ABD: Takas anlaşması hâlâ masada
Türkiye ve Brezilya'nın arabuluculuğunda İran'ın 'evet' dediği uranyum takas anlaşmasına karşın BM Güvenlik Konseyi'nden Tahran'a karşı yeni yaptırımları geçiren ABD yönetimi, takas anlaşmasının "hâlâ masada" olduğunu bildirdi.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-06-11 07:59:00
Washington'daki Türk gazetecilere İran'la nükleer krize ilişkin verilen özel brifingde iki üst düzey ABD yönetimi yetkilisi Washington'un Tahran Nükleer Reaktörü anlaşması olarak da bilinen takas düzenlemesinde zayıf gördükleri noktaları sıraladılar. Bu tür kaygıların Başkan Obama'nın takas anlaşmasına ilişkin nisan ortasında Başbakan Erdoğan'a yazdığı teşvik edici mahiyetteki mektuptan sonra ve 17 Mayıs'tan önce Ankara'ya iletildiğini savundular.
Obama yönetimi, Türkiye'nin Brezilya'nın da desteğiyle İran'la yaptığı anlaşmanın içeriğini 'eksik' ve zamanlamasını yanlış bularak hemen ardından BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinin yaptırım tasarısında mutabık kaldığını açıklamıştı. Türk makamları süreci ABD'yle koordineli götürdüklerini, Washington'un tepki göstermesine şaşırdıklarını ihsas etmişti. Bu durum, Washington ile Ankara arasında iletişim bozuklukları olduğu yönünde spekülasyonlara yol açmıştı.
Amerikalı yetkililer, Başkan Obama'nın Başbakan Erdoğan'a mektup yazması ile 17 Mayıs Tahran Deklarasyonu arasındaki dönemde İran'ın yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum üretmeye devam edeceği beyanlarında bulunduğunu belirterek, "Bu beyanlardan sonra biz tabiatıyla Ankara ve Brezilya ile istişarelerde bunun kabul edilmez olduğunu ilettik. Kendimizi gayet açık ifade etmiş olduğumuz hissi içindeyiz." dediler.
Yetkililer, Başkan Obama'nın Erdoğan'a gönderdiği mektubun sadece 'güven artırıcı önlemler' çerçevesinde gördükleri takas anlaşmasının 'teknik detayları'yla iştigal ettiğini, İran'ın nükleer programına ilişkin 'asli' kaygılara hitap etmediğini de vurguladılar. Asıl problemi ise İran'ın nükleer silah üretmeye imkan verecek uranyum zenginleştirme kapasitesinde ısrarı ve gizli nükleer faaliyetlerine ilişkin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) taleplerine uymaması olarak tanımladılar.
Amerikalı yetkililer, şu tür hususların açıklığa kavuşturulmasını talep ettiklerini belirttiler: İran yüzde 20 zenginleştirilmiş uranyum üretimini ne zaman durduracak? Halihazırda üretilmiş bulunan uranyumun akıbeti ne olacak? Uranyum Türkiye'de nasıl gözetim altında tutulacak? Uranyumun ne zaman taşınacağı yetkisi kimde?
ABD, Rusya ve Fransa'dan oluşan Viyana grubu, takas anlaşmasına ilişkin bu soruları da içeren resmi görüşünü önceki gün UAEK'ye iletti. Neden bu kadar bekledikleri yönündeki bir soruya karşılık Obama yönetimi yetkilisi, "İran'ın Cenevre toplantısından sonra cevabını bildirmesi sekiz ay aldı. Bizimkisi ise sadece kısa birkaç hafta sürdü" dedi. Amerikalı yetkililer, "Anlaşma hâlâ masada. Biz İranlılarla teknik seviyede görüşmeye ve Tahran Deklarasyonu'na ilişkin soruları çözmeye hâlâ hazırız. Bizimle görüşüp görüşmeme kararı ise İran'a aittir." dediler.
Rusya-İran hattında S-300 bilmecesi
Rusya'nın İran'a teslim edeceği S-300 füze savunma sistemlerine ilişkin Moskova'dan dün kafa karıştırıcı mesajlar geldi. BM Güvenlik Konseyi'nin Tahran'a karşı önceki gün çıkan yaptırım kararı çerçevesinde füze teslimatının dondurulacağına yönelik haberlerin ardından resmi makamlardan yalanlama geldi. Rus İnterfaks ajansının Rus silah sanayii kaynaklarına dayanarak dün verdiği haberde, BM'nin yaptırım kararı almasının ardından, S-300 satışı anlaşmasının dondurulacağı belirtildi. Rus yetkili, "Konsey kararı bağlayıcı ve Rusya bir istisna değil. Doğal olarak satış dondurulacak." dedi. Bu haberin ardından konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Andrey Nesterenko ise iddiayı yalanlayarak, "İran'a yönelik yaptırım paketinde yer alan özel silahlar kategorisine uçaksavar sistemleri dahil değil." diye konuştu. Rusya, İran'la Aralık 2005'te 800 milyon dolar değerinde beş adet S-300 savunma sistemi satışı ile ilgili anlaşma yapmıştı. Ancak teknik nedenler gerekçe gösterilerek sevkiyat şimdiye kadar gerçekleştirilemedi. ABD ve İsrail, İran'ın nükleer tesislerine yönelik muhtemel bir operasyonu imkânsız kılacağı gerekçesi ile füze teslimatına karşı çıkıyor.
ZAMAN
SON VİDEO HABER
Haber Ara