Simin Danişver: Cennet Gibi Şehir

Haber Merkezi / TİMETURK

İlk baskısı 1340 (m. 1921) yılında yayınlanan Cennet Gibi Şehir, sırasıyla şu on kısa öyküden oluşmakta: 1-Cennet Gibi Şehir, 2-İranlıların Bayramı, 3-Sokağın Geçmişi, 4-Bibi Şehrbânu, 5-Doğum, 6-Model, 7- Erkeklerle Olan Bir Kadın, 8-Vekil Çarşısı’nda, 9-Dönmeyen Adam, 10-Kulis. Bu öykülerin her biri 1332 yılında yaşanan 27 Mordad darbesinden sonraki İran’ın siyasi, toplumsal ve kültürel ortamının bir mahsulüdür.

“Bu kitap, karanlık ve boğucu bir devrin hatırası olup içinde yaşayıp tecrübe edindiğim toplumun bir yansımasıdır. Öykülerimdeki karakterlerin çoğu gerçek olup, bizzat görüştüğüm insanlardır.” Yazar kitabı ile ilgili giriş mahiyetindeki bu değerlendirmesinin devamında o baskı ve karanlık dönemini ‘Neanderthallerin çağı’ olarak adlandırmakta ve onların yaşamış olduğu çağı, kendi çağından üstün gördüğünü belirterek; “Çağdaşım olan yazarlar ve ben, Neanderthaller döneminde yaşadık ve kendi ülkemizde olmamıza rağmen gurbetlerde yetiştik.

Neanderthaller tarih öncesi dönemde yaşıyor ve avcılık yapıyorlardı. Ama insanın insanla savaşı asla söz konusu değildi. Allah ölülerine rahmet etsin-asil maymunlardı. Sadece kendilerinin ve ailelerinin karnını doyurmak için avlanırlardı. Bizim dönemimizde ise mücadeleci insanların avlanması söz konusuydu” demektedir. Dile getirdiği bu açıklamalardan sonra, sözünü ettiği ortamın yansıması olan öykülerinin bazı sahnelerine göndermelerde bulunarak: “O dönemde, her yeri hafakanlar basmış; gerçekler meçhul perdelerin arkasına saklanmış; ya da yalan yanlış haberlerle çarpıtılarak başka şekillerde gösteriliyordu.

Sanatçıların hassas alıcılarının tüm hakikatleri olduğu gibi kaydedip, doğru haberi yazarların ve diğer sanatçıların yüreğine ve beyni-ne iletmeleri, onların da bu gerçeklerin farkına varıp, bunu eserlerine yansıtmaları çok zordu” diyecektir. Görüleceği üzere Cennet Gibi Şehir, tam anlamıyla İran’ın otuzlu yıllarının bir yansımasıdır.

Simin Danişver, Modern İran’ın bir öykü kitabı yayınlanan ilk kadın yazarıdır. Eşi Celal Âl Ahmed ile birlikte çağdaş İran edebiyatının önemli temsilcilerinden biridir. Önemli öykü kitaplarına ve romanlara imza atmıştır. Cennet Gibi Şehir İran’ın en çok okunan yazarlarından olan Danişver’in, İran’ın çarşısı, pazarı, sokağı, gelenekleri, kurumları, ailesi, inancı üzerinden; insanı, kadını, erkeği, çocuğu, yaşlıyı, genci, hayatı anlattığı hikâyelerden oluşuyor. Bizzat görüştüğü kahramanlarının yaşadıklarından oluşan hikâyelerinde; çaresizlikleri, alışkanlıkları, vurdumduymazlıkları, işgüzarlıkları, özlemleri, hasretleri, sadelikleri, mutlulukları ve hırslarının kısaca insana dair olan her şeyin terkibinden oluşan bir insan ve toplum öğesi ortaya konuluyor. İnsanların toplumsal kabul görmüş yanlış inanç ve alışkanlıklara farkına varmaksızın nasıl bağlandıkları, farkına varanların da örülmüş ağların tahakkümünden kurtulamamanın ızdırabı ile yüzleşmeleri işleniyor. Siyasî olana göndermeler adı konulmaksızın mekanlar, kahramanlar ve yaşadıkları üzerinden yapılıyor. Bu da öykülerin edebi değerini bir kat daha arttırıyor.

Öykülerinde toplumcu olan yazar, aynı zamanda reeldir de. Fakat öykülerin işlenişindeki sıcaklık, insan unsuru ile de birleşerek duygusal bir nitelik kazanıyor. Kitapta Tebriz, Şiraz, Tahran gibi İran şehirleri gelenekleri, insanı ve sosyal dokuları ile sergileniyor. İran’ın sokakla-rında dolaşmak için, insanıyla tanışmak için bir fırsat sunan Cennet Gibi Şehir, Simin Danişver’in Türkçeye çevrilen ilk kitabı.

SİMİN DANİŞVER KİMDİR?

1921 yılında İran’ın Şiraz şehrinde doğdu. İlkokul ve lise eğitimini, İngilizce eğitim veren Mehrayin Lisesinde birincilikle tamamladı. Tahran Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde Fars dili edebiyatı alanında eğitimini sürdürdü.

İlk kitabı olan Sönük Ateş 1948’de yayınlandı. Bu kitap, İranlı bir kadının kaleminden çıkmış ilk öykü kitabıdır.
1949 yılında, Fars edebiyatı dalında doktorasını aldı. 1950 yılında tanıştığı Celal Âl Ahmed ile Celal’in ailesinin karşı çıkmasına rağmen evlendi. 1965 yılından itibaren burslu olarak Amerika’da, Stanford Üniversitesi Güzel Sanatlar Bölümünde iki yıl yüksek eğitim aldı. Bu dönemde İngilizce yazdığı iki kısa öyküsü Birleşmiş Milletler tarafından yayınlandı.

İran’a döndükten sonra Güzel Sanatlar Akademisinde eğitim vermeye başladı. Bu faaliyetine, 1959 yılında Tahran Üniversitesinde Sanat Tarihi ve Arkeoloji Bölümünde ders vermeye başlayıncaya kadar devam etti. Celal Âl Ahmed’in vefatından bir süre önce Su ve Şun isimli romanı yayınlandı (1969). Bu kitabı, modern romanlar arasında en çok okunan kitaplar arasındadır. 1979 yılında Tahran Üniversitesinden emekli oldu.

İran öykü edebiyatının öncülerindendir. Önemli eserlere imza atmış olan Danişver, toplumsal olaylara duyarlılığı ile dikkat çekmiştir.

Başlıca eserleri: Sönük Ateş (öykü, 1948), Cennet Gibi Şehir (öykü, 1961), Su ve Şun (roman, 1969), Kime Selam Vereyim (1979), Başıboş Ada (1993), Başıboş Kervan.

Ağaç Kitabevi Yayınları
Cennet Gibi Şehir
Simin Danişver
13,5 x 21 cm , 196 sayfa
ISBN: 978-975-9044-64-0
Fiyatı: KDV Dahil 10.00-TL
Adres: Çatalçeşme Sok., Yücer Han No: 46/6 Cağaloğlu Fatih/İstanbul

Tel: 0212 514 53 54 Faks: 0212 514 53 55
www.agackitabevi.com | [email protected]

Simin Danişver: Cennet Gibi Şehir

Simin Danişver'in "Cennet Gibi Şehir" adlı kitabı, İranlı bir kadının kaleminden çıkmış ilk öykü kitabıdır.