İsrail polis taktiklerini nasıl ihraç ediyor?

İsrail hükümeti, çatışmalar süresince işgal ettiği topraklarda, özellikle Filistin’in Batı Şeria, Batı Kudüs ve Gazze Şeridi’nde, işgal edilmiş bölgenin belli kısımları üzerinde daimi olarak hak iddia etmek istedi. Bu istek, Siyonizm’in en uzun vadeli sorunu olacak olan Filistinlilerin varlığıyla yüz yüze gelmesine neden oldu. Siyonist lider, Ze'ev Jabotinsky’nın 1923 yılında sömürgeci projelere karşı gelen yerli direnişlerine dair yazdığı gibi, “ Yerli halklar… sömürgecilere karşı her zaman inatla direnmiştir.”

Eğer bu topraklardaki işgal sürdürülecekse, bu direnişin bastırılması ve halkın edilgenleştirilmesi gerekecekti. Böylece, bugüne kadar devam eden İsrail’in kalıcı işgal politikasına karşın Filistinlilerin direnci, İsrail Filistin arasındaki evrimsel bir ilişkiyi başlattı. Mimar Eyal Weizman, İsrail ordusu tarafından girişilen kentsel mücadele ve kentsel polis eylemlerine dair incelemeyi, Sahte Ülke: İsrail’in İşgal Mimarisi adlı kitabında ayrıntılı olarak ele alır. Daha da önemlisi, Eyal Weizman, İsrail ordusunun olayın geçtiği yerdeki dinamiklere adapte olmasının yöntemlerini inceler ve şöyle anlatır, “Aslında İsrail ordusunun kendi pratiklerini ve örgütleniş biçimlerini adapte etme girişimleri ordunun girişimlerine karşı koyan gerillanın şiddet biçimlerinden esinlenilmiştir. Ordu ve gerilla birbirlerine adapte olduğundan, birbirlerini taklit ettiğinden ve birbirlerinden öğrendiklerinden, ‘birbirine bağımlı bir evrimleşme’ döngüsüne girerler. Taktiksel evrimin bu karşılıklı döngüsü, İsrail polis ve ordusunun iç içe geçmiş ilişkisi, daha çok sanki İsrail’in kendisine ait görünen polisiye tedbirlere dair uluslararası normları şekillendirmesine yardım ederek, İsrail için politik değerde bir şeyler sağlar.

İsrail dikkat çeker bir şekilde, uluslar arası politik ve ekonomik silah, güvenlik ve polisiye tedbirler pazarına katılır. İsrail özellikle büyük bir ölçüde gelişmiş silah sanayisi ile ünlüdür. Silah ticaretine katılım yoluyla sağlanabilecek kayda değer potansiyel politik kazançlar mevcuttur, hele ki aynı eğitimi ve savaş sistemini kullanarak gelişen ordudaki işbirliğine katılım vasıtasıyla elde edilenler bakımından. Ordu içerisinde birlikte çalışabilme, çoğunlukla politik birliğin gelişmesine olduğu kadar, yüksek düzeyli savunma ve ticaret yetkilileri arasındaki kişisel ilişkilerin araştırma, fiyat verme ve onay süreçleri esnasında gelişmesine de yol açar.

Bununla birlikte, bu ticaret İsrail için nadiren hayırlı olabilecek politik değişimlere neden olur. Bu ticaretin yerine, İsrail, askeri işgallerin 42 yılı boyunca elde ettiği uzmanlığına dayanan yabancı polis ve güvenlik güçlerinin eğitimini yerel, bölgesel ve ulusal güvenlik savunma sistemi taraftarlarını yaratarak bu hayırlı politik değişimleri başarır. Peter Andreas ve Ethan Nadelmann’in Polisiye Tedbirlerin Küreselleşmesi: Uluslararası İlişkilerde Kriminalize Etme ve Suçun Kontrol Edilmesi adlı kitaplarında, yazarlar Birleşik Devletlerin uyuşturucu ticareti hususunda uluslararası polisiye tedbirleri ve ceza davalarını nasıl şekillendirdiğini ayrıntılı olarak anlatırlar. “Birleşik Devletler yasa yürütme kuruluşları, uluslar aşırı bir polis topluluğunu şekillendirmede ve hükümetler arası yasa yürütme ağlarını güçlendirmede bilhassa öncü bir rol oynamaktadır” diyerek açıkladılar. Bu ya teknik destek temin ederek ya da bu teknik desteği sağlayarak ve birçok yabancı polis memurunu eğiterek gerçekleşir. Bunun yanı sıra, Birleşik Devletler çoğunlukla “daha yoğun ve sistematik olan iki taraflı ya da çok yanlı işbirliğini destekler ve hem cezai yargılama usullerinde ve hem de ceza kanunlarında yeni girişimlere harekete geçirir.” İsrail bunu Birleşik Devletler’in yaptığı gibi zorlayıcı güçle yapmağı halde ulaştığı boyutlar açısından mümkün olduğunca proaktiftir.

İsrail, polisiye tedbirler, yurtiçi güvenliği ve ilişkili alanlarda, eğitimin merkezi konumunda olmakla ünlüdür. 2005 yılında, İsrail tarzı polisiye tedbirleri yoğun olarak kullanmış bir şehir olan, Washington DC’nin o zamanki polis şefi Washington Post’ta “İsrail anti-terörizmin Harvard’dır” diye anlatır. İsrail ticaret, kamu güvenliği ve dış ilişkiler bakanlıklarıyla ilgili uzmanlığı konusunda kendisiyle oldukça övünür. Bu uzmanlığın reklamını kamu beyanlarında ve onların web-sayfalarında yapar ve uzmanlıkların dışarıya ihraç edilmesi, ister özel firmalar aracılığıyla isterse kamu kuruluşları aracılığıyla gerçekleşsin, hükümet tarafından her zaman destek görür. İsrail’e özgü olan bu yöntem diğer suçları polisiye tedbirlerle denetleyen güvenlik durumlarını bir araya getirerek kaynaştırır. Örneğin, İsrail’in kıyı şehri Netanya’da yerleştirilen ağlar, sırasıyla Ulusal Polis, Genel Emniyet Hizmeti (namı diyar, Shin Bet) ile bağlantı kuran Yabancı Polisi ve Şehir Polisi ile kendi bilgileri arasında bağlantıyı sağlayan özel ticari kuruluşlara sahiptir.

İsrail polis ve emniyet güçleri, Filistin’in işgal karşıtı çabalarına ilişkin polisiye tedbirleri sokakta işlenen suça dair polisiye tedbirlerden ayrıt etmiyor. Filistinliler askeri bir işgale karşı hem politik ve silahlı bir direnişi, hem de ayrımcılık yapılan bir ülkede haklarından mahrum bırakılmış ve suç öğeleri barındıran bir alt sınıfı temsil ederler. Batı Şeria’nın B ve C bölgesinde —1990’ların ortasında Oslo sözleşmeleri süresince bu bölgeler böyle adlandırılıyordu— bir işgal ordusu ve ulusal savunma gücü olarak oldukça katı askeri görevlerin yanı sıra, suçları soruşturmakla da görevlendirilen İsrail ordusu, Israil polisinin araba hırsızlığı masası ile beraber, Filistinlilerin araba hırsızlıkları araştırma meselesine girişmiştir. Filistinli araba hırsızları çoğunlukla İsraillin organize suç aileleriyle ya da sigorta acentelerini dolandırma peşinde olan İsrailli kimseler ile birlikte çalışır. Araştırma ve dava hem ordunun ve hem de sivil polisin yargısına dâhil olur. Filistinliler bir İsrail ordusu mahkemesinde yargılanırken, herhangi bir İsrail vatandaşını mahkemeye vermek İsrail polisinin yetkisindedir.

İsrail ordusu aynı zamanda güney Lübnan’dan eroin, haşiş ve kaçakçılığı yapılan diğer maddeleri araştıran narkotik polisiyle beraber kuzey sınırını da korur. Hizbullah’ın bu ticarete katılımına işaret eden müfettiş Gal Ben Ish, Associated Press haber ajansına Nisan 2009’da şunları anlattı, “Biliyoruz ki kaçakçılık sadece bir suç faaliyeti değil —burada her zaman bir ulusal savunma bakış açısı var. Biz ülkenin güvenliğini sağlamaya çalışıyoruz.” İsrail polisi tarafından soruşturulan bir organize suç şebekesi için kadın kaçakçılığı işine karışan bazı Sinai Bedouin kabileleri, aynı zamanda Gazze’de Filistinlilere silahın da içinde bulunduğu malları kaçırırlar. Haziran 2007’in Terrorism Monitor ‘deki bir rapora göre, bu kaçakçılık işi, ordunun Gazze Şeridi’nin Mısır ile olan aşağı sınırından 40 kilometre ilerisini kontrol etmesine neden olmuştur.

İsrail polisi ve güvenlik güçleri tarafından sunulan eğitim dünyanın her yerine ihraç edilir. Örneğin, İsrail Güney Lübnan, kırsal Batı Şeria ve kent nüfusunun yoğunlaştığı Gazze ve Batı Şeria’dan edindiği deneyimi, Hindistan’da Hindistan güçlerine yardım etmek için kullandı. Defence News’de 9 Eylül 2009 tarihli bir makaleye göre, bütün bu çabaların ilhamı, New Delhi’nin “ülke güvenlik operasyonlarında, silahlanmalarında ve gözetlemelerinde İsrail birlikleri tarafından kullanılan araçlara büyük ilgi” duymasından alındı.

Kamu Güvenliğinden sorumlu o dönemin Bakanı Avi Dichter ve Kanada’nın Kamu Emniyetinden sorumlu Bakanı Stockwell Day tarafından imzalanan bir 2008 deklarasyonu, Kanada ve İsrail için benzer bir düzenlemenin oluşmasını sağladı. İsrail’in bakanlık web-sayfasına göre, bu deklarasyon “bilginin, deneyimin, uzmanlıkların, enformasyonun, araştırmaların ve en iyi uygulamaların paylasılmasına” ve “eğitim, öğretim ve alıştırmaları kapsayan teknik değiş tokuşa dair işbirliğini kolaylaştırmasına” olanak sağladı. 23 Mart 2008 tarihli bir basın bildirisinde, Bakan Day “Deklarasyonun, Kanada ve İsrail arasında kamu emniyeti meselesine dair devam eden işbirliği için daha yapısal bir çerçevenin kurulmasını sağladığını” ifade etti.

İsrail polisi “Pekin’deki 2008 olimpiyat oyunları öncesinde gelebilecek terör ve sivil karışıklıkları içeren mümkün senaryolar önlemek için Çinli meslektaşlarını eğittiler. İsrail’in günlük gazetesi Haaretz’daki 28 Eylül 2008 tarihli bir makaleye göre, Çin Ulusunun silahlı polis güçleri komutanı “kursun başarısının ardından İsrail ve Çin polisi arasında devam eden işbirliğine dair ilgiyi dillendirdi.” Beş yıl evvel de İsrail Yunanistan’da Atina olimpik oyunları öncesinde benzer bir görevi yerine getirmişti. Fransız hükümeti isyanların zapt edilmesinde kendi polisini eğitmesi için İsrail polisinin özel güçlerinin şefini getirtti.

Bununla birlikte, dünyada hiçbir ülke Birleşik Devletler’den daha fazla İsrail ile yakın bir işbirliği içinde değildir. İsrail yöntemleriyle eğitilmiş ya da eğitiliyor olan Birleşik Devletler şehirlerine ve kurumlarına sadece birer örnek olarak; Alameda vilayetleri; Atlanta; Boston; Cambribge, MA; Commerce, GA; Detroit; Duxbury, MA; Georgia Teknik Universitesi; Knoxville, TN; Los Angeles: Maryland Taşımacılık Bölümü; Miami; New York City; Pembroke Pines, FL; San Francisco; San Mateo; Santa Clara; Seattle; Stamford, CT; Sterling Heights, MI; and Suffolk vilayeti, NY verilebilir. Birleşik Devletler şehir polisi, şerif bölümleri ve diğer asayiş şubeleri arasındaki düşük seviyeli ikili ilişkiler, eski Bakan Dichter ve Birleşik Devletler eski ulusal emniyet yöneticisi Michael Chertoff tarafından 2007’de imzalanan mutabakat anlaşması gibi yüksek seviyeli yetkililerin devreye soktuğu düzenlemeler ile güçlendirilir. Anlaşmadan önce yayımlanan ve Jerusalem Post tarafından alıntılanan bir bildiri “ülke güvenliği alanında partiler arasında eylemsel, bilimsel ve tekniksel işbirliğini desteklemenin zaruri bir ihtiyaç” olduğu iddiasında bulundu.

İsrail yöntemleri, fark edilen niteliklerinden dolayı aranılıyor ve benimseniyor ve bu da büyük ölçüde hükümetin bu yöntemleri pazarlamasına neden oluyor. Fakat asayiş şubeleri arasında kurulan ilişkiler ister uyuşturucu tatbikatı, ister sivil polisiye tedbirler, ister gümrük memurları, isterse taktik polisi birlikleri ya da herhangi diğerleri olsunlar aralarındaki ilişkiler tamamıyla demokratik alanın dışında işliyor. Pekin vatandaşları Hayfa futbol stadyumundaki sivil kargaşalığı önleme çalışmaları için kendi polislerine oy vermediler. Kanada parlamentosu, “Kanada kamu emniyeti ve acil yardım bölümleri ve İsrail Devlet yönetiminin kamu güvenliği bakanlığı arasında niyet bildirisini” ne teklif etti ne de bu bildiriyi destekledi. Georgia Teknik Üniversitesinin öğrencilerine, yasal olmayan bir askeri işgalin sürdürülmesini sağlayan araçları kabul eden kampüs güvenliğine dair fikirleri sorulmadı. Yetkili kurumların yabancı meslektaşlarıyla profesyonelleşme ve entegrasyon süreçlerinden geçmesi bir tehlike arz ediyor. Çoğunlukla sert teknokratik bir rejim halkı büyük ölçüde etkilemekte, fakat bunu halkın etkin bilgisi ya da katılımı olmaksızın yapıyor. Andreas ve Nadelmann tartıştığı gibi, çoğu kez baştaki otorite tarafından kabul edilmiş profesyonelleşmedeki çabalar teknokratiklerin kendileri tarafından devam ettirilir ve bu çabalara inanırlık veren bunun teknik tarafsızlık olarak algılanmasıdır.

Bu uzmanlaşma büsbütün Washington DC‘de görülmüştür. Washington DC’deki hükümet meclis binası polisi, ulusal hükümet kurumlarının, özellikle Capitol binasının, çevresine çeşitli kontrol noktaları ve bariyerler yerleştirmiştir. Haziran 2008’de Washington Post ‘a “Hayatımdaki hiçbir deneyim İsrail’e gitmekten daha fazla işim üzerinde etkili olmadı“ ifadesinde bulunan polis şefi Cathy Lanier, cinayet ve diğer şiddet suçlarında ani bir artışın görüldüğü sorunlu Trinidad’nın kuzeydoğu civarına kontrol noktalarının kurulması için yetki verdi. Trinidad’da yaşam standardına dair şiddet içerikli suçların oranındaki artışı kapsayan ciddi sorunlar var. Sokaktaki şiddete aşırı katılım ve bölge sakinleri tarafından komşu ülkelerden ve ziyaretçiler tarafından komşu ülkelere yasal olmayan narkotik ticareti, Birleşik Devletlerde yoksulların sosyo-ekonomik dışlanmasıyla büyük ölçüde ilişkilidir, özellikle toplumun çok renkli olduğu bölgelerde.

Trinidad’deki kontrol noktalarının kurulması birincisini yani şiddet içerikli suçlara dair bir girişimi gösterir iken ikincisini yani yoksulluğu yoksayan bir girişimdi. Bir başka deyişle, bu yöntem, Birleşik Devletlerde yapısal ayrımcılık ve ırkçılık mağdurlarının karşı direnişini dağıtan bir kontrol altında tutma; yapısal ayrımcılık ve ırkçılık mağdurlarının yöntemleri ile bir başa çıkma biçimiydi. Washington Post bir mahalle sakinin ifadelerini şöyle alıntıladı “Sonuç olarak bizim bir polis devleti olacağımızı biliyordum. Bizimle konuşmuyorlar, toplumu umursamıyorlar.“

İsrail tarzı eğitim biçimini kabul eden Washington DC başkanlığından önce, sokaktaki şiddetin sebeplerinin asıl kaynağına karşı çalışan sosyo-ekonomik büroları yoktu, ne de şimdi var. Eğer Birleşik Devletler hükümeti bütün vatandaşlarını ekonomik ve politik altyapı içinde (örneğin şu örneğe dikkat edelim, ülkenin birçok bölesinde, mahkûm edilmiş suçluların seçme hakkları ellerinden alınır) bütünleştirme girişimlerine daha fazla kalkışmazsa, İsrail’in sivil ve ulusal güvenlik polisiye tedbirleri bir araya getirmiş olan sistemlerinin benimsenmesi zorlayıcı bir mantığa sahip olacaktır. Aslında, ülkede artan nüfus hükümete sadece belki biraz daha az yabancı olacak ve bölgesel ve ulusal planda yalnızca hafiften Filistinlilerin İsrail’de temsil edildiğinden biraz daha fazla temsil edilecektir.

Andreas ve Nadelmann göre, Birleşik Devletlerde tehditlerle başa çıkmanın baskın yöntemi hapsetmektir. Öyle ki, dünya nüfusunun %5’ine sahip olan bu ülkede, dünyadaki hapsedilmiş nüfusun yaklaşık %25’i bulunmaktadır. Aktivist Jeff Halper’in yazdığı kadar, artan Filistinlilerin nüfusuna karşı İsrail’in kullandığı başa çıkma yöntemi esas olarak, kontrol noktaları ve tecrit duvarları ve tel örgüler gibi coğrafik ve yapısaldır mesela; inşaat izinlerinin kısıtlanması ve bölgeler arasındaki hareketliliği yasaklayan ID yöntemleri gibi bürokratiktir aynı zamanda.

Bunun gibi, sivil karışıklığı kontrol altında tutan Pekin polisinin eğitimi çoğunlukla, Olimpiyat oyunları yüzünden yerinden edilen on binlerce yoksul Pekin mahallelerini medya erişiminden, dünyanın ilgisinden uzak tutmak ve oyunlarla beraber gelen ekonomik hareketliliğin dışında yer almasını sağlamak için kullanıldı. Kenar mahalleler Gezegeni adlı eserde Mike Davis’in incelediği gibi, Birleşik Devletlerin vatandaşlık hakklarından mahrum edişine benzer, çoğunlukla ülkenin batı içinden ekonomik nedenlerle gelen göçmenlerin bulunduğu Pekin’in yoksul mahalleleri neredeyse tamamı Çin’deki belediye ve ulusal otoriteler tarafından yok sayılır. Filistinliler gibi, onlar da bugünlerde kaderlerini kontrol altına alan hükümet için sadece bir artık nüfustur. Yabancı polis ve güvenlik güçlerinin, ırk ayrımcılığına, askeri işgale ve Filistinlilerin ambarlara kapatılmasına karşı direnişi bastırmak için kullanılan yöntemlerle eğitilmesine son verilmelidir.

Ajanslar

İsrail polis taktiklerini nasıl ihraç ediyor?

İsrail’in bu yakın zamanlarda Amerika'nın da içinde bulunduğu bazı ülkelere ihraç ettiği uzmanlaşmış polisiye tedbirleri ve savaşma kapasitesi, 1967 Haziran ayındaki Arap-İsrail savaşından sonra şekillenmeye başladı.