Türkiye vergisiz benzinde Avrupa lideri

EPDK'nın hazırladığı Petrol Piyasası 2009 Raporu'na göre vergili-vergisiz akaryakıt satışında Türkiye, liderliği Avrupa ülkelerine kaptırmadı. Aralık ayında Türkiye'de litresi vergisiz 1,22 liraya satılan 95 oktan kurşunsuz benzin AB'de ortalama 1,02 liradan satıldı. Aynı dönemde vergili fiyat ise Türkiye'de 3,68 lira iken AB'de 2,53 lira oldu.

Dünyanın en yüksek vergili benzin ve motorinini satan Türkiye, vergisiz satışlarda da rekor kırdı. Enerji Üst Kurulu'nun hazırladığı Petrol Piyasası 2009 Sektör Raporu'na göre vergili-vergisiz akaryakıt satışında Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında ilk sırada yer aldı. Aralık ayında Türkiye'de litresi vergisiz 1,22 liraya satılan 95 oktan kurşunsuz benzin AB'de ortalama 1,02 liradan satıldı. Aynı dönemde vergili fiyat ise Türkiye'de 3,68 lira iken AB'de 2,53 lira oldu.

Üst kurul raporu, benzin-motorin gibi akaryakıt ürünlerinin rafineriden bayiye satış sürecini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyuyor. Buna göre ham petrol Türkiye'ye girdikten sonra rafineri, Maliye (vergi), ana dağıtım şirketi, enerji payı ve bayi kârlarıyla fiyatlarda hızlı bir artış süreci yaşanıyor. Geçen yılın ortalarına doğru hızlı artan akaryakıt fiyatları, EPDK'nın 2009 yaz ayında uygulamaya koyduğu ve akaryakıt sektörünün büyük tepkisini çeken tavan fiyat uygulamasıyla Avrupa fiyatları düzeyine geriledi. Ancak aynı dönemde Maliye'nin vergi artışına gitmesi, fiyatları yeniden tüketici aleyhine artırdı. Raporda öne çıkan ilginç bir ayrıntıyı da rafineri şirketlerinin üretimleri oluşturdu. Geçen yıl rafineriler ham petrol ithalatını azaltıp akaryakıt ürünleri ithalatını artırdı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Petrol Piyasası 2009 Raporu'nda yer alan detaya göre, 2008'de 21,7 milyon ton olan ithalat, 2009'da 14,1 milyon tona geriledi. Rafineri şirketlerinin aynı dönem itibarıyla kapasite kullanımları yüzde 86'dan 69'a geriledi.

Küresel ekonomik krizle birlikte ham petrol ithalatı düşerken buna paralel benzin-motorin üretimleri geriledi. Aynı dönemde akaryakıt üretimi 24,2 milyon tondan 19,3 milyon tona düştü, üretimdeki daralma ise yüzde 20'yi buldu. Ayrıca rafineri şirketleri 2009'da bir önceki yıla göre üretimi kısarak akaryakıt ithalatına ağırlık verdi. Böylece rafinericilerin önceki yıl 2,7 milyon ton olan petrol ürün ithalatı geçen yıl yüzde 35 artışla 3,6 milyon tona çıktı. Buna karşın geçen yıl akaryakıt ihracatı yüzde 45 azaldı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) hazırladığı 2009 Petrol Piyasası Raporu'na göre geçen yıl akaryakıt pazarının lideri Petrol Ofisi AŞ (POAŞ) oldu. POAŞ, yüzde 26,7 pazar payı ile sektörün lideri olurken, Shell-Turcas yüzde 18,6 ile ikinci sırada yer aldı. Opet, yüzde 17,6 pay ile üçüncü sırada bulunurken BP'nin payı yüzde 11,3, Total'in ise yüzde 5,8 olarak gerçekleşti.

Zaman