ABD’ye giden Irak arşivi evine dönebilecek mi?
Irak’tan bir heyet Amerika’ya taşınan Irak arşivinin bakımının ne aşamada olduğunu kontrol etmek için ABD’ye gitti. Arşivin bakımdan sonra ülkeye döndürülmesi planlanıyor.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-05-06 14:35:00
Amerika’nın Irak’a saldırıp ülkeyi işgal etmesinin ardından uzmanların kararıyla ABD’ye nakledilen Irak arşivi ülkeye döndürülmeye çalışılıyor. Savaş esnasındaki yağmalamalar nedeniyle çok büyük hasar gören arşiv, 2500 yıllık Yahudi tarihini de kapsıyor. Iraklı bir heyet arşivin bakım sürecini kontrol etmek için ABD’ye yönelirken Iraklı bir gazeteci Iraklı siyasileri ve Amerikan askeri yetkililerini Irak ulusal arşivini kaçırıp ticaretini yapmakla suçladı.
Iraklı bir yetkili 2003 yılında Amerika’nın ülkeye saldırmasının ardından ABD’ye taşınan Irak arşivini ülkeye döndürmek için çabaların sürdüğünü açıkladı.
Turizm ve tarihi eserler bakanlığı resmi sözcüsü Abduzzehra El-Talikani yaptığı açıklamada kültür bakanı vekili başkanlığında, belgeler idaresi müdürü ve Irak müzeler müdür yardımcısının aralarında bulunduğu bir heyetin orada bulunan Irak arşiviyle medyanın çokça bahsettiği Yahudi arşivini incelemek üzere Amerika’ya gittiğini söyledi.
Heyet, Irak arşivine ne oranda bakım yapıldığını, daha ne kadar bakıma ihtiyaç olduğunu ve bu bakımın ne kadara malolacağını tespit edip bildirecek.
Yahudi arşivi hakkında ise El-Talikani şunları söyledi: “Amerikan kuvvetleri bu arşivi 2003 yılında Bağdat’taki binalardan birinin bodrum katında buldu. Bu arşiv, bodruma sızan su nedeniyle zarara uğradı. O dönemde Irak’taki güvenlik koşulları ve bu arşivin korunması için teknik özelliklerin bulunmaması nedeniyle uzmanlar korunması için Amerika’ya taşınması kararını verdi. Bu nakil fiilen 2003 yılının Temmuz ayında gerçekleşti.”
Bakımın gecikmesinin nedeni
El-Talikani sözlerine şöyle devam etti: “Arşivin Irak’a iki sene sonra döndürülmesi kararlaştırılmıştı. Ancak büyük zarara uğranması ve bakıma tahsis edilmiş yeterli maddi kaynağın bulunmaması nedeniyle bakım işleri bugüne kadar geciktirildi.”
El-Talikani, ayrıca Irak arşivinin bir kısmının İsrail’e nakledildiği söylentilerinin bir aslı olmadığını vurguladı.
Diğer taraftan Iraklı araştırmacı Aliye Talib, düzenin değişmesinden ve ABD güçlerinin Irak’a girmesinden sonra Irak arşivinin çok zarar gördüğüne işaret etti. Talib şöyle dedi: “Arşiv birçok kere yağmalandı, çalınma olayları görüldü. Aralarında Amerikan kuvvetleri de olmak üzere bazı kesimler arşivin büyük kısmını ABD’ye nakletti. Bazı kısımları ise İsrail ve Fransa gibi ülkelere kaçırıldı.”
Amerikan saldırısından önce Beytü’l Hikme’nin yöneticiliğini yapan gazeteci-araştırmacı Aliye Talib, Dicle Nehri kenarında bulunan Beytü’l Hikme’nin saldırıdan bir ay önce hükümetin belirlediği yüksek meblağ karşılığında birçok belge ve nadir el yazması satın aldığına dikkat çekti.
Yağmalama ve hırsızlık
Gazeteci Talib sözlerini şöyle sürdürdü: “kütüphaneleri Irak belgeleri, istihbarat birimine ait bir bina ve bazı başkanlık sarayları da yağmalandı ve içlerinden eşyalar çalındı. Bu binalarda binlerce belge ve nadir el yazmaları bulunuyordu.
Talib, Irak’ın bu entelektüel ulusal mirasının aynı zamanda aralarında Yahudi tarihi olmak üzere başka toplumların tarihini de kapsadığını ifade ederek ABD’ye taşınan Yahudi arşivinin 2500 yıllık Yahudi tarihini içine aldığına dikkat çekti.
Araştırmacı Talib, Iraklı siyasileri ve Amerikalı askeri şahiyetleri bu arşivi kaçırmak ve diğer ülkelerde ticaretini yapmakla suçlayarak şu anki kültür bakanlığına dair şunları söyledi: “şimdiki kültür bakanlığı bu arşivin içeriğini gösteren hakiki bir envantere sahip değil. Bunun için de ne aradığını ve Irak milli arşivinin kaçırıldığı ülkelerden ne isteyeceğini bilmiyor.
SON VİDEO HABER
Haber Ara