı birliklerce 11 Temmuz 1995'te işgal edilip katliamların başlaması üzerine sivil halk, yaklaşık 110 kilometre uzaklıktaki Tuzla kentine varmak için orman yolunu kullanarak kentten kaçmaya çalıştı. Ormandan kaçan sivillerin birçoğu bu yolda Çetniklerce yakalanarak katledildi. Srebrenica'dan kaçan çok az kişi ise bu güzergahtan Tuzla'ya sağ salim varabildi.

O dönem yaşanılan sıkıntıları hatırlamak amacı yla üç gün önce Tuzla kantonuna bağlı Nezuk köyünde başlatılan yürüyüşe katılan en küçüğü 4 yaşında, yerli ve yabancılardan oluşan 5 bini aşkın kişi, Srebrenica'ya varmak için orman yolunu kullandı.

Çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu, aralarında yaşlı, kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce kişi, günde yaklaşık 35 kilometre yol katederek zorlu yürüyüşü, Srebrenica soykırımını anma etkinliklerinin yapılacağı Potoçari Mezarlığı'nda tamamladı. Potoçari Mezarlığı'nda soykırım kurbanları için dua eden yürüyüşçüler, daha sonra bu bölgede kurdukları çadırlarda bir süre dinlendi.

Geceleri ormanlık alanlarda konaklayan yürüyüşçüler, bu organizasyon sayesinde o dönem yaşanılan sıkıntıları çok daha iyi anladıklarını dile getirdi. Yürüyüşçüler ellerinde, Bosna Hersek'in şu anki ve bağımsızlığında kullandığı bayrağının yanı sıra Türk bayrağı da taşıdı.
Bu arada yürüyüşe, savaş yıllarında Srebrenica'da görev yapan ve "Boşnakları Sırplara teslim etmekle suçlanan" Hollandalı askerlerden bir grup da katıldı.

Bosna'da savaşın başlamasından (1992) üç yıl sonra, "savaş bitti" denilen bir dönemde, bölgede Hollandalı BM Barış Gücü askerlerinin de bulunmasına rağmen, 1995 yılı Temmuz ayında Srebrenica'da büyük facia yaşandı.

Bosna-Hersek'in doğusunda bulunan Srebrenica, BM'nin "güvenli bölge" ilan ettiği Saraybosna, Bihaç, Gorajde, Zepa, Tuzla gibi yerlerden biriydi. Srebrenica'nın bu özelliğinden dolayı komşu bölgelerden de mülteci akını olmuş ve katliam öncesinde 45 bine yakın bir nüfus Srebrenica'da toplanmıştı.

Srebrenica'daki Boşnak erkek ve 14 yaş üstü çocuklar, Bosnalı S ırp birliklerinin komutanı Ratko Mladiç'e bağlı birliklerce sığındıkları Hollandalı birliklerin elinden alınarak otobüslere ve kamyonlara doldurulup götürüldükleri ormanlık alanlarda, kapatıldıkları fabrikalarda katledildi, cenazeleri ise toplu mezarlara gömüldü. Srebrenica yakınlarında bulunan 13 ayrı toplu mezarda binlerce Boşnak erkeğe ait ceset bulundu. Srebrenica'da katledilen 8 bin 372 Boşnak'tan 2 bininin cesedi ise hala bulunamadı.

Srebrenica katliamının baş sorumlularından Ratko Mladiç hala yakalanamadı. Srebrenica katliamı, BM ve Lahey Adalet Divanı tarafından "soykırım" olarak kabul edildi. Ancak Boşnaklar, "soykırım"ın sadece Srebrenica'da değil, tüm Bosna'da yapıldığının kabul edilmesini istiyor.

AA