ABD ile Rusya yeni START'ı imzaladı
ABD Başkanı Barack Obama ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da düzenlenen bir törenle nükleer silahların yüzde 30 azaltılmasını öngören anlaşmaya imza attı.
16 Yıl Önce Güncellendi
2010-04-08 14:44:00
Anlaşma, yoğun güvenlik önlemlerinin alındığı Prag’da Cumhurbaşkanlığı şatosunda, yüzlerce yetkilinin katıldığı törenle imzalandı.
Anlaşma, soğuk savaş döneminin iki eski düşmanı arasında, her ülkenin 7 yıl içinde nükleer başlıklı silahları 1550’ye indirilmesini öngörüyor. Yapılan anlaşmaya göre nükleer başlıkların yüzde 30 dolayında azaltılması hedefleniyor. Anlaşma ayrıca, konuşlandırılmış balitik füze ve ağır bombaları fırlatma sayısının 700’u geçmemesini de öngörüyor.
Anlaşma, 1991 yılında imzalanan Stratejik Silah İndirimi Anlaşması’nın (START) yerine geçiyor.
İmza töreninin ardından bir konuşma yapan Obama, Çek Cumhuriyeti'ne ev sahipliğinden dolayı teşekkür ettikten sonra “Anlaşmanın hayata geçmesinde Sayın Medvedev'in çok büyük katkısı var” dedi. Obama, anlaşmanın ABD Senatosu'nda bu yıl onaylanmasını ümit ettiğini belirtti.
ABD 2000'den fazla, Rusya'nın ise 3000 kadar nükleer silahla dünyadaki nükleer silahların yüzde 90’ından fazlasını elinde bulunduruyorlar. Bugün imzalanan anlaşma iki ülkenin nükleer silahsızlanma konusunda ciddi olduklarını göstermeyi de amaçlıyor.
ANLAŞMA NE GETİRİYOR?
Moskova ve Washington, anlaşmanın yürürlüğe girmesini takiben nükleer silahlarında indirime gidecek. İlk START anlaşması 1991'de imzalanmış ve süresi 2009 sonunda dolmuştu.
ABD ile Rusya'nın geçtiğimiz ay üzerinde anlaşmaya vardığı yeni START anlaşmasına göre her iki ülke de 1,550 nükleer başlığı imha edecek. Yapılan anlaşmaya göre nükleer başlıkların yüzde 30 dolayında azaltılması hedefleniyor. Varılan mutabakata göre, anlaşmanın yürürlüğe girmesinin ardından gelen 7 yıl içinde bu hedefe ulaşılacak. Rusya ile ABD, START anlaşması konusunda anlaştığında ABD Başkanı Barack Obama, tartışmalı silahların kontrol altına alınmasıyla ilgili son yılların en iyi anlaşmasının yapıldığını belirtmişti.
GÜVEN TESİSİNDE YENİ AŞAMA
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da bu hafta başında yaptığı açıklamada, anlaşmanın iki ülke arasında "güven tesisinde yeni bir aşama" olduğunu belirtti.
MEDVEDEV DÜN PRAG'A GELMİŞTİ
Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev de dün akşam saatlerinde Prag'a gelmişti. Çek başkentinde olağanüstü güvenlik önlemleri alındığı açıklanmıştı. Başkentte 5 bin kadar polis yarına kadar görev yapacak.
Rasmussen: Füze savunma sistemine Rusya da dahil edilmeli
NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Prag anlaşmasının doğru yönde atılmış muazzam bir adım olduğunu ve silah kontrolünde ilerleme sağlanmasına cesaret verdiğini öne sürdü.
Füze savunma sistemi konusunda ısrarcı olan Rasmussen, NATO önderliğinde Avrupa için bir füze savunma sistemi geliştirilmesi önerisinin Prag anlaşması ile bir çelişki yaratmadığını iddia etti.
Otuzu aşkın ülkenin füze sistemleri geliştirdiğini söyleyen Rasmussen, menzilleri hem Rusya hem de Avrupa'ya erişen bu silahların tehdit oluşturabileceğini idddia etti.
NATO Genel Sekreteri Rasmussen, ittifakın Avrupa'ya yeni bir füze savunma kalkanı kurma planlarına Moskova'nın da iştirak etmesini sağlanırsa, Rusya'nın nükleer güce olan ihtiyacının da azalacağını savundu.
İran da görüşülecek
Prag'taki zirvede Rusya ve ABD liderleri İran'ın nükleer programı konusunu da görüşecek.
Bu konuda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden destek isteyen ABD, ilerleyen saatlerde New York'ta yapılacak toplantıda İran'a yeni yaptırımların onaylanmasını istiyor.
Hedef: İran
Bir düşünce kuruluşu olan Washington'daki Amerikan Dış İlişkiler Enstitüsü’nden Wayne Merry, Başkan Obama’nın özellikle stratejik silahların yayılmasının önlenmesine büyük önem addettiğini belirtiyor. Wayne Mary, “Şu anki yönetim için silahların yayılmasının önlenmesi, Rusya’nın elindeki nükleer silahların kontrolünden daha önemli.” diyor.
Uzmanlara göre ABD, söz konusu antlaşmayı Rusya ile imzalasa da buradaki asıl hedef İran. Bu sayede Tahran yönetiminin nükleer silah üretebilme şansının azaltılması amaçlanıyor. ABD ve Rusya da bu konuda İran’a örnek olacak.
Amerikan Dış ilişkiler Uzmanı Wayne Merry, Washington yönetiminin önümüzdeki dönemde güvenlik ve nükleer malzemeyle ilgili bir dizi uluslararası toplantı düzenleyeceğini belirterek sözlerini “Bu antlaşmayla Obama iki ayrı amaç güdüyor: Birincisi Moskova ile ilişkilerde yeni bir başlangıç. Diğer yandan da Nisan ayında düzenlenecek nükleer güvenlik konferansı ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesi için mayıs ayında düzenlenecek toplantılara iştirak ederek, diğer ülkelerin de bu konuda BM Güvenlik Konseyi üzerindeki baskısını artırmasını sağlamak istiyor. Güvenlik Konseyi’nin İran’a yeni yaptırımlar getirerek, nükleer silah üretimini engellemesi amaçlanıyor.” şeklinde sürdürüyor.
"Güvensizlik sürecek"
Uzmanlara göre, Rusya ve ABD yeni antlaşmayı imzalasalar da her iki tarafın birbirine karşı eskiden beri var olan güvensizliği sürecek. Yeni START antlaşması üzerinde uzlaşmaya varılması sürecinde de silah indiriminin nasıl denetleneceğine dair sorun çıkmıştı. Dış ilişkiler Uzmanı Wayne Merry, Rusya’nın ABD’den yapılan her açıklamayı kendilerince yorumladığını vurguluyor. Merry, “ABD stratejik anlamda ne yaparsa yapsın, Moskova bunu kendisine bağlıyor. Bu örneğin ABD’nin Çin ya da Kuzey Kore’ye ilişkin adımlarında da böyle. Amerikalılar ne yaparsa yapsın Ruslar asıl kastedilenin kendileri olduğunu düşünüyor.” diyor.
Rusya İlk Kez Resmen 'Katin Katliamı' Anma Töreninde
Rusya Başbakanı Vladimir Putin, bugün başkent Moskova ve Katin Ormanı'nda, 70 yıl önce işlenen 'Katin Katliamı' anma törenine, Polonya Başbakanı Donald Tusk ile birlikte katıldı. Böylelikle Rusya devleti, tarihte ilk kez 70 yıl önceki Katin Katliamı'nı resmen 'bütünüyle' üstlenmiş oldu.
Tören, katliamın yapıldığı Beyaz Rusya sınırı yakınında bulunan Katin Ormanı'nda yapıldı. Putin, 'Polonya ile Rusya arasında tarihin aydınlatılması için uzmanlar düzeyinde yol açılmıştır' dedi.
Polonya Başbakanı Tusk, törende şunları söyledi:
'Burada öldürülenlerin göz yuvaları, enselerine sıkılmış kurşunla bize bakıyor. Tarihin büyük yalan yarasının uzlaşmayla aydınlatılması için bekliyorlar.'
Katin Ormanı töreninde Rus Ortodoks papazları, Katolik rahipler ve Müslüman imamlar dualar okudu.
Tusk'un bu yıl yapılacak genel seçimde, Yurttaş Partisi'nden aday olan Bronislaw Komorowski için 'Önemli girişim yapıldı. Sadece başlangıç, büyük hamle değil' dedi.
SSCB'nin son Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov (79) ile SSCB'nin 26 Aralık 1991'de dağılmasından sonra Rus Devlet Başkanı Boris Yeltsin (1931-2007), Katin'de kısmi sorumluluğu kabul etmişlerdi.
5 Mart 1940'ta Sovyet diktatörü Yosif Stalin (1878-1953), KGB'nin öncülü olan gizli servisi NKVD'ye, Sovyet Birliği'nin Kızılordusu tarafından esir alınan 22 bin savaş esirini öldürmeleri için emir vermişti.
Rusya'nın Beyaz Rusya sınırı bölgesinde Smolansk kentine yakın Katin Ormanı'nda, üç ayrı Sovyet toplama kampında tutulan Polonyalı savaş esirlerinin neredeyse tamamı, doktor, avukat, öğretim üyesi, mühendis, polis ve rahip yedek subaylarından oluşan 22 bin esir katledildi.
Verilen emrin uygulanması 1940 Haziran'ı başlarında sona erdi ve Polonya halkının en eğitimli ve üretken kesimini oluşturan 26 bin savaş esiri, kafalarından vurulduktan sonra toplu mezarlara gömüldü.
Bu facia, Alman Führeri (Önderi) Adolf Hitler'in Nazi askerlerine yüklendi, ancak İngiltere'nin başlarda sessiz kalmasına rağmen fecaatin faili Rusya ortaya çıkarıldı.
Hillary Clinton: ABD ve Rusya ilişkilerinde yeni dönem
ABD ile Rusya arasında bugün yeni bir Nükleer Silahsızlanma Anlaşması'na imza atılacak olması da İngiliz basının ilgi gösterdiği başlıca konular arasında. Amerikan Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın konuyla ilgili olarak yazdığı yazı, Guardian'ın yorum sayfalarında yer buluyor. Clinton, nükleer savaş başlıklarında yüzde 30 oranında kesinti öngören ve hangi durumlarda nükleer silaha başvurulabileceğini koşullara bağlayan bu anlaşmanın ABD'nin küresel silahsızlanmaya ve ülkenin ulusal güvenliğine ne kadar bağlı olduğunu gösterdiğini yazıyor. Clinton, anlaşma sayesinde Rusya ile ABD ilişkilerinin daha istikrarlı bir düzeye geleceğini de savunuyor.
Independent: Umut verici bir gelişme
Independent gazetesinin başyazılarından birinde ise gerek bu anlaşmanın gerekse Rusya'nın Katyn katliamında ölenleri anma törenlerine Polonya Başbakanı'nı da davet etmesinin Doğu-Batı ilişkilerinde umut verici gelişmeler olduğunu dile getiriyor. Gazete, Nükleer Silahsızlanma Anlaşması üzerinde uzlaşıya varılmasının ABD-Rusya ilişkilerindeki genel havayı etkileyeceğini, yatırım gibi diğer konular üzerinde de iş birliğini arttıracağını savunuyor.
Kaynak: Ajanslar ve Timeturk
SON VİDEO HABER
Haber Ara